Թրքական Թերթերէն Ետք Պոլսոյ Եւ Անգարայի
Ռատիոներն Ալ Սկսան Հակահայ Ձայնասփռումներու
Թուրք Կառավարութիւնը Հարկ Եղած Միջոցները Ձեռք Առած Է
Կանխելու Համար Ցոյցերը
Կ՛ըսէ Անգարա
«Դաշնակներու Եւ Մոլեռանդ Հայերու Գործն Է
Վերարծարծումը Թաղուած Ու Կորսուած Դէպքի Մը»
Կ՛ըսէ Թրքական Թերթ Մը
Թրքական թերթերէն ետք Պոլսոյ եւ Անգարայի ձայնասփիւռներն ալ սկսած են թունալից եւ գրգռիչ լուրեր ձայնասփռել արտասահմանի հայութեան հասցէին` յիսնամեակի առթիւ տեղի ունենալիք ոգեկոչումներու պատճառով:
Պոլսոյ ձայնասփիւռը մարտ 24-ի հաղորդումներու ընթացքին յայտարարեց.
Յոյները սկսան հայերը մեզի դէմ գրգռել: Անգարա հասած տեղեկութեանց համաձայն, հելլէները եւ Կիպրոսի յոյները թրքութեան դէմ իրենց ի գործ դրած անմարդկային խժդժութիւնները մոռացութեան տալու համար հիմա ալ սկսած են հայերը մեզի դէմ գրգռել` շահագործելով յիսուն տարի առաջ պատահած հայկական ջարդերու խնդիրը: Կէս դար առաջ պատահած խնդիր մը հիմա նորէն կ՛արծարծեն զայն թրքութեան դէմ իբրեւ զէնք գործածելու համար:
Անգարայէն կը հեռագրեն Պոլսոյ թերթերուն.-
Ստացուած տեղեկութեան համաձայն, թուրք կառավարութիւնը հարկ եղած բոլոր միջոցները ձեռք առած է կանխելու համար հայկական ցոյցերը, 1915-ի դէպքերուն յիսնամեակին առթիւ: Արտաքին գործոց նախարարութեան մէկ խօսնակը ըսաւ, թէ արդարեւ յոյներն ու հելլէնները դրդած եւ գրգռած են հայերը` 24 ապրիլին այսպիսի հանրահաւաքներ գումարելու համար: Թուրք կառավարութիւնը շատ մը փաստաթուղթեր հաւաքած է այդ մասին: Ճշդուած է, որ 24 դեկտեմբերին Կիպրոսի արտաքին գործոց նախարար Քիփրիանու փոխադարձութիւն մը գտնելու համար թուրք պատուիրակ Օրհան Էրափլի ամբաստանութիւններուն` ըսած է, թէ հայերը սգահանդէսներ պիտի սարքեն այդ յիսնամեակին առթիւ: Այս խօսքերէն ետք փոքրաթիւ հայեր պատրաստութեանց ձեռնարկած են 1915-ի յիսնամեակին առթիւ սգահանդէսներ սարքելու համար:
Թաղուած Ու Կորսուած Դէպք Մը…
Յիսուն տարի առաջ թուրքերու եւ հայերու միջեւ պատահած դէպք մը ամբողջ աշխարհի առջեւ շահագործելով` հելլէները նպատակ ունէին իրենք զիրենք մաքուրի հանել: Արտասահմանի մէջ ապրող հայերը չեն ուզած սակայն գործիք ըլլալ հելլէններու այս գրգռութիւններուն եւ ըսած են, թէ այլեւս անօգուտ կ՛ըլլայ վերարծարծել դէպք մը, որ թաղուած ու կորսուած է պատմութեան էջերուն խորը: Կարգ մը մոլեռանդ հայեր, որոնց թիւը շատ քիչ է, հաւանական է, որ գործիք ըլլան հելլէններու եւ յոյներու գրգռիչ նպատակներուն:
Դաշնակներուն Հետ…
«Սոն Հաւատիս» թերթը կը գրէ.-
Ճշդեցինք, թէ յոյները սկսան գրգռել հայերը, եւ 24 ապրիլին ամբողջ աշխարհի մէջ պիտի ոգեկոչեն հայոց ջարդերուն յիսնամեակը եւ Թուրքիոյ դէմ ցոյցեր պիտի ընեն: Դաշնակ միութեան ուժ տուող հելլէնները եւ յոյները առիթէն կ՛օգտուին հայերը գրգռելու համար թուրքերու դէմ: Թուրք կառավարութիւնը վերահասու է այս ձեռնարկներուն, որոնք կոչուած են ապարդիւն մնալու:
Թրքական Թերթերու Գրգռութիւնները
Շատ անկանոն կը ստանանք Պոլսոյ թերթերը: Մարտ 25 թուակիր «Մարմարա»-ի մէջ ակնարկութիւն կայ «Հեր Կիւն» թրքական թերթի հակահայ գրգռութիւններուն շուրջ: Կը հասկցուի, որ թրքական ուրիշ թերթեր եւս արտայայտուած են այդ մասին:
Ստորեւ նոյնութեամբ կ՛արտատպենք «Մարմարա»-ի (25 մարտ) լուրը.
Երէկի «Հեր Կիւն» եւս կ՛անդրադառնայ արտասահմանի կարգ մը հայերուն մէջ սկսած հակաթուրք շարժումին, որով 1915-ի հայկական դէպքերուն 50-ամեակին առթիւ, որոշած են 24 ապրիլին բողոքի ցոյցեր ընել Թուրքիոյ դէմ: Նոյն թերթը կը գրէ, թէ հաւանական է, որ սուրիական եւ լիբանանեան կառավարութիւնները ընթացք չտան այդ հանրահաւաքներուն:
«Հեր Կիւն» այս մասին տեսակցութիւններ ունեցած է քաղաքիս հայ հայրենակիցներու հետ, եւ` անոնց կարծիքը եւ համոզումը ուզած: «Հեր Կիւն» կը գրէ, թէ բոլորն ալ դատապարտած են արտասահմանի գրգռիչները եւ ըսած են, թէ` «անոնք մեզմէ չեն»:
Լոզանի Դաշնագիրը Պիտի Վերաքննուի
Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարարութեան բանբեր Իսմայիլ Սոլալ թուրքեւհելլէն խնդիրներու մասին արտայայտուելով` ըսած է.
«Իբրեւ թուրք կառավարութիւն` առայժմ չենք առաջարկեր Լոզանի դաշնագրին վերաքննութիւնը, բայց ամէն առթիւ իրաւասու ենք պահանջելու այդ դաշնագրին վերաքննութիւնն ու բարեփոխութիւնը: Ամէն ինչ կախում ունի Յունաստանի ընթացքէն, մենք ըստ այնմ պիտի շարժինք` հետեւելով հելլէն կառավարութեան կարգադրութիւններուն: Եթէ անխորհուրդ ընթացքի մը մէջ գտնուի, պիտի վերաքննենք Լոզանի դաշնագիրը, փոփոխութեան պիտի ենթարկենք զայն: Լոզանի դաշնագիրը այս տեսակէտով դամոկլեան սուր մըն է` Յունաստանի գլխուն վերեւ կախուած»:
