Ն. ԲԱՐՍԵՂԵԱՆ
Կեանքի բոլոր բնագաւառներուն մէջ ալ մեծապէս նկատելի է արհեստագիտութեան արագընթաց զարգացումը, որ բնականաբար կը թակէ նաեւ տպագիր մամուլին դռները` անոր ուղղուած բազում մարտահրաւէրներուն կողքին յաւելեալ ձեռնոց նետելով մամուլի կառոյցներուն:
Հաւանաբար ոչ իրատեսական պիտի ըլլայ ըսել, որ աւելի քան 85-ամեայ «Ազդակ»-ը մնայուն կերպով քայլ կը պահէ արհեստագիտութեան եւ արձանագրուող նորօրեայ զարգացումներուն հետ, սակայն կարելի է հաստատել, որ անիկա կը փորձէ կարելիութեան եւ իրեն ընձեռուած սահմաններուն մէջ օգտուիլ անոնցմէ` իր առաքելութեան ու նպատակներուն ծառայեցնելով զանոնք:
Արդարեւ, «Ժիրայր Պուտագեան ուսումնասիրութեան կեդրոն»-ին մէջ կարելի եղաւ թուայնացնել, մաշումէ եւ փճացումէ փրկել ո՛չ միայն «Ազդակ»-ի հաւաքածոները, այլ նաեւ` այլ թերթեր եւ գրական հատորներ: 2014-ին բարձրացաւ թիւը տեսագրուած հարցազրոյցներուն, որոնց ընթացքին արծարծուեցան տարբեր բնոյթի նիւթեր եւ խնդիրներ` զանոնք դնելով աշխարհասփիւռ հայութեան տրամադրութեան տակ:
Հայոց ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցը, սուրիահայութեան դիմագրաւած դժուար օրերը, Քեսապի մէջ տեղի ունեցած զարգացումները, Հայաստանի ներքին եւ արտաքին քաղաքականութիւնը, ընկերային-տնտեսական վիճակը, Լեռնային Ղարաբաղի դիմագրաւած խնդիրները, գաղութին մէջ տեղի ունեցող իրադարձութիւնները, Հայ դատին ու պահանջատիրութեան առնչուած հարցերը, սփիւռքի գաղութներուն վերաբերող զարգացումները, լիբանանեան, շրջանային եւ միջազգային մակարդակով դէպքերը շարունակեցին մնալ «Ազդակ»-ի աշխատանքներուն հիմնական առանցքները, որոնց առնչուող յօդուածներ, մեկնաբանութիւններ եւ հարցազրոյցներ տեղ գտան մեր էջերուն մէջ:
«Ազդակ»-ի Դիմատետրի տարբեր էջերը, որոնց կը հետեւին տասնեակ հազարաւոր անձեր, բաւական աշխուժ ձեւով կը գործեն, կը հանդիսանան քննարկումներու ու միտքերու փոխանակման բեմ: Ամէնօրեայ դրութեամբ այդ էջերուն վրայ կը տեղադրուին «Ազդակ»-ի կայքին վրայ զետեղուած լուրեր, յօդուածներ, տեսագրուած նիւթեր եւ այլն:
Թերթը իր հայերէն եւ արաբերէն կայքերով փորձեց նաեւ ճշգրիտ տեղեկութիւններ փոխանցողի դերին մէջ ըլլալ` ջրելով թրքական եւ ազրպէյճանական մնայուն փորձերը` պատմութիւնը խեղաթիւրելու եւ դէպքերը այլակերպուած տեսանկիւնէն ներկայացնելու:
www.aztagdaily.com-ը կը շարունակէ կանոնաւոր կերպով գործել. անոր հովանաւորն է «Վիվասել-Էմ. Թի. Էս.»-ը:
«Ազդակ»-ի կայքէջի արաբատառ բաժանմունքը` www.aztagarabic.com-ը, որուն հովանաւորն է Լեւոն Զեքի Ետալեան, իր կարգին շարունակեց իր աշխուժ աշխատանքները:
«Ազդակ»-ի յարկին տակ թուայնացման աշխուժ
աշխատանքներ
«Ժիրայր Պուտագեան ուսումնասիրութեան կեդրոն»-ին մէջ թուայնացման մասնագիտական աշխատանքը բաւական աշխուժ թափ ստացաւ 2014-ին: Արդարեւ, «Ազդակ»-ի արխիւներու թուայնացման առաջին հանգրուանը` թերթերու լուսանկարչութիւնը, արդէն իսկ հասաւ իր աւարտին: Այսպիսով փրկուեցաւ «Ազդակ»-ի ողջ հաւաքածոն ամէն տեսակ վտանգէ, եւ տպագիր տարբերակին կողքին, արդէն իսկ կարելի եղաւ ունենալ թուային տարբերակը: Ընթացք առին նաեւ երկրորդ հանգրուանի աշխատանքները, որոնք կ՛ընդգրկեն թեքնիք բաժին, այսինքն` լուսանկարներուն ուղղութիւնը շտկել, կտրել եւ վերանուանել: Վերանուանումը պիտի դիւրացնէ ուսումնասիրողին գործը, որ պարզապէս իր փնտռած թերթին տարեթիւը եւ էջը դնելով փնտռտուքի յատուկ բաժինին մէջ` պիտի յաջողի գտնել զայն: Երրորդ հանգրուանը կը նախատեսէ որոնելի դարձնել այս արխիւները յատուկ ծրագիրի մը միջոցով, եւ ուսումնասիրողը պիտի կարենայ յօդուածի մը վերնագիրը կամ յօդուածագիրին անունը դնելով` իր փնտռտուքը կատարել:
«Ազդակ»¬ի արխիւներէն բացի, թուայնացուեցան եւ կորուստէ փրկուեցան նաեւ այլ հրատարակութիւններ:
Թուայնացում «Տի Արմինիըն Ռիվիու»-ի
հաւաքածոյին
Անգլիալեզու «Տի Արմինիըն Ռիվիու» հրատարակութեան տպագիր տարբերակները, «Ռիվիու»-ի խմբագիր փրոֆ. Ասպետ Գոչիկեանի եւ «Ազդակ»-ի տնօրէնութեան միջեւ կայացած համաձայնութեամբ թուայնացուեցան` հանդէսին ամբողջ բովանդակութիւնը տրամադրելի եւ հասանելի դարձնելով ժամանակակից հայագիտութեան խնդիրները ուսումնասիրողներուն:
Ռուբէն Դարբինեանի մտայղացումով եւ նախաձեռնութեամբ 1948-էն ի վեր, որոշ ընդմիջումներով, Պոսթընի մէջ հրատարակուող «Տի Արմինիըն Ռիվիու» հանդէսը հայագիտական նիւթեր հետազօտողներուն համար վաւերական աղբիւր է: Այս հանդէսի էջերուն ստորագրած են ժամանակակից հայ գրականութեան եւ պատմագիտութեան մէջ վաւերական անուններ: Հանդէսի էջերուն կը հանդիպինք ո՛չ միայն ամերիկահայ, այլ նաեւ սփիւռքահայ եւ հայրենի գիտնականներու պատմաքաղաքական եւ մշակութաբանական բնոյթի աշխատասիրութիւններուն:
«Տի Արմինիըն Ռիվիու»-ի հրատարակութիւնը կը հովանաւորէ 2003-ին հաստատուած «Ալիս եւ Հերի Սաչաքլեան-Արմինիըն Ռիվիու հիմնադրամ»-ը:
Պաղտատի «Գոյամարտ»-ի Հաւաքածոյի
թուայնացում
Նկատի ունենալով Իրաքի մէջ 2014-ին տեղի ունեցած դէպքերը, դժուարութիւններ յաղթահարելէ ետք, Պաղտատի մեր ազգայինները յաջողեցան «Գոյամարտ» շաբաթաթերթի ամբողջական հաւաքածոն, բնագրային վիճակով, մայիսին հասցնել «Ազդակ»: Թէեւ ժամանակի մաշումի գործօնը իր հետքը ձգած է առաջին թիւերուն վրայ, այդուհանդերձ, կարելի եղաւ փրկել համարները, նկարահանել եւ թուայնացնել զանոնք:
«Գոյամարտ» շաբաթաթերթը Պաղտատի մէջ կը սկսի հրատարակուիլ 8 նոյեմբեր 1948-ին: Հիմնադիրներն են` Արամ Տիւզեան, տոքթ. Բաբգէն Փափազեան, Լեւոն Գարմէն (Ստեփանեան), Մարգար Սօսոյեան, Յակոբ Տէր Ներսէսեան (հրատարակուած է Իրաքի օրուան Կեդրոնական կոմիտէին որոշումով):
Թերթին արտօնատէրն ու պատասխանատուն է Արամ Տիւզեան: Խմբագիրներն են տոքթ. Բաբգէն Փափազեան եւ Լեւոն Գարմէն: Շատ լայն շրջանակի աշխատակիցներ ունեցած է` Յակոբ Իրազեկ, Հայկ Օհանեան, տոքթ. Գ. Ասթարճեան, Տ. Մեսրոպ քհնյ. Օրջանեան, տոքթ. Գուրգէն Փափազեան, Գալուստ Սիւրմէնեան, Մարգար Սօսոյեան, Հ. Իզմիրլեան, Դաւիթ Թադէոսեան եւ այլն:
Թերթը կը փակուի 26 օգոստոս 1954-ին` կառավարական հրամանով (պատճառը այն էր, որ Իրաք հիմնադիրներէն էր «Պաղտատի ուխտ»-ին, որուն հիմնադիրներէն էր նաեւ Թուրքիան):
1958-ին վերստին կը սկսի հրատարակուիլ «Գոյամարտ»-ը, այս անգամ արտօնատէրն էր Նիկողոս Ալեքսանդրեան, իսկ խմբագիրներն էին Լեւոն Գարմէն եւ տոքթ. Բ. Փափազեան: Դժբախտաբար երկար կեանք չունեցաւ եւ վերջնականապէս փակուեցաւ նոյն տարւան օգոստոսին»:
«Բագին»-ի հատորներ
Այս տարուան ընթացքին թուայնացուեցան նաեւ 1993-ին լոյս տեսած «Բագին»-ի զոյգ թիւերը, որոնք նուիրուած են արցախեան հերոս նահատակներուն: Հոն կարելի է գտնել արցախեան ազատագրական պայքարին մասնակցած հերոսներուն մեծամասնութեան կենսագրականները, լուսանկարները եւ անոնց նահատակութեան պայմաններուն մասին տեղեկութիւններ: Այս արժէքաւոր հրատարակութինները արդէն իսկ սպառած են, թուայնացման միջոցով կարելի եղաւ զանոնք դնել աշխարհի որեւէ տեղ գտնուող հայ ընթերցողին տրամադրութեան տակ:
«Ազդակ-Բացառիկ»-ներ եւ յաւելուած
Պօղոս Սնապեանի նուիրուած յաւելուած
2006-էն մինչեւ իր մահը «Ազդակ»-ի մեծ ընտանիքին մաս կազմած վաստակաշատ ու մեծարժէք մտաւորական Պօղոս Սնապեան, որուն խմբագրութեամբ լոյս տեսան ընթերցասէրներուն կողմէ անհամբեր սպասուած «Ազդակ»-ի գրական յաւելուածները, 2014-ին կնքեց իր մահկանացուն:
Պօղոս Սնապեանին մահուան օրէն մինչեւ իր քառասունքը «Ազդակ»¬ի խմբագրութեան հասած եւ Պօղոս Սնապեանին նուիրուած յօդուածներ, յուշագրութիւններ, մահագրութիւններ եւ ցաւակցագիրներ անոր մահուան քառասունքին առիթով ամփոփուեցան «Ազդակ»¬ի յատուկ յաւելուածին մէջ` իբրեւ յարգանք Պօղոս Սնապեանի անմեռ յիշատակին:
«Յաւելուած»-ը կը բաղկանայ 24 էջերէ: Այստեղ իրենց ստորա- գրութիւնը դրին` Նազարէթ Պէրպէրեան (Աթէնք), Մարի Ռոզ Ապուսէֆեան (Սան Ֆրանսիսքօ), Շահանդուխտ, Կարօ Արմէնեան, Պօղոս Շահմելիքեան (Լոս Անճելըս), Նորա Արիսեան (Դամասկոս), Սեդա Գրիգորեան (Լոս Անճելըս), Նորա Բարսեղեան, Սալբի Քիւրքճեան-Թաշճեան, Սեւակ Քենտիրճեան, Ժաք Յ. Յակոբեան, Փանոս Ճերանեան (Մոնրէալ), Համբիկ Պիլալեան եւ Գէորգ Պետիկեան: Յաւելուածին մէջ լոյս տեսան նաեւ հանգուցեալին յուղարկաւորութեան ընթացքին արտասանուած դամբանախօսութիւնները կամ այդ առթիւ հասած ցաւակցագիրները, նաեւ` գրաւոր պատճէնը այն շահեկան ու բովանդակալից հարցազրոյցին, զոր այդ օրերուն «Վանայ Ձայն» ձայնասփիւռի կայանի հաղորդավար Հուրի Փափազեան¬Էմմիեան կատարեց երեսփոխան Յակոբ Բագրատունիի ու «Բագին»-ի այժմու խմբագիր Յակոբ Պալեանի հետ` զանոնք խօսեցնելով Պօղոս Սնապեանի մասին:
Հաւաք` «Ազդակ»-ի Նոր Տարուան Բացառիկ Թիւի
Հրատարակութեան Առիթով
10 յունուարին «Ազդակ»-ի «Ժիրայր Պուտագեան» մամլոյ ուսումնասիրութեան սրահին մէջ տեղի ունեցաւ հաւաք մը` «Ազդակ»-ի 2014-ի Ամանորի բացառիկ թիւին հրատարակութեան առիթով:
Մտերմիկ հանդիպումին ներկայ գտնուեցան «Ազդակ»-ի անձնակազմը, Նոր տարուան բացառիկ թիւի աշխատակիցները, ինչպէս նաեւ` մամլոյ մշակներ եւ «Ազդակ»-ի աջակիցներ:
Բացման խօսքը արտասանեց «Ազդակ»-ի խմբագրակազմի անդամ Արշօ Պալեան:
Ապա խօսք առին «Ազդակ»-ի տնօրէն եւ գլխաւոր խմբագիր Շահան Գանտահարեան, Մելանքթոն եւ Հայկ Արսլանեան Ճեմարանի տնօրէն եւ «Ազդակ»-ի Նոր տարուան բացառիկի նիւթերու լեզուական սրբագրութեան ու մշակումի պատասխանատու Տիգրան Ճինպաշեան:
«Ազդակ»-ի բացառիկի
ներկայացում Երեւանի մէջ
Յունուար 22-ին Երեւանի «Ուրբաթ» լրագրողներու ակումբին մէջ տեղի ունեցաւ «Ազդակ» օրաթերթի բացառիկ հատորի եւ Պոլսոյ «Մարմարա» օրաթերթի գլխաւոր խմբագիր Ռոպեր Հատտէճեանի գիրքերու շնորհահանդէսը:
Բացառիկն ու հատորը ներկայացուց հայրենի լրագրող Թաթուլ Յակոբեանը: Երրորդ տարին ըլլալով` «Ազդակ» բացառիկը կը ներկայացուի Հայաստանի մէջ:
Խօսք առաւ նաեւ «Սփիւռք» կեդրոնի տնօրէն, գրականագէտ Սուրէն Դանիէլեան, որ կարեւոր նկատեց այն աշխատանքը, զոր «Ազդակ» կը կատարէ արեւմտահայերէնի պահպանման իմաստով:
«Ազդակ» օրաթերթի եւ Հատտէճեանի գրական ժառանգութեան մասին խօսք արտասանեցին նաեւ շարժանկարիչներ Ժիւլիեթ Կաժոյեանն ու Արփէն Մովսիսեանը:
Ապրիլեան բացառիկի
ներկայացում Երեւանի մէջ
«Ազդակ»-ի գլխաւոր խմբագիր Շահան Գանտահարեան 22 ապրիլին Երեւանի «Ուրբաթ» ակումբին հետ լրագրողներուն հետ ունեցած զրոյցին ընթացքին խօսեցաւ ապրիլ 24-ի բացառիկին մասին, որ ամբողջութեամբ նուիրուած է հայ-թրքական յարաբերութիւններուն, Հայոց ցեղասպանութեան եւ 100-ամեակին ընդառաջ ծրա- գրուող նախաձեռնութիւններուն: Ան յայտնեց, որ «Ազդակ» լոյս կը տեսնէ ամէն օր, կը բաղկանայ 10 էջերէ: Շահան Գանտահարեան տեղեկացուց, որ Ցեղասպանութեան նիւթին նուիրուած աշխատանքները պէտք է նպատակ ունենան հանրային կարծիք ձեւաւորել:
«Ազդակ»-ի ապրիլ 24-ի բացառիկին արժեւորումը կատարեց ազգագրագէտ դոկտ. Յարութիւն Մարութեանը:
Տեղին է նշել, որ «Ազդակ»-ի բացառիկներուն հովանաւորութիւնը կը շարունակեն ստանձնել տէր եւ տիկին Ալեքքօ եւ Անի Պեզիքեանները:
Գրական թերթը 2014-ին լոյս տեսաւ պարբերաբար. անոր հովանաւորներն են տէր եւ տիկին Գօգօ Եսայեանները եւ տէր եւ տիկին Զոհրապ Քըւըրեանները:
Մեր կորուստները
2014 թուականին «Ազդակ»-ի ընտանիքը ունեցաւ մարդկային կորուստներ, որոնք ո՛չ միայն ցաւ պատճառեցին, այլ նաեւ ստեղծեցին ատակ ու վաստակաշատ անձնաւորութիւններու առյաւէտ բաժանումի ափսոսանքը եւ կարեւոր մարդուժի անհետացման փաստը:
– 21 ապրիլին Նիւ Եորքի մէջ իր մահկանացուն կնքեց յայտնի լրագրող-լուսանկարիչ Հերի Գունտաքճեան: Գունտաքճեանին տարիներով վստահուած է «Էսոշիէյթըտ Փրես» լրատու գործակալութեան արաբական երկիրներու, Միջին Արեւելքի, հիւսիսային եւ արեւելեան Ափրիկէի շրջաններու գլխաւոր լուսանկարիչի պատասխանատուութիւնը:
Մեծ եղած է Գունտաքճեանի ներդրումը նաեւ հայկական մամուլին մէջ: Ան երկար տարիներ կամաւորաբար «Ազդակ»-ին տրամադրած է անձամբ իր լուսանկարած կամ «Էսոշիէյթըտ Փրես»-ի լուսանկարներէն:
– 17 մայիսին մահացաւ գրիչի լիբանանահայ վաստակաւոր սպասարկու, «Ազդակ»-ի մնայուն աշխատակից Յակոբ Մանուկեան: Խմբագրութիւնը վերջին տարիներուն իրե՛ն վստահած էր թերթին յղուած հայերէն նորատիպ գիրքերը հանրութեան ծանօթացնելու, զանոնք գրախօսելու պարտականութիւնը: Ու ան իր այդ ծառայութիւնը կը կատարէր խղճամիտ մօտեցումով ու պարտաճանաչութեամբ:
Նախապէս Յակոբ Մանուկեան երկար տարիներ աշխատակցած է «Բագին» գրական ամսագիրին:
– 14 յունիսին իր մահկանացուն կնքեց «Բագին» ամսագիրի երկար տարիներու վաստակաւոր խմբագիր, հայ ժամանակակից գրականագիտութեան զարգացման մէջ իր ուրոյն ներդրումը ունեցած վաստակաւոր մտաւորական եւ ՀՅ Դաշնակցութեան գրական անդաստանին մէջ հանրածանօթ հեղինակութիւն Պօղոս Սնապեան:
Պօղոս Սնապեան ծնած է 11 օգոստոս 1927-ին, Մուսա Լերան Պիթիաս գիւղը: Նախակրթութիւնը կը ստանայ ծննդավայրի եւ Այնճարի «Յառաջ» վարժարանին մէջ:1944-ին կ՛ընդունուի Երուսաղէմի Ժառանգաւորաց վարժարանը եւ կ՛աւարտէ զայն 1949-ին: 1949-ին աւարտելէ ետք, կը վերադառնայ Լիբանան, ուր Այնճարի ու Պէյրութի մէջ կը զբաղի ուսուցչութեամբ:
1950-էն սկսեալ իր գրական եւ քննադատական գործերը լոյս կը տեսնեն «Նայիրի» եւ «Ակօս» հանդէսներուն մէջ: Աշխատակցած է նաեւ սփիւռքահայ շարք մը թերթերու` պատմուածքներով, տպաւորապաշտ էջերով եւ քննադատական եւ հրապարակագրական յօդւածներով: Երկու տարի, 1957-ին եւ 1959-ին, լոյս կ՛ընծայէ «Միջնաբերդ» գրական տարեգիրքը: 1962 յունուարին, Կարօ Սասունիի խմբագրապետութեամբ, երբ լոյս կը տեսնէ ՀՅ Դաշնակցութեան նախաձեռնութիւնը հանդիսացող գրականութեան եւ արուեստի «Բագին» ամսագիրը, Եդուարդ Պօյաճեանի հետ կը կոչուի խմբագիրի պատասխանատու պաշտօնին:
1962-ին կը մեկնի Փարիզ եւ Սորպոնի ու Ալիանս Ֆրանսեզի մէջ երկու տարի, իբրեւ ազատ ունկնդիր, կը հետեւի գրական եւ իմաստասիրական դասընթացքներու: Վերադարձին կը շարունակէ «Բագին»-ի մէջ իրեն վստահուած աշխատանքները: Խմբագիրի պաշտօնը կը վարէ ամբողջ 42 տարի, մինչեւ 2003: Միաժամանակ կը դասաւանդէ հայ գրականութիւն, Այնճարի եւ Պէյրութի ազգային երկրորդական վարժարաններու աւարտական դասարաններուն մէջ:
1966-1973 մաս կը կազմէ «Ազդակ» օրաթերթի խմբագրութեան` իբրեւ ազգային եւ գրական-մշակութային էջերու պատասխանատու խմբագիր:
Եղած է Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան մէջ հաստատւած (1966) «Գէորգ Մելիտինեցի» գրական մրցանակի դատակազմի անդամ եւ խմբագրած է աւելի քան 50 գրական հատոր:
1983-էն աւանդած է հայ գրականութիւն` Համազգայինի Հայագիտական բարձրագոյն հիմնարկի բոլոր դասարաններուն:
2006-էն մինչեւ իր մահը ստանձնած էր «Ազդակ»-ի գրական յաւելուածի խմբագրութիւնը:
Պօղոս Սնապեանի տպագիր առաջին գրութիւնը, չափածոյ կտոր մը` «Տաղ տրտմութեան», լոյս կը տեսնէ Երուսաղէմի վանքին պաշտօնաթերթ «Սիոն»-ի մէջ, իսկ լոյս ընծայած առաջին հատորը, վիպակ մը` «Ժամանակ չկայ», 1953-ին, Պէյրութ: Անկէ ետք լոյս ընծայած է վիպական, քննադատական ու հրապարակագրական բնոյթի աւելի քան 30 հատոր ու հրատարակելի ունի նոյն սեռի տասէ աւելի գործեր:
Խմբագրած ու հրատարակած է նաեւ տարբեր հեղինակներէ վերցուած 75 հատոր:
2003-ին արժանացած է Հայաստանի Հանրապետութեան «Մովսէս Խորենացի» շքանշանին, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան «Ս. Մեսրոպ Մաշտոց» շքանշանին, Համազգայինի Կեդրոնական վարչութեան «Համազգային»-ի շքանշանին, իսկ 2010-ին` Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան հայրապետական օրհնութեան գիրին:
Յետմահու Պօղոս Սնապեան պարգեւատրուեցաւ Այնճարի շքա- նշանով:
«Ազդակ»-ի «Ոսկի ֆոնտ»-ին
նուիրուած գործեր
«Ազդակ» որոշած է ունենալ իր ստեղծագործական հաւաքածոյի «Ոսկի ֆոնտ»-ը, որ պիտի մնայ անձեռնմխելի, ուր պիտի արձանագրուին եւ պահուին մնայուն արժէք ներկայացնող այն բոլոր ստեղծագործութիւնները, որոնք կը նուիրուին կերպարուեստագէտներու կողմէ:
Այս տարի «Ոսկի ֆոնտ»-ը ստացաւ ճանչցուած գեղանկարիչներու հետեւեալ գործերը.
– Պետիկ Հերկելեանի ծննդեան վաթսունամեակին առիթով Միացեալ Նահանգներէն, միջազգային ճանաչման արժանացած արուեստագէտ Եուրոզի (Եուրի Գէորգեան) «Հայուհին» ստեղծագործութիւնը:
– Գրիգոր Նորիկեանի «Մեկնում առանց վերադարձի» խորագիրով իւղաներկը:
– Յարութիւն Թորոսեանի «Արուարձան» անունը կրող գործը:
– Յարութիւն Արմէնեանի «Էրոհետի կապոյտներ» ջրաներկը:
– Թալին Տէր Քէշիշեանի «Հայրերուն համար» պաստառը:
– Մարալ Տէր Պօղոսեանի «Քաղաքին հին տուները» գործը:
– Միրէյ Կոկիկեանի «Ձմեռնային ջերմութիւն» պաստառը:
Տարբեր Նիւթերով Տեսագրուած Զրոյցներ
Այս տարուան ընթացքին թափով շարունակուեցան համահայկական եւ ներազգային, շրջանային եւ միջազգային, Հայաստանն ու սփիւռքը յուզող տարբեր նիւթերու վերաբերող տեսագրուած զրոյցները` հասարակական, մշակութային, քաղաքական գործիչներու, մտաւորականներու, ազգայիններու, երիտասարդներու եւ այլ անձնաւորութիւններու մասնակցութեամբ: Հանդիպումները կայացան «Ազդակ»-ի «Արսէն Չաղլասեան» ժողովասրահին մէջ: Զրոյցները վարեցին «Ազդակ»-ի միջազգային լուրերու խմբագիր Վահրամ Էմմիեան եւ «Ազդակ»-ի պատասխանատու խմբագիրներէն Նորա Բարսեղեան:
– 3 յունուար. «Վիվասել-Էմ. Թի. Էս.»-ի ընդհանուր տնօրէն Ռալֆ Եիրիկեանի հետ. նիւթ` «Վիվասել¬Էմ. Թի. Էս.»¬ի իրականացուցած ծրագիրներն ու կատարուելիք աշխատանքները»:
– 10 յունուար. Արուեստագէտ, լուսանկարիչ Արա Օշականի հետ, Լիբանանի մէջ ապաստան գտած սուրիահայերու եւ իր ծննդավայր Լիբանանը նկարելու, նաեւ` ապագայ ծրագիրներուն ու հեռանկարներուն մասին:
– 11 յունուար. ՀՅԴ Բիւրոյի անդամ Մկրտիչ Մկրտիչեանի հետ. նիւթ` Հայաստանի Մաքսային միութեան միացումը եւ Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարարին Երեւան այցելութիւնը, նաեւ` Հայոց ցեղասպանութեան ժխտումը խօսքի ազատութեամբ արդարացնող Մարդկային իրաւանց Եւրոպայի դատարանին վճիռը:
– 31 յունուար. Եւրոպական եւ միջինարեւելեան յառաջատար օրաթերթերու հետ աշխատակցած ու աշխատակցող լրագրող եւ քաղաքական վերլուծաբան Վիգէն Չըթըրեանի հետ. նիւթ` «Արաբական գարուն», նոր «Սայքս-Փիքօ»-ի համաձայնութեան մը գոյութեան շուրջ տարաձայնութիւն, քրտական ազդակ եւ հայ-թուրք յարաբերութիւններ:
– 13 փետրուար. ՀՅԴ Լիբանանի Կեդրոնական կոմիտէի անդամ տոքթ. Յովհաննէս Թասլաքեանի հետ. նիւթ` 2010-ի աւարտէն ի վեր Միջին Արեւելքի մէջ ընթացք առած շարք մը իրադարձութիւններ, ռուս-ամերիկեան եւ Միացեալ Նահանգներ-Իրան յարաբերութիւններ, Ուքրանիոյ մէջ ստեղծուած իրավիճակ:
– 18 փետրուար. Քալիֆորնիոյ համալսարանի Լոս Անճելըսի մասնաճիւղի` «Եու.Սի.Էլ.Էյ.»-ի հանրային առողջապահութեան բաժանմունքի փոխտնօրէն Յարութիւն Արմէնեանի հետ. նիւթ` գիտական, մասնագիտական, արուեստի եւ գրականութեան վերաբերող հարցեր:
– 13 մարտ. Լիբանանի պետական համալսարանի եւ լիբանանեան բանակի Սպայից վարժարանի քաղաքական գիտութեանց դասախօս դոկտ. Նորա Պայրագտարեան-Գապագեանի հետ` միջազգային յարաբերութեանց վերաբերող տարբեր նիւթեր:
– 28 մարտ. Երեւանի պետական համալսարանի հայագիտական հետազօտութիւններու հիմնարկի փոխտնօրէն, պատմական գիտութիւններու թեկնածու Մհեր Յովհաննիսեանի հետ. նիւթ` հայագիտական հարցեր, մարդուժի պատրաստութիւն, ուսման ներկայ վիճակ:
– 1 ապրիլ. Թուրք փաստաբան մեթր Էրտալ Տողանի հետ, մասնակցութեամբ պոլսահայ լրագրող Հրանդ Գասպարեանի. նիւթ` Հայոց ցեղասպանութեան հարցով Թուրքիոյ կիրարկած ժխտողական քաղաքականութիւն, Ցեղասպանութեան փոխհատուցման հարց եւ Թուրքիոյ մէջ այլախոհներու երեւոյթ:
– 5 ապրիլ. Սամցխէ-Ջաւախքի հայկական հասարակական կազմակերպութիւններու խորհուրդի համակարգող Արտակ Գաբրիէլ-եանի հետ. նիւթ` Ջաւախքի կրթական-մշակութային, ընկերային-տնտեսական, առողջապահութեան, քաղաքական, տեղեկատուական մարզերուն մէջ դիմագրաւած հարցեր եւ մարտահրաւէրներ:
– 9 ապրիլ. Հայաստանի Հանրապետութեան գիտութիւններու ազգային ակադեմիայի պատմութեան հիմնարկի տնօրէն փրոֆ. դոկտ. Աշոտ Մելքոնեանի հետ. նիւթ` պատմական խնդիրներու արծարծման Հայոց ցեղասպանութեան իրաւական համակարգի աշխուժացման մէջ ունեցած ազդեցութիւնն ու իրաւական թղթածրարի պատրաստութեան մէջ պատմաբաններու դերակատարութիւնը:
– 12 ապրիլ. «Սիվիլնեթ»-ի լրագրող Մարիա Թիթիզեանի հետ. Քեսապէն Լաթաքիա ապաստանածներուն տուած այցելութեան եւ Հայաստանի լրատուական դաշտին մասին:
– 15 ապրիլ. ՀՅԴ Բիւրոյի Հայ դատի եւ քաղաքական հարցերու գրասենեակի պատասխանատու Կիրօ Մանոյեանի հետ. նիւթ` Հայ դատի թղթածրարին առնչուող շարք մը հարցեր:
– 5 յունիս. Հայկազեան համալսարանի Հայկական սփիւռքի ուսումնասիրութեան կեդրոնի տնօրէն դոկտ. Անդրանիկ Տագէսեանի հետ. «Լիբանանի հայերը (Բ.)» խորագիրով խորհրդաժողովին մասին:
– 23 յունիս. Յակոբ Գառնեշեանի, Գէորգ Յակոբճեանի եւ Խաչիկ Խաչերեանի հետ` Միջին Արեւելքի ու հայկական գաղութներուն մասին:
– 25 յունիս. ՀՅԴ-ի մամլոյ դիւանի պատասխանատու Արտաշէս Շահպազեանի հետ. նիւթ` Հայաստանի ներքին եւ արտաքին քաղաքականութիւն, հայաստանեան տեղեկատուական դաշտին դիմագրաւած հարցերը:
– 3 յուլիս. ՀՅԴ Բիւրոյի անդամ Մկրտիչ Մկրտիչեանի հետ. նիւթ` միջազգային քաղաքականութեան մէջ չճանչցուած պետութիւններու երեւոյթ եւ Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցին վրայ անոր ազդեցութիւնը. հայ-թրքական յարաբերութիւններն ու Հայաստանի մէջ ընկերային հարցերով բողոքի ցոյցերը:
– 8 յուլիս. Երեւանի պետական համալսարանի հայագիտական հետազօտութիւններու հիմնարկի փոխտնօրէն, պատմական գիտութիւններու թեկնածու Մհեր Յովհաննիսեանի հետ. նիւթ` Երեւանի պետական համալսարանի սփիւռքի եւ Լիբանանի հետ գործակցութեան վերաբերող հարցեր:
– 11 օգոստոս. «Պենթլի» համալսարանի մէջ աւագ դասախօս, «Արմինիըն ռիվիու»-ի գլխաւոր խմբագիր Ասպետ Գոչիկեանի հետ. նիւթ` Եւրասիական տնտեսական միութեան կազմութիւն, Ուքրանիոյ տագնապ, հայ-ազրպէյճանական սահմանագիծին վրայ արձանագրուող զինադադարի խախտումներ եւ Հայաստանի արտաքին քաղաքականութիւն:
– 21 օգոստոս. ՀՅԴ Լիբանանի Կեդրոնական կոմիտէի անդամ տոքթ. Յովհաննէս Թասլաքեանի հետ. նիւթ` շրջանային զարգացումներ:
– 27 օգոստոս. Միշիկըն համալսարանի Տիրպոռնի մասնաճիւղի պատմութեան դասախօս դոկտ. Արա Սանճեանի հետ` հայոց պատմութեան վերաբերող հարցերուն մասին:
– 15 սեպտեմբեր. «Նիւթեր ՀՅ Դաշնակցութեան պատմութեան համար» շարքի 8-րդ, 9-րդ եւ 10-րդ հատորներուն մասին տեղի ունեցաւ հարցազրոյց մը հատորներու խմբագիր, պատմաբան Երուանդ Փամպուքեանի հետ. նիւթ` հատորներու պատրաստութեան եւ հրապարակման կարեւորութիւնը:
– 15 հոկտեմբեր. հայրենի լրագրող, «Ազդակ»-ի երեւանեան աշխատակից, փորձագէտ եւ վերլուծաբան Թաթուլ Յակոբեանի հետ. նիւթ` Եւրոպական տնտեսական միութեան Հայաստանի անդամակցութիւնը, անոր ազդեցութիւնը Հայաստանի արտաքին քաղաքականութեան վրայ:
– 23 հոկտեմբեր. «Վերադարձ հայրենիք» հիմնադրամի հիմնադիրներ Րաֆֆի Գասարճեանի եւ Ճորճ Թապաքեանի հետ. նիւթ` հիմնադրամի հաստատման պատճառները, անոր կարեւորութիւնը, տարած աշխատանքներն ու ապագայի հեռանկարները:
– 29 հոկտեմբեր. Լիբանանի պետական եւ Սեն Ժոզեֆ համալսարաններու դասախօս, արուեստագէտ Յակոբ Տէր Ղուկասեանի հետ. նիւթ` ֆիլմարուեստի աշխարհը, հոն տեղի ունեցող զարգացումները:
«Պզտիկ-Մզտիկ»-ի «Անսխալ Գրենք» Մրցումը
Համախմբեց 18 Վարժարաններէ
Աւելի Քան 300 Աշակերտներ
Ինչպէս ամէն տարի, այս տարի եւս աւելի քան 300 աշակերտներ իրենց մասնակցութիւնը բերին «Ազդակ»-ի մանկապատանեկան յաւելուած «Պզտիկ-Մզտիկ»-ի «Անսխալ գրենք» մրցումին, որ տեղի ունեցաւ 7 դեկտեմբեր 2014-ին, «Ազդակ»-ի «Փիւնիկ» սրահին մէջ:
Մրցումին իրենց մասնակցութիւնը բերին 18 հայկական վարժարաններէ` Հայ կաթողիկէ Մեսրոպեան բարձրագոյն վարժարանէն, Հայ կաթողիկէ Ս. Խաչ-Հարպոյեան բարձրագոյն վարժարանէն, Հայ կաթողիկէ Հռիփսիմեանց բարձրագոյն վարժարանէն, Հայ աւետարանական Շամլեան-Թաթիկեան վարժարանէն, Հայ աւետարանական Թորոսեան վարժարանէն, Հայ աւետարանական կեդրոնական բարձրագոյն վարժարանէն, Հայ աւետարանական քոլեճէն, ՀԲԸՄ Լեւոն Նազարեան վարժարանէն, ՀԲԸՄ Պօղոս Գ. Կարմիրեան վարժարանէն, Վահան Թէքէեան վարժարանէն, Ազգային Սրբոց Քառասնից Մանկանց վարժարանէն, Ազգային Յառաջ- Գալուստ Կիւլպենկեան վարժարանէն, Ազգային Աբգարեան վարժարանէն, Ազգային Աքսոր Գասարճեան վարժարանէն, Ազգային Սուրէն Խանամիրեան քոլեճէն, Ազգային Եղիշէ Մանուկեան քոլեճէն եւ Համազգային Մելանքթոն եւ Հայկ Արսլանեան ճեմարանէն աշակերտներ:
Մրցումի աւարտին մասնակիցներուն բաշխուեցաւ յիշատակի նուէր` տրամադրուած «Ազդակ»-ի կողմէ: Մրցանակակիրները նիւթական նուէրներ ստացան «Սօսի յիշատակի ֆոնտ»-էն:
Մամլոյ Լսարաններ
Այս տարի եւս շարունակուեցան «Ազդակ»-ի մամլոյ լսարանները, որոնք իրենց շուրջ համախմբեցին մտաւորականներ, մամլոյ գործիչներ, գրասէրներ, երիտասարդներ եւ ներկայացուած նիւթերով հետաքրքըրւողներ: Անոնք տեղի ունեցան Մարդկային պաշարներու «Փիւնիկ» հիմնադրամին կողմէ կառուցուած «Փիւնիկ» սրահին մէջ:
2014-ին կազմակերպուեցան հետեւեալ մամլոյ լսարանները.
– Թիւ 89. 3 փետրուար. նիւթ` «Քրտական գործօնը` աշխարհաքաղաքական նոր զարգացումներուն մէջ». զեկուցաբեր` միջազգային յարաբերութիւններու մասնագէտ Վիգէն Չըթըրեան:
– Թիւ 90. 21 փետրուար. նիւթ` «Համաճարակներ եւ այրիութեան հայ եկեղեցիներու տոմարներուն մէջ». զեկուցաբեր` դոկտ. Յարութիւն Արմէնեան:
– Թիւ 91. 13 մարտ. նիւթ` «Արցախի մշակութային կեանքը եւ նախարարութեան գործունէութիւնը». զեկուցաբեր` Արցախի մշակոյթի եւ երիտասարդութեան հարցերու նախարարի տեղակալ Լեռնիկ Յովհաննիսեան:
– Թիւ 92. 25 մարտ. նիւթ` «Հայոց պատմութեան հիմնահարցեր» հեռաուսուցման համակարգի շնորհահանդէս». զեկուցաբեր` Երեւանի պետական համալսարանի հայագիտական հետազօտութիւններու հիմնարկի փոխտնօրէն, պատմական գիտութիւններու թեկնածու Մհեր Յովհաննիսեան:
– Թիւ 93. 8 ապրիլ. նիւթ` «ԹՈՒՄՕ»-ի ծրագիրներու ներկայացում». զեկուցաբեր` «ԹՈՒՄՕ»-ի տնօրէն Մարի Լու Փափազեան:
– Թիւ 94. 9 ապրիլ. նիւթ` «Թուրք-ազրպէյճանական փորձերը հայոց պատմութեան խեղաթիւրման մէջ». զեկուցաբեր` Հայաստանի Հանրապետութեան գիտութիւններու ազգային ակադեմիայի պատմութեան հիմնարկի տնօրէն, պատմաբան, փորֆ. դոկտ. Աշոտ Մելքոնեան:
– Թիւ 95. 5 յունիս. նիւթ` «Հրանդ Նազարեանց. լուսաւոր բանաստեղծը». զեկուցաբեր` հայրենի բանասէր, գրականագէտ եւ արուեստաբան փրոֆ. Երուանդ Տէր Խաչատուրեան:
– Թիւ 96. 24 յունիս. նիւթ` «Հայ տեղեկատուութեան ժամանակակից խնդիրները». զեկուցաբեր` ՀՅԴ Մամլոյ դիւանի պատասխանատու Արտաշէս Շահպազեան:
– Թիւ 97. 9 հոկտեմբեր. նիւթ` «Հայաստանի Հանրապետութեան անդամակցութիւնը Եւրասիական տնտեսական միութեան եւ Հայաստանի Հանրապետութեան արտաքին քաղաքականութեան առաջնային ուղղութիւնները». զեկուցաբեր` հայրենի լրագրող, «Ազդակ»-ի երեւանեան աշխատակից, փորձագէտ եւ վերլուծաբան Թաթուլ Յակոբեան:
– Թիւ 98. 31 հոկտեմբեր. նիւթ` «Հայագիտական եւ գրադարանագիտական գիտաժողովներ». զեկուցաբերներ` ամերիկեան Միշիկըն համա-լսարանի Տիրպոռնի մասնաճիւղի հայագիտական հետազօտութեանց կեդրոնի վարիչ դոկտ. Արա Սանճեան, Հայկազեան համալսարանի Հայկական սփիւռքի ուսումնասիրութեան կեդրոնի տնօրէն դոկտ. Անդրանիկ Տագէսեան եւ Հայկազեան համալսարանի զոյգ գրադարաններու տնօրէն Սոնիա Սիսլեան:
Այլ աշխատանքներ
– 17 յունուարին «Ազդակ»-ի «Քննական ոսպնեակ» խմբակի անդամները սքայփով զրոյց ունեցան ՀՅԴ Բիւրոյի Հայ դատի եւ քաղաքական հարցերու գրասենեակի պատասխանատու Կիրօ Մանոյեանի հետ: Քննարկումի նիւթ դարձաւ քրտական այդ հանգրուանի դրսեւորումները, հայ-քրտական յարաբերութիւնները: Կ. Մանոյեան ընդհանուր տեղեկութիւններ փոխանցեց այս մասին:
– Մարտին` Խոջալուի 22-րդ ամեակի առիթով ազրպէյճանական հակահայ քարոզարշաւ մը տեղ գտած էր արաբական մամուլին մէջ, ուր անդրադարձ կատարուած էր Ազրպէյճանի դեսպանատան կազմակերպած ձեռնարկին եւ Խոջալուի ջարդերը որակուած էին իբրեւ «Մարդկութեան պատմութեան ընթացքին 20-րդ դարու ամէնէն սարսափելի ոճիրներէն մէկը»:
Հրապարակուած էր նաեւ «Խոջալուի ջարդը եւ Ազրպէյճանի մէջ հայերու ֆաշականութիւնը» վերնագիրով հակահայ յօդուած մը, որ կը պնդէ, թէ Խոջալուի ջարդը շարունակութիւնն է հայերուն կողմէ գործադրուած ջարդերու շարքին:
Առ այդ, «Ազդակ-արաբերէն»-ի խմբագրութեան անունով թերթերու եւ կայքերու խմբագրութիւններուն ուղարկուեցան պատասխան-նամակներ, որոնց մէջ բացատրուեցաւ հայկական տեսակէտը նշուած նիւթին վերաբերեալ` վկայակոչելով ազրպէյճանական աղբիւրներ: Պատասխան նամակներուն մէջ «Ազդակ-արաբերէն»-ի խմբագրութիւնը զգուշացուց, որ նման անճիշդ տուեալներ հրապարակելով` խեղաթիւրուած կ՛ըլլայ պատմական իրականութիւնը եւ լրատուամիջոցները հրաւիրեց անաչառ ըլլալու եւ արաբ ընթերցողին փոխանցելու ճշգրիտ տուեալներ:
– 8 մարտին «Ազդակ»-ի «Արսէն Չաղլասեան» ժողովասենեակին մէջ «Ազդակ»-ի նախաձեռնութեամբ տեղի ունեցաւ խորհրդակցական հանդիպում մը` լիբանանահայ մամուլի մարզին մէջ խմբագրապետի պաշտօնը վարած եւ այժմ գործող գլխաւոր խմբագիրներու:
Քննարկումի նիւթ հանդիսացան այսօրուան դրութեամբ տպագիր մամուլին դիմագրաւած հարցերը` մարդուժի հարց, ընթերցողներու խաւը կայուն պահելու մարտահրաւէր, ելեկտրոնայինին դիմաց տպագիրին պարզած վիճակը եւ այլն: Հանդիպումին նպատակն է այս մարզին մէջ գործողներուն կամ փորձառութիւն ունեցողներուն կողմէ սկիզբ դնել բարձրաձայն խօսելու այս բոլոր հարցերուն մասին` փորձելով լուծման ուղիներու մասին մտածել:
– Կազմակերպութեամբ Հայ կաթողիկէ Մեսրոպեան բարձրագոյն վարժարանին եւ գործակցութեամբ «Ազդակ», «Արարատ» եւ «Զարթօնք» օրաթերթերուն, 26 մարտ 2014-ին Մեսրոպեան վարժարանի «Ֆարաճեան» լսարանին մէջ տեղի ունեցաւ մամլոյ լսարան, որուն նիւթն էր «Հայոց ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչումը եւ այս գծով Թուրքիոյ մէջ գիտակցութեան բարձրացման խնդիրները»: Լսարանին զեկուցաբերներն էին Հրանդ Տինքի փաստաբան Էրտալ Տողան եւ պոլսահայ լրագրող Հրանդ Գասպարեան:
– Հանրային բնոյթի հրատարակութիւններ անուանակարգին տակ, հայաստանեան եւ սփիւռքեան մամուլի ցուցահանդէս մը կազմակերպւած է Ս. Փեթերսպուրկի մէջ: Ս. Փեթերսպուրկի հայերու կազմակերպութեան կողմէ «Ազդակ» հրաւէր ստացաւ մասնակցելու այդ ցուցահանդէսին: «Ազդակ»-ի օրաթերթի, բացառիկներու եւ յաւելուածներու օրինակներ մաս կազմեցին այնտեղ ցուցադրուող հայկական մամուլի տարբեր ներկայացուցիչներու շարքին:
– Հայաստանի Հանրապետութեան սփիւռքի նախարարութեան նախաձեռնած Հայաստան-սփիւռք 5-րդ համաժողովի ծիրին մէջ տեղի ունեցաւ «Լրագրողներու համահայկական 7-րդ համաժողով»-ը, որուն քննարկման հիմնական ուղղութիւններն են` «Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման եւ պահանջատիրութեան հոլովոյթին լուսաբանումը մամուլին մէջ». «Հայոց լեզուի իմացութեան եւ պահպանութեան հիմնախնդիրները», «Քարոզչութիւն, հակաքարոզչութիւն, տեղեկատւական անվտանգութեան հիմնախնդիրներ» եւ «Հայրենիք-սփիւռք գործակցութեան զարգացման միտումները եւ հեռանկարները»:
Լրագրողներու համահայկական 7-րդ համաժողովին բացումը կատարեց եւ նիստերը վարողներու կարգին էր Լրագրողներու համահայկական համաժողովները համակարգող մարմինի նախագահ, «Ազդակ» օրաթերթի տնօրէն եւ գլխաւոր խմբագիր Շահան Գանտահարեան: Ժողովին մասնակցեցան նաեւ «Ազդակ»-ի պատասխանատու խմբագիրներէն Նորա Բարսեղեանն ու «Ազդակ»-ի աշխատակից Գաբրիէլ Փանոսեանը:
2015-ի սեմին «Ազդակ»-ի պարտքն է արձագանգը հանդիսանալ Հայոց ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցին առնչուող որեւէ զարգացումի, դէպքի, ներքին եւ արտաքին մակարդակի վրայ կատարուելիք զարգացումի, նաեւ` ինք պատրաստելով համապատասխան նիւթեր եւ լոյս ընծայելով յօդուածներ:
Հայոց ցեղասպանութեան իբրեւ հետեւանք իր պապենական հողերէն դուրս ծնունդ առած եւ աւելի քան 85-ամեայ կեանք ունեցող «Ազդակ»-ը վճռական է շարունակելու իր երթը` իր առաքելութեան հաւատացողներուն նեցուկով եւ ընթերցողներուն քաջալերանքով:
