Թատերական
«Մայրը»
Հեղինակ` Յ. Օշական
Պուրճ Համուտի «Նիկոլ Դուման» կոմիտէի «Զաւարեան պատանեկան թատերախումբ»-ը, Մեծ եղեռնի յիսնամեակին առթիւ, այսօր` երեքշաբթի 20 եւ վաղը` չորեքշաբթի 21 ապրիլ 1965, երեկոյեան ժամը 9:00-ին, «Գալուստ Կիւլպէնկեան» թատերասրահին մէջ առաջին անգամ ըլլալով պիտի ներկայացնէ մեծանուն գրագէտ Յ. Օշականին «Մայրը» չորս արարնոց անտիպ թատրերգութիւնը:
Դէպքը կ՛անցնի Պոլսոյ մէջ, բռնապետութեան օրերուն:
Տիկ. Հռիփսիմէ, որուն բժիշկ ամուսինը դաւադրաբար սպաննուած է թուրքերու կողմէ, կ՛ապրի իր երկու զաւակներուն` Ներսէսի եւ Արշալոյսի հետ:
Ներսէս, վրէժի զգացումով մեծցած, դարձած է դաժան ու ըմբոստ: Իր հոգին թրծուած է արեան եւ ոճիրի պատմութիւններով: Դարձած է յեղափոխական գործիչ: Քոյրը` Արշալոյս կ՛օժանդակէ անոր գաղտնի գործունէութեան:
Մայրը մտահոգ է զաւկին մութ ապագայով: Կը ջանայ համոզել Ներսէսը, որպէսզի հեռու կենայ վտանգաւոր գործունէութենէ: Ներսէսի պատասխանը յստակ է. «Երբ հազարաւոր մայրեր սգաւոր են, ի՞նչ արժէք ունին քու սեփական մտահոգութիւններդ»:
Յեղափոխական սուրբ գործը կ՛ընդարձակուի: Ժողովները իրարու կը յաջորդեն: Մատնուած է ժողովատեղին: Հալածանք: Վերջին, վճռական ժողովը կ՛որոշուի գումարել Ներսէսենց տունը: Մայրը ի վերջոյ կը համակերպի: Նոյնիսկ յանձն կ՛առնէ հսկողութեան պատասխանատուութիւնը: Կ՛որոշուի ըմբոստութեան օրն ու ժամը: Ներսէս կը նշանակուի առաջին խումբը արձակողը:
Գլխաւոր դերակատարներու կողքին գոյութիւն ունեցող այլ տիպարներ, յեղափոխական գործիչներ, Արշալոյսին նշանածն ու հայրը եւ տան ծառան, Օշականի ստեղծագործ հեղինակութեամբ, կ՛ամբողջացնեն թատրերգութեան գործողութիւնը:
Բեմադրիչ-դերուսոյցն է ծանօթ թատերասէր Թաթուլ Այնէճեան:
Այնէճեան Պուրճ Համուտի Համազգայինի «Լեւոն Շանթ» թատերախումբին վերջին աւելի քան վեց տարիներու խմբավար-դերուսոյցը եղած է եւ գնահատուած` իր յարատեւ եւ հետզհետէ նուաճող ճիգին մէջ:
Նկատի ունենալով տարուած երկարատեւ եւ լուրջ աշխատանքը` վստահօրէն կրնանք ըսել, որ «Զաւարեան պատանեկան թատերախումբ»-ը, ինչպէս միշտ, առաւել այս անգամ, Թաթուլ Այնէճեանի խմբավարութեամբ, պիտի յաջողի ներկայացնել «Մայրը» թատրերգութիւնը` գնահատանքի արժանի բեմադրութեամբ:
ՀՐԱԶԴԱՆ
Ամենայն Հայոց
Կաթողիկոս Գէորգ Ե.ի
Կոնդակը 1921-ին Ապրիլ 24-ի Առթիւ
1921 հոկտեմբեր 31-ին Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Գէորգ Ե. ապրիլ 24-ի առթիւ հետեւեալ կոնդակը ղրկած էր Պոլսոյ պատրիարք Զաւէն արք.ին.-
«Ամայացաւ Մեծն Հայաստան ի բնիկ բնակչացն ի սիրեցեալ զաւակացն մերոց: Մնացորդք կենդանի նահատակացն հասին յանապատն Արաբիոյ եւ ճողոպրեալքն ի սառնամանիսն Սիպերիոյ: Դատարկեցան քաղաքք ծաղկեալք, աւերեցան շէն աւանք բարելից դեղօրայք, լռեցին ձայնք երգոց աստուածապաշտութեան եւ աղօթից եկեղեցեաց սրբոց եւ տաճարաց, հիմն ի վեր տապալեցան կոթողք հրաշակերտք առաքինի եւ հայրենասէր նախնեաց մերոց. զվանօրէիցն ասեմ եւ զմենաստանց, որք արդիս ամայիք եւ անապատեալք ողբան ընդ վաղեմի փառսն անցեալս, ապաւէնք թռչնոց եւ ապաստանք գազանաց հանդիսացեալք:
«Ձայն հառաչանաց, հեծութեան սրտից, ողբոյն աղաղակի հնչեաց ընդ ոլորտս աշխարհի եւ սակայն քրիստոնեայ եւ մարդասէր պետութիւնք կացին մնացին լուռ եւ անտարբեր հանդէպ այսքանից սոսկալի գազանութեանց: Եւ ես վշտալիս` հայեցեալ ընդանցեալ զանցեալսն, ողբամ ի վերայ աւերակացն Հայաստանի իբրեւ Երեմիան ի վերայ աւերակացն Երուսաղէմի. «Զիարդ զատաւ նստաւ մինացեալ երկիրն բազմամարդ եւ եղեւ իբրեւ կին մի այրի լցեալ տրտմութեամբ ի մէջ այլակրօնից»:
«Ողբամ ընդ կորուստ պատուական զաւակացն իմոց, սրախողխող եղելոց: Ողբամ ընդ կորուստ ալեզարդ ծերոց թաթաւելոյ ալեօքն ի ճապաղիս արեանց: Ողբամ ընդ կորուստ կուսանաց նազելեայ եւ հարսանց նորահարսից, յորոց բազումք լաւ համարեցին զպատուաւոր մահ, քան ընդ անարգ տառապալից կեանս, անձնասպան լինելով ընդ հուր եւ ընդ ջուր: Ողբամ ընդ ծաղիկ կեանս մատաղերամ մանկանցն, որք իբրեւ զգուշանս հովտաց ներկեցան արեամբ իւրեանց ի ձեռաց բարբարոսաց ընդ մէջս կոտորելով ի ծայրս նիզակաց բարձրացուցանելով եւ զքարամբ հարկախելով: Ընկալցի Տէր զպատարագ այսոքիկս զպարգեւեալսն ի Հայաստան աշխարհէ եւ յիշատակ նոցա օրհնութեամբ եղիցի»:
«Ոչ սակաւ աղիտից եւ սոսկմանց եւ թշուառութեանց ականատես եղաք Մեք ցաւօք եւ հեծութեամբ սրտի, ի ներքին թշնամութեանց եւ յեղբայրասպան պատերազմաց, որք միմիայն կորստաբերք եղին վասն հայրենեաց եւ առիթ ոչնչացման եւ թշուառութեան մնացորդաց հայ ժողովրդեան: Յորդորեմ զձեզ զամենեսեանսդ ի սէր ազգի եւ հայրենեաց սթափիլ եւ ի բաց վանել յետ այսու գէթ զկիրս եւ զպայքարս կուսակցականս, զհետ եւ եթ լենելով միայն եւ միայն վերաշինութեան աւերեալ հայրենեաց եւ վերածնութեան անբախտ մնացորդացն մերոց միաբան ոգուով եւ համերաշխութեամբ, քանզի «Զուգութիւն ի մայր բարեաց, անզուգութիւն ծնող չարեաց»:
Վշտալի`
ԳԷՈՐԳ Ե. ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ
Ամենայն Հայոց
Կոնդակ թիւ 417
