Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան պաշտպանութեան բանակին եւ Մարտունիի քաղաքապետարանին նախաձեռնութեամբ 7 սեպտեմբերին Մարտունիի մշակոյթի տան մէջ կայացաւ յուշ-երեկոյ` նուիրուած արցախեան շարժման ու պատերազմի առաջամարտիկ, Մարտունիի 26-րդ հրաձգային գումարտակի հրամանատար, Հայ յեղափոխական դաշնակցութեան գաղափարակիր Մերուժան Մոսիեանի ծննդեան 50-ամեակին:
Նախաձեռնութեան ներկայ էին ՀՅԴ Արցախի Կեդրոնական կոմիտէի ներկայացուցիչ, Լեռնային Ղարաբաղի Ազգային ժողովի «Դաշնակցութիւն» խմբակցութեան ղեկավար Դաւիթ Իշխանեան, Ազգային ժողովի նախագահ Աշոտ Ղուլեան, Կեդրոնական կոմիտէի անդամ, Ազգային ժողովի փոխնախագահ Վահրամ Բալայեան, Կեդրոնական կոմիտէի անդամներ, «Դաշնակցութիւն» խմբակցութեան պատգամաւորներ Արմէն Սարգսեան եւ Ալեոշա Գաբրիէլեան, բարձրաստիճան պաշտօնեաներ, մարտական ընկերներ, հարազատներ եւ ուրիշներ:
Յուշ-երեկոյի բացումէն առաջ ներկաները այցելեցին ազատամարտիկին շիրիմը, ուր մատուցուեցաւ Ս. պատարագ եւ յարգանքի տուրք` արցախեան պայքարին ընթացքին զոհուած մարտունեցիներու յիշատակին:
Մարտունիի մշակոյթի տան մէջ տեղի ունեցած ձեռնարկին ընթացքին խօսք առաւ 26-րդ գումարտակի ղեկավարման մարմինի պետ Վոլոդիա Աւանեսեան եւ նշեց, որ Մերուժան, ըլլալով պատմագիտութեան ճիւղի ուսանող, շատ լաւ կը հասկնար իրավիճակին իսկութիւնը, ան գիտէր, որ պատերազմը այլեւս անխուսափելի էր, ուստի ընկերներուն հետ անցաւ ընդյատակեայ գործունէութեան:
«Դասերից յետոյ նա թուրիզմի խմբակ էր պարապում` դեռ այն ժամանակ գիտակցելով, որ երիտասարդները պէտք է կարողանան զէնքին տիրապետել, գոյատեւել դրսի պայմաններում, պատերազմական իրավիճակում: Այն ժամանակ արդէն ինքը հասկանում էր, որ լայնածաւալ պատերազմն անխուսափելի է, որ` առանց զէնքի հարցը լուծում չի ստանայ…», ըսաւ Վոլոդիա Աւանեսեան:
Սրտի խօսքով հանդէս եկաւ Մերուժանի կուսակից ու մարտական ընկեր Մասիս Սուլէյմանեան, որ նշեց, թէ Մերուժանի վերջնական նպատակը ազատ, անկախ ու միացեալ Հայաստանն էր, եւ յանուն այդ նպատակի` ան չզլացաւ իր կեանքը:
«Մերուժանը, անդամագրուելով հայութեան արդարադատութեան դատին` Հայ յեղափոխական դաշնակցութեանը, որդեգրել էր «Ազատութիւն կամ մահ» կարգախօսը: Արտաքուստ լինելով համեստ երիտասարդ` ազնուական մի դիւցազուն էր, ով պատրաստ էր սարեր շուռ տալ», ըսաւ Մասիս Սուլէյմանեան` շարունակելով. «Պատահականութիւն չէր, այլ` օրինաչափութիւն նրան 26-րդ մոթոհրաձգային գումարտակի հրամանատար նշանակելը: Նա առաջնորդ էր»:
Մերուժան Մոսիեանի 50-ամեակին նուիրուած ձեռնարկին ներկայ էր նաեւ անոր ուսուցիչ եւ դաստիարակ Գէորգի Սեւիկեան, որ խօսեցաւ Մերուժանի դպրոցական տարիներուն մասին եւ նշեց, որ ան իր բնաւորութեամբ ու վարքով մեծ հեղինակութիւն կը վայելէր դպրոցին մէջ:
«Մերուժանը շատ ընդունակ էր, կարող էր մի քանի օրում դասագիրքն անգիր անել: Նա իր նպատակին հասնելու անկոտրում կամք ունէր: Մերուժանը միշտ շտապում էր, նա միշտ միլիոն գործ ունէր. շտապում էր, որպէսզի առաջիններից մէկը հասնէր այնտեղ, որտեղ պէտք էր, շտապում էր իր կեանքն անխնայ նուիրաբերելու յանուն հայրենիքի, յանուն ազգի, յանուն արդարացի պայքարի», ըսաւ Սեւիկեան:
Ելոյթ ունեցաւ նաեւ Ազգային ժողովի նախագահ Աշոտ Ղուլեան եւ նշեց, որ Մերուժան իր գործունէութեամբ, իր ներդրումով մեր ազատամարտին մէջ բոլորին գործի լծեց, գործել պարտադրեց:
Իսկ Մերուժան Մոսիեանի եղբայրը` Արթուր Մոսիեան, որ եղբօր զոհուելէն ետք ստանձնեց 26-րդ գումարտակի հրամանատարութիւնը, ըսաւ. «Այսօր ես իմ խօսքով կը ներկայացնեմ հաշուետուութիւն… Մերուժանի 26-րդ մոթորահրաձգային գումարտակը ամբողջ պատերազմական գործողութիւնների ընթացքում ոչ միայն 10 քմ. աւել պետական սահման է պաշտպանել, այլ այն ՊԲ այնպիսի մարտունակ գումարտակներից մէկն էր, որը երբեւիցէ իր մարտական խնդիրները կիսատ չի կատարել», նշեց Արթուր Մոսիեան` աւելցնելով. «Գումարտակի հրամանատարից շատ բան է կախուած, բայց կարեւոր է նաեւ գումարտակի անդամների գործը, ովքեր տարածութեան ու ժամանակի մէջ պատուով կատարեցին իրենց առջեւ դրուած խնդիրները»:
«Այսօր մարտական եւ մարտավարական խնդիրները լուծուած են, լուծուել է նաեւ ռազմավարական խնդիրը: Սահմանում կանգնած են անկախութեան սերնդի ներկայացուցիչներ. սա նշանակում է, որ վերադարձ անցեալին` չկայ, եւ ներկայ սերունդը ոչ միայն կը պաշտպանի, այլ նաեւ հնարաւորութեան դէպքում արուած գործը կը բազմապատկի»: «Մեր հերոս նահատակները անմահանում են միայն երկու դէպքում` երբ նրանց գործը շարունակում են եւ երբ նրանց յիշում են: Մեր յիշողութեամբ ու գործով շարունակենք ապրեցնել մեր նահատակ հերոսներին: Ծնունդդ շնորհաւոր, հրամանատա՛ր», շեշտեց Ա. Մոսիեան:
Ձեռնարկին ընթացքին ցուցադրուեցաւ Մ. Մոսիեանի մասին տեսերիզ, իսկ ազգային, յեղափոխական երգերով հանդէս եկան Լեռնային Ղարաբաղի պաշտպանութեան բանակի «Ասպետ» համոյթն ու արցախցի երգիչ Ռաշիդ Բաբայեանը:
