Նոթեր Ու Նետեր
Սէր Եւ Անկախութիւն
Եւրոպայում
Երկու երիտասարդ եւրոպացիներ կը խօսին:
Առաջինը կը հարցնէ.
– Ինչպէ՞ս ես սիրոյ մէջ…
– Բացակայ եմ:
– Իսկ ամուսնութեան համար…
– Բացարձակապէս բացակայ…
– Եւ ինչո՞ւ…
– Որովհետեւ սէրը կը վիրաւորէ անկախութիւնս, իսկ ամուսնութիւնը կը մահացնէ անկախութի՛ւնն ալ, սէ՛րն ալ:
– Իրաւունք ունիս, բարեկամութիւնը անգամ շղթայ մըն է: Անկախութիւնը կապ, չուան, շղթայ, հանգոյց չ՛ուզեր ճանչնալ. համոզուեցայ, որ կատարեալ ես իբրեւ եւրոպացի:
– Բայց Արեւմտեան Եւրոպայէն եմ, ուր միայն կը ծաղկի ու կը բարգաւաճի անկախութիւնը:
– Մարգարէական ոգի ունեցող ժողովուրդները իրենց հայրենիքը հիմնած են Արեւմտեան Եւրոպայի մէջ:
– Սէրը ըրած ենք գերի, իսկ անկախութիւնը` ծառայ…
– Հապա՞ ամուսնութիւնը…
– Պարտիզպան, որ հասցնէ ծաղիկներ, պտուղներ ու բանջարեղէններ:
Միացեալ Նահանգներու Մէջ
Աղջիկը.- Դո՛ւն, որ տոլարապաշտ ես, արդեօք զիս ալ կանաչ տոլարի չափ կը սիրե՞ս…
Տղան.- Ես քեզ կը սիրեմ ոսկի տոլարի պէս, որ շրջանառութեան մէջ չէ, այլ կը պահուի անկիւն մը:
Աղջիկը.- Ոսկի տոլարը կլոր է ու կրնայ թաւալիլ:
Տղան.- Իսկ եթէ գաղտնօրէն պահուած ըլլայ…
Աղջիկը.- Կը ցատկէ, ձայն կը հանէ:
Տղան.- Իսկ եթէ բեհեզի, թաւիշի, սնդուսի, մետաքսի, բուրգի կամ բամպակի մէջ ըլլայ…
Աղջիկը.- Ամուսնալուծում կը պահանջէ, յանուն ազատութեան եւ անկախութեան:
Ափրիկէի Մէջ
Ափրիկեան նորանկախ երկիրներէն Կ.ի մէջ սիրահար զոյգ մը նստած է լուսնի լոյսին տակ:
Աղջիկը.- Դո՛ւն, որ հայրենասէր մըն ես, զիս ալ մեր հայրենիքին չափ կը սիրե՞ս…
Տղան.- Մեր հայրենիքը, դժբախտաբար, ընդարձակ չէ: Ատկէ զատ, մտադրած է օգտուիլ թէ՛ դեղիններէն, թէ՛ կարմիրներէն, թէ՛ սպիտակներէն: Ես կ՛ուզեմ, որ դուն ո՛չ ոքէ օգտուիս, ոչ ոք ալ օգտուի քեզմէ:
Աղջիկը.- Ուրեմն ինչպէ՞ս կը սիրես զիս…
Տղան.- Քեզ կը սիրեմ երկրի մը պէս, որուն բացարձակ բռնակալն ու գերին եմ միաժամանակ: Քեզ կը սիրեմ երկրի մը պէս, որ ըլլայ անկախ ու անբնակ, եւ որուն մէջ գործ պէտք է ունենան ո՛չ դրսեցիները, ոչ իսկ տեղացիները:
Աղջիկը.- Բայց ի՞նչպէս երկիրը պիտի շէննայ ու քաղաքակրթուի…
Տղան.- Սա քաղաքակրթութիւն ըսուածը մէկ կողմ նետէ, իսկ շէնութիւնը պիտի բերեն մեր բերելիք զաւակները:
Աղջիկը.- Բայց ես կ՛ուզէի քաղաքակրթուիլ…
Տղան.- Իրական քաղաքակրթութիւնը սէրն է, սիրելիս:
Խ. Միութեան Մէջ
Մոսկուայի շրջակայքը, գիշեր ատեն (քանի որ ցերեկները նուիրուած են անտուզիաստ աշխատանքի) կոլխոզական մը եւ կոլխոզուհի մը հարուածային հեւքով կը համբուրուին եւ կը սիրաբանին:
Վերջապէս տղան կ՛ըսէ.
– Մաշա, կը սիրեմ քեզ աջակողմեանի մը յամառութեամբ…
– Սաշա, ինչ նոր բան կ՛ըսես. դուն առաջ ինծի կ՛ըսէիր, թէ կը սիրես զիս ձախակողմեանի մը յարատեւութեամբ…
– Իմ սիրելի Մաշա, մենք ռուսերս առաջ ձախակողմեան էինք, բայց հիմա եղած ենք աջակողմեան:
– Իսկ ձախակողմեանները ո՞վքեր են հիմա…
– Չինացիները, որոնք հիմնեցին համայնավարական նոր կեդրոն մը եւ եղան անկախ:
– Ուրեմն համայնավարութիւնը ունեցաւ երկո՞ւ կեդրոն…
Դեռ ուրիշ կեդրոններ ալ կրնայ ունենալ: Բայց ես հէրն եմ անիծած բոլոր կեդրոններուն. իմ նախասիրած կեդրոնս դո՛ւն ես:
Արտասահմանեան Հայ Սիրերգութիւն
Երկու հայ նշանածներ հիւրասենեակի մը մէկ անկիւնը կը խօսակցին:
Օրիորդը կը հարցնէ.
– Ամիսներէ ի վեր մեր տունը կու գաս: Սակայն, մինչեւ հիմա ո՛չ մէկ կարծիք, ո՛չ մէկ տպաւորութիւն տուիր ընտանիքիս անդամներուն մասին: Սանկ բաց սիրտ անկեղծութեամբ խօսէ…
Տղան, վարանումէ մը ետք կը պատասխանէ.
– Ուրեմն` խօսիմ: Մեծ հայրդ զիս կը խնդացնէ ու կը խոստովանեցնէ: Մեծ մայրդ խնդիրները թէ՛ կը խորացնէ, թէ՛ կը խառնակէ: Հայրդ զիս ե՛ւ կը խօսեցնէ, ե՛ւ կը խաբէ: Մայրդ պատճառ կ՛ըլլայ, որ խորհիմ ու խրտչիմ: Եղբայրդ զիս կը խեղդէ խմցնելով: Մեծ քոյրդ զիս կը խռովէ ու կը խորովէ: Փոքրը կը խեղկատակէ եւ կը խարանէ: Գալով քեզի, դուն ալ զիս մերթ կը խելօքցնես, մերթ ալ կը խենթացնես:
– Եզրակացութիւն:
– Ձեր տունը խառնարան մըն է, որով մենք` մեր ամուսնութենէն ետք ունենալու ենք առանձին բնակարան, ըլլալու համար անկախ: Դարը անկախութիւն կը պահանջէ: Սէրը նմանապէս, յանուն անկախութեան, կախուելու ես հօրդ վիզէն ու քսակէն: Մեզի պէտք է յարկաբաժին մը կահաւորուած եւ կառք մը…
– Մանաւանդ կով մը կթան:
– Աշխարհի մէջ, առանց կովու ո՛չ սէր կայ, ո՛չ անկախութիւն, ոչ ալ ապրելու հնարաւորութիւն:
ՆՇԱՆ ՊԷՇԻԿԹԱՇԼԵԱՆ
