Պատանիներու Շոգեկառքին Մէջ

 

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Բարի եկած էք Պուտափէսթի պատանի վարիչներուն շոգեկառքի մէջ: Պիտի սկսինք մեր պտոյտը անոնց հետ:

Նորպէրթ, Լազլօ եւ Ռոլան շոգեկառքի սիրահար պատանիներ են: Հունգարիոյ մայրաքաղաք Պուտափէսթի մէջ անոնք բախտը ունին իրենց այս սիրած ժամանցը իսկական շոգեկառքի մը վրայ գործադրելու: 11 քիլոմեթր երկարութիւն ունեցող այս շոգեկառքի գիծին վրայ շրջելով իրենց ժամանցը կ՛անցնեն տարին 300,000 ճամբորդներ: Ան կ՛անցնի քաղաքին արեւմտեան շրջանին` Պուտայի գեղեցիկ անտառներէն:

Պատանիները պատրաստ են դպրոցէն բացակայելու, երբ շոգեկառքի պատասխանատուն իրենց պէտք ունի: Սակայն  շոգեկառքի վերաբերեալ տարբեր պաշտօններ կարենալ ստանձնելու համար պատանիները դպրոցէն ետք կը հետեւին 4 ամսուան յատուկ դասերու: Անոնք կը սորվին ինչպէս երկաթուղագիծերը կառավարել, տոմսակները ստուգել, տոմսակները ծախել, տեղեկութիւնները փոխանցել, նշաններուն բռնելու դրութիւնը, վաճառականական յարաբերութիւնները գիտնալ: Գիծին վրայ աշխատող չափահասները շոգեկառքը վարողները եւ նորոգումի պատասխանատուին, ինչպէս նաեւ իւրաքանչիւր կայարանի մէջ կայ չափահաս մը` ապահովութեան համար:

Մթնոլորտը շատ ուրախ է: Պատանիները կ՛երգեն, կիթառ կը նուագեն: Սակայն երբ անոնք իրենց տարազը կը հագուին, լուրջ աշխատանքը կը սկսի: Իւրաքանչիւր հանգրուանի կայարանի պատասխանատուն եւ անոր պատանի աշխատակիցները մեծ յարգանքով կը բարեւեն` ձեռքերնին իրենց գլխարկին տանելով:

Միակ հարցը այն է, թէ անոնք 14 տարեկանէն ետք այլեւս իրաւունք չունին հոն աշխատելու: Սակայն անոնցմէ մէկ մասին համար այս հաճելի ժամանցը վստահաբար կրնայ դառնալ իրենց ապագայի արհեստը:

 

 Հետաքրքրական

Գիտէի՞ր, թէ գոյութիւն ունի լամբ մը, որ անդադար վառած կը մնայ 114 տարիներէ ի  վեր:

Բոլորին ծանօթ է, թէ պարզ լամբ մը, զոր մենք խանութէն կը գնենք կրնայ վառիլ միջին հաշուով 1000 ժամ: Այս իւրայատուկ լամբը անդադար կը վառի 1901 թուականէն ի վեր:

Սենթէնեալ լայթը (հարիւրամեայ լամբը), որ կը կոչուի նաեւ Լիվըրմորի լամբը, արձանագրուած է Կինէսի մրցանիշներու գիրքին մէջ իբրեւ տակաւին վառուող աշխարհի ամէնէն հին լամբը:

Այս 4 ուաթ լամբը կը գտնուի Միացեալ Նահանգներու, Քալիֆորնիոյ Լիվըրմորի Իսթ Ավընիույի 4550 շէնքին մէջ, հրշէջներու կեդրոնը: Ան շինուած է Շէլէպի մէջ, Օհայիօ, Շէլպի Էլէքթրիք քոմփանիին կողմէ 1890-ական թուականներու վերջաւորութեան: Տակաւին մինչեւ այսօր ոչ մէկը գիտէ անոր այս երկար «կեանք»-ին գաղտնիքը:

 

Անհատաւալի…

• Երբ 7 տարեկան Հաննա Ուաքըր կ՛որոշէ ռետիններու հաւաքածոյ մը կազմել, անոր Ալիս մօրաքոյրը անոր կու տայ 30 տարուան ընթացքին 1500 ռետիններէ քով-քովի բերուած կազմուած իր հաւաքածոն:

• Գիտնականները կը մտածեն, թէ եթէ մենք 1900 միլիոն տարիներ առաջ ապրէինք երկրագունդին վրայ մենք պիտի շնչէինք փճացած հաւկիթի հոտ ունեցող օդ մը:

• Օձերը իրենց լեզուով կը շնչեն:

• Անգլիացի Ալեքս Ուելզ իր հարսանիքին իբրեւ կնքամայր նշանակեց իր ձին` Թոֆֆի:

• Մեր ոսկորներուն 25 առ հարիւրը կը գտնուի մեր ոտքերուն մէջ:

• Կայծակը հինգ անգամ աւելի տաք է, քան արեւուն մակերեսը:

• Միջին հաշուով անձի մը գլխուն վրայ 950 քմ երկար մազ կը բուսնի անոր ամբողջ կեանքին ընթացքին:

• Երկրագունդին վրայ կայծակը օրական 8 միլիոն անգամ կը փայլի:

• Երկրագունդի վրայի ջուրերուն միայն մէկ առ հարիւրը կը խմուի:

• Գետաձիերը ջուրին տակը կը քնանան: Անոնք ջուրին մակերեսը կ՛ելլեն շնչելու առանց արթննալու:

 

Հարցարան

Ժամանակի Մասին

1) Ցամաքին վրայի ամէնէն արագ անասունը` չիթան, կրնայ վազել ժամական 161 քմ. արաքութեամբ:… Ճ/Ս

2) Աշխարհի մէջ մարդիկ կը վախնային, թէ բազմաթիւ համակարգիչներ աշխատելէ պիտի դադրէին 1999 դեկտեմբեր 31-ի կէս գիշերին:… Ճ/Ս

3) 16 յուլիս 1970-ին, Ամերիկայի արեւելեան ժամով իրիկուան ժամը 10:56-ին Նիլ Արմսթրոնկ առաւ լուսինին վրայի առաջին քայլը:…Ճ/Ս

4) 12 հոկտեմբեր 1492-ին Քրիստափոր Քոլոմպոս իր ոտքը դրաւ այն հողին վրայ, որ հետագային պիտի կոչուէր Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ: :… Ճ/Ս

5) Առաջին Համաշխարհային պատերազմը վերջ գտաւ 1918-ին, 11-րդ ամսուն, 11-րդ օրուան, 11-րդ ժամուն, 11 նոյեմբեր առտուան ժամը 11:00-ին:… Ճ/Ս

6) Մօտաւորապէս ամէն մէկուկէս տարին անգամ մը, մէկ երկվայրկեան կ՛աւելցուի ընդհանուր աշխարհի ժամանակին վրայ, որպէսզի ժամացոյցը ճշգրիտ մնայ:… Ճ/Ս

7) Կէս գիշերին, երբ օրը 1 յուլիս 1997 եղաւ, Հոնկ Քոնկ քաղաքը չինացիներուն վերադարձուեցաւ աւելի քան 150 տարիներ անգլիացիներու իշխանութեան տակ մնալէ ետք::… Ճ/Ս

8) 13 օգոստոս 1961-ին Արեւմտեան Գերմանիան Արեւելեան Գերմանիան բաժնող Պերլինի պատը վերջապէս քանդուեցաւ:… Ճ/Ս

9) 6 մայիս 1954-ին անգլիացի Ռոճըր Պանիսթըր դարձաւ առաջին անձը, որ 1.6 քմը (1 մայլ) վազեց նուազ քան 3 վայրկեանէն:… Ճ/Ս

10) 1929-ին խորհրդային Միութիւնը (ներկայի Ռուսիան եւ Արեւելեան Եւրոպայի կարգ մը երկիրներ) կարճ ժամանակի համար փոխեց օրացոյցները հինգ օրերով շաբաթներու, եւ վեց շաբաթներով ամիսներուն:… Ճ/Ս

11) Նշանաւոր Թայթանիք նաւը ընկղմեցաւ 10 ապրիլ 1912-ին, մեծ սառոյցի կառոյցի մը զարնուելէ երկուքուկէս ժամ ետք:… Ճ/Ս

12) Առաջին հեռաձայնային կապը հաստատուած է հեռաձայնը հնարող Ալեքսանտր Կրահամ Պելլի եւ իր օգնական Թոմաս Ուաթսընի միջեւ, 10 մարտ 1901-ին:… Ճ/Ս

Պատասխանները Վերջաւորութեան

 

Ժամանց

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Պատասխաններ

1.- Ս.- Չիթան կրնայ վազել ժամական 112,7 քմ արագութեամբ: 2) Ճ.- այս պատահարը կոչուած էր y2k, եւ մարդիկ կը վախնային, թէ համակարգիչները 2000 թուականը պիտի շփոթէին 1900 թուականին հետ: 3) Ս.- Օրը եւ ժամը ճիշդ են, սակայն դէպքը տեղի ունեցաւ 1969-ին, եւ ոչ 1970-ին: 4) Ս.- Ան հասաւ Պահամազ: 5) Ճ- Գերմանիոյ եւ Միացեալ ուժերու միջեւ համաձայնագիրը ստորագրուեցաւ առտուան ժամը 5:00-ին շուրջ, սակայն ան գործադրուեցաւ ժամը 11:00-ին: 6) Ճ.- Ասիկա կը կատարուի, որպէսզի մեր ժամացոյցը համապատասխան ըլլայ մոլորակին հոլովումին: 7) Ճ.- Անգլիա Հոնկ Քոնկի վրայ կ՛իշխէր 1842 թուականէն ի վեր, բացի այս կարճ շրջանին, երբ Ճափոն քաղաքը գրաւեց Համաշխարհային Բ. պատերազմին ընթացքին: 8) Ս.- Այդ օրը պատը շինուած էր: Ան կանգնած մնաց մինչեւ 9 նոյեմբեր 1989, երբ ժողովուրդը վերջապէս զայն տապալեց: 9) Ս.- Պանիսթըր առաջին անձն էր, որ մէկ մայլը վազեց նուազ քան 4 վայրկեանէն: Ներկայի մրցանիշը 3 վայրկեան 43.13 երկվայրկեան է, անիկա արձանագրուած է մարոքցի Հիշամ էլ Կուտրուժի կողմէ, 1999 թուականին: 10) Ճ.- Այս դրութեան նպատակն էր գործարանները անդադար աշխատցնել: 1931 թուականին օրացոյցը փոխուեցաւ 6 օրերով շաբաթներու եւ վերջապէս 7 օրերով շաբաթներու դրութեան վերադարձաւ 1940-ին: 11) Ս.- Ան ընկղմեցաւ 15 ապրիլին: Այդ օրը մահացան աւելի քան 1500 անձեր: 12) Ս.- Անիկա տեղի ունեցաւ 10 մարտ 1876-ին: