Շաբաթ, 27 յունիսին «Ազդակ»-ի «Արսէն Չաղլասեան» ժողովասենեակին մէջ տեղի ունեցաւ հարցազրոյց Արժանթինի Սան Անտրեսի համալսարանի եւ Լանուսի պետական համալսարանի դասախօս Խաչիկ Տէր Ղուկասեանի հետ: Հարաւային Ամերիկայի մէջ Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման հոլովոյթին յատկացուած հարցազրոյցը վարեց «Ազդակ»-ի միջազգային լուրերու խմբագիր Վահրամ Էմմիեան:
Խօսելով հարաւային ամերիկեան բազմաթիւ երկիրներու կողմէ Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման երեւոյթին մասին` Տէր Ղուկասեան նշեց, որ առաջին երկիրը, որ նման նախաձեռնութիւն առաւ Ուրուկուէյն էր` 1965-ին, որմէ ետք 1970-ական թուականներուն գոյութիւն ունի բաց մը` հարաւային ամերիկեան երկիրներուն մէջ զինուորական իշխանութիւններու հաստատման պատճառով, ապա 1980-ական թուականներու ժողովրդավարութեան վերականգնումով այդ հոլովոյթը կը շարունակուի մասնաւորաբար հոն, ուր կազմակերպուած հայ համայնք կայ:
Տէր Ղուկասեան նշեց, որ գլխաւոր գործօնները կազմակերպուած համայնքներու հաւաքական աշխատանքն է, մանաւանդ Հայոց ցեղասպանութեան 50-ամեակէն ետք, թրքական ազդեցութիւնը եւ 1980-ական թուականներէն ետք Ազրպէյճանի ազդեցութիւնը, ինչպէս նաեւ գոյութիւնը հարաւամերիկեան արժէքային համակարգի մը, որուն մէջ ակներեւ` մարդկային իրաւանց նկատմամբ մասնաւոր զգայնութիւնը:
Անդրադառնալով Պրազիլի կողմէ Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման պարագային ստեղծուած շփոթին` Տէր Ղուկասեան յայտնեց, որ ներկայացուած է դիմումը եւ այդ նոյն օրը անհասկնալի պատճառներով խօսուած է ճանաչման մասին, ինչ որ կրնար անբաղձալի հետեւանքներու առաջնորդել:
Ինչ կը վերաբերի Մեքսիքայի, ան ըսաւ, որ այդ երկրին մէջ գոյութիւն ունին շատ քիչ թիւով հայեր, սակայն անոնք շատ աշխուժ գործունէութիւն ունին: Այդտեղ մեծ աշխատանք տարած է Ազրպէյճանը, մեծ գումարներ ծախսած է եւ Ալիեւի արձանը կանգնեցուած: Այդտեղի սակաւաթիւ հայերը, շնորհիւ յառաջդիմական մտաւորականներու հետ իրենց յարաբերութեան, հակազդեցին, եւ Ալիեւի արձանը վերցուեցաւ:
Տէր Ղուկասեան նշեց, որ այսօր պարզ կը դառնայ, որ հիմնական ազդակը հայ ժողովուրդին կազմակերպուած ըլլալն է, սակայն մեծ պիտի ըլլայ Հայաստանի Հանրապետութեան դիւանագիտական ազդակը, որուն բացակայութեան պարագային ստեղծուած բացը պիտի լեցնեն Թուրքիոյ եւ Ազրպէյճանի դիւանագիտութիւնները:
Խօսելով արժանթինցի պապի երեւոյթին մասին` ան նշեց, որ Ֆրանչիսկոս պապի յայտարարութիւնը այն պատճառներէն մէկն էր, որ Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեակը այդքան արձագանգ գտաւ եւ առաջին ուժեղ հնչեղութիւն ունեցած կեցուածքն էր, սակայն այդ ամբողջ պատմութիւնը սկսած էր Պուէնոս Այրեսի մէջ, ուր ան կարտինալ էր եւ կը պատկանէր այն կրօնաւորներու շարքին, որոնք աւելի մօտ էին ժողովուրդին, քան` զինուորական իշխանութեանց: Այդ օրէն ի վեր ան ճանչցած էր Հայոց ցեղասպանութիւնը: Ան միշտ շեշտը կը դնէ ընկերային արդարութեան վրայ:
Տէր Ղուկասեան բացատրեց, որ ամէն ինչ սկսած է Արժանթինի առաջնորդ Գիսակ արքեպիսկոպոսի հետ պապին ունեցած անձնական բարեկամութեան եւ Հայոց ցեղասպանութեան զոհերու յիշատակին նուիրուած միջեկեղեցական արարողութիւններու ճամբով:
Ան նշեց, որ պապին կողմէ Հայոց ցեղասպանութեան վերաբերեալ յայտարարութիւն կատարելուն մէջ քիչ չէ եղած նաեւ դերը Վատիկանի մէջ Արժանթինի ներկայ դեսպանին, որ շատ մօտ է հայութեան: Տէր Ղուկասեան ընդգծեց, որ Ֆրանչիսկոս պապին մէջ պէտք է տեսնել անկեղծ պաշտպան ու դաշնակից մը:
Հարցազրոյցին տեսերիզը յառաջիկային պիտի տեղադրուի «Ազդակ»-ի կայքին վրայ:
