ՆՈՐԱ ՊԱՅՐԱԳՏԱՐԵԱՆ
Միջազգային ակադեմական մասնագիտական մարզէն ներս, Միջազգային քրէական oրէնքի կապուած կարեւորագոյն հրատարակութիւններէն է «Ինթըրնեշընըլ քրիմինըլ լօ ռիվիու» պարբերաթերթը, որ կը հրատարակուի Տիւրհամ համալսարանի հովանաւորութեամբ:
Եւրոպայի մէջ լոյս տեսնող միջազգային օրէնքի կապուած երեք ականաւոր պարբերաթերթերուն շարքին այս պարբերաթերթը միակն է, որ կը կեդրոնանայ յատկապէս Միջազգային քրէական օրէնքին` Ինթըրնեշընըլ քրիմինըլ լօ վրայ: Հայոց ցեղասպանութիւնը առնչուած է միջազգային օրէնքի այս մարզին:
Նախապէս միջազգային դատարանները կը գործէին Ընդհանուր միջազգային օրէնքի (International Law) ընդհանուր սկզբունքներուն (general principles of law) եւ մարդկային օրէնքի (humanitarian law) հիման վրայ: Միջազգային քրէական դատարանի (International Criminal Court) հիմնադրումը, անոր ներքին կանոնագրութեան բացթողումները եւ քրէական օրէնքներու կիրարկումը մեկնաբանութեանց պարարտ ենթահող մը ստեղծեցին մեկնակէտ հանդիսանալով սոյն պարբերաթերթի հրատարակութեան:
Վերոնշեալ պարբերաթերթը կը քննարկէ Միջազգային քրէական օրէնքի բոլոր երեսները ու մարզերը` դառնալով սոյն օրէնքին կապուած միակ ամբողջական ու վաւերական աղբիւրը, մասնաւորաբար` Եւրոպայի մէջ: Անոր խմբագրական կազմին անդամ են միջազգային օրէնքի աշխարհահռչակ մասնագէտներ: Միջազգային վարկ վայելող այս պարբերաթերթին հրատարակութիւնը ստանձնած է Պըրիլ Նիժհոֆ, Պըրիլ փապլիշըս եւ Մարթինու Նիժհոֆ աշխարհածանօթ հրատարակչատունը:
Սոյն պարբերաթերթը առաջարկեց ստանձնել 2012-ին Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան կողմէ կազմակերպուած միջազգային խորհրդաժողովին նիւթերը, որոնք լոյս տեսած են այսօր 470 էջերէ բաղկացած International Criminal Law Review-ի բացառիկ թիւի մը մէջ (Volume 14, Issue 2, 2014):
Հարկ է յիշեցնել, որ 24-25 փետրուար 2012-ին Արամ Ա. վեհափառ հայրապետին հրաւէրով Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութիւնը կազմակերպած էր «Հայոց ցեղասպանութիւնը. ճանաչումէն հատուցում» խորագրով աննախընթաց խորհրդաժողով մը, որուն մասնակցեցան միջազգային օրէնքի մօտ 30 մասնագէտներ` աշխարհի կարեւոր համալսարաններէն: Այս համագումարը անկիւնադարձ մը կազմեց Հայ դատի հետապնդման աշխատանքներուն մէջ:
Նմանօրինակ նախաձեռնութիւնները Հայ դատի մնայուն ու ազդու միջոցներն են` իրենց վաւերականութեամբ, առարկայականութեամբ եւ քարոզչութեամբ:
Վաւերականութիւնը կը հիմնուի մասնագիտական մօտեցումին եւ անոր վայելած միջազգային ճանաչման ու վարկին վրայ: Իսկ առարկայականութիւնը կը հիմնուի, երբ հարց մը կը ներկայացուի գիտական ենթահողի վրայ: Այս ձեւով Հայ դատը «ջատագովութենէն» անդին անցնելով` հանրութեան կը ներկայացուի միջազգային օրէնքի հիմնաւորումներով: Նման առարկայական մօտեցումը առաւել կարեւորութիւն կը ստանայ, մանաւանդ երբ հեղինակը ոչ հայ մըն է ու այս պարագային` ակադեմական հռչակ վայելող համալսարանի մը միջազգային օրէնքի դասախօս:
Այս բոլորին վրայ կ՛աւելնայ անշուշտ քարոզչական բեմը: Չմոռնանք, որ համալսարաններու դասախօսներ, միջազգային ատեաններու փաստաբաններ եւ միջազգային օրէնքի մասնագէտները մօտէն կը հետեւին նման վարկ ունեցող հրատարակութիւններու` որպէս աղբիւր (reference):
Արդ, Հայ դատի գործնական հետապնդման ճամբուն վրայ, սոյն հրատարակութիւնը, զայն նախորդող Անթիլիասի միջազգային համագումարէն ետք, կարեւոր քայլ մը կը համարուի ու ճամբայ կը բանայ նորանոր քայլերու, մասնաւորաբար` իրաւական դաշտէն ներս մեր ժողովուրդի իրաւունքներու հետապնդման:
