Երիտասարդութեան Ապակեդրոնացման Խնդիրը

ԽԱՉԻԿ ԽԱՉԵՐԵԱՆ

«ԿԵդրոնացումը մարդկային բոլոր վսեմ
յատկութիւններուն արմատն է»

Պրուս Լի

Ժամանակ առ ժամանակ կը վերահամոզուինք, որ ներհայկական լճացած ու տարտամ կեանքին միակ սպեղանին երիտասարդութիւնն է, մանաւանդ` անոր ուսանողական թեւը: Երբ կը տեսնենք ծառացած մարտահրաւէրներու ահաւոր քանակն ու սեփական ուժերու բաղդատած` անոնց անհամեմատ ծանրութիւնը, չենք կրնար միաժամանակ չհետեւցնել, որ կարողական լուծումները, շա՜տ հեռու պէտք է ըլլան սովորական, դասական գործընթացներէ` հարկադրաբար ըլլալով առաւելագոյնս ստեղծագործ, ժամանակակից, կենսունակ եւ համարձակ: Յատկութիւններ, որոնց փնտռտուքը երիտասարդական խաւերէ դուրս, ինքնախաբէութենէ զատ ուրիշ բան չի կրնար ըլլալ:

Մինչ երիտասարդութեան եւ անոր հարազատ դրսեւորումներու դէմ պիտի շարունակուի պատմա-աւանդական կռիւը, նոյնինքն երիտասարդութիւնը դէմ յանդիման կը մնայ իր իսկ սեփական դաշտին մէջ կոթողուած հիմնական մէկ այլ խնդիրի հետ, որ hաւաքական ապակեդրոնացումն է, մէկէ աւելի մակարդակներու վրայ: Արդարեւ, առաջին կարգին, ակնբախ երեւոյթ է երիտասարդ տարրերու գաղափարական ապակեդրոնացումը թէ՛ մարտավարական եւ թէ՛ ռազմավարական օրակարգերու առնչութեամբ: Գոյութիւն ունեցող կնճիռը, տարբեր ձայներ, կարծիքներ, ուղղութիւններ եւ ընկալումներ համադրելու, շաղկապելու ու կեդրոնացնելու եւ ըստ այնմ այդ բոլորին պարփակած կարողականութենէն առաւելագոյնս օգտուելու, ցայտուն է հաւաքական գործունէութեան բոլոր բնագաւառներուն մէջ անխտիր: Եւ դեռ առկայ է աւելին, իմա` երիտասարդութեան աշխարհագրական ապակեդրոնացումը, ցրուածութիւնը, որ կու գայ յաւելեալ ներուժ զեղչելու արդէն իսկ ցամքող, հայկական կարողականութեան աւազանէն: Հոս էապէս փուճ է այն վարկածը, որ կ՛ուզէ հզօրութիւն տեսնել աշխարհագրական ապակեդրոնացման այս հոլովոյթին մէջ, որովհետեւ որակը որպէս հզօրութեան առարկայ` կրնայ ծնիլ կեդրոնացուած տրամաբանական որոշ քանակէ մը միայն: Իսկ վերջինիս կայացումը յարատեւ արտագաղթի եւ նօսրացման ընթացիկ շարժի մէջ անկարելի է այնուամենայնիւ:

Այս ծիրին մէջ կ՛արժէ դիտարկել ընկերային տարբեր ոլորտներու մէջ յաղթանակած հաւաքականութիւններու կենսակերպը եւ կատարել համապատասխան հետեւութիւններ: Անձնապէս ինծի կը թուի, թէ անոնց մարդկային կորիզը յաճախ կ՛ապրի համախումբ` կեդրոնացած մարտավարական եւ ռազմավարական յստակ գիծերու վրայ:

Այս մէկը արդէն հայ երիտասարդութեան համար ուսումնասիրութեան ու իրազեկման առանցքային նիւթ է, եթէ երբեք ինքնայաղթահարման ու այլայաղթահարման իրերայաջորդ ուղիներով ան կ՛ուզէ ինքզինք պարտադրել օրուան ճահճացած իրականութեան…