Տարեվերջի Խմբագրական Նիւթեր (Գ.) Գաղափարական
«Ազդակ»-ի երկրորդ փորձը գաղափարաբանական յաւելուած հրատարակելու կարգ մը երեւոյթներ պարզեց, որոնց կ՛արժէ անդրադառնալ այս սիւնակներով: Ռոստոմի մահուան 100-ամեակը առիթ էր, Դաշնակցութեան գաղափարաբանական հայեցակարգի մշակման մէջ հիմնական դեր ունեցած գործիչին խոհափիլիսոփայական, բայց նաեւ ամէնէն գործնականութեամբ յատկանշուած օրինակին անդրադառնալու: Բնականաբար Ռոստոմ երեւոյթէն զատ յօդուածագիրները հրաւիրուած էին արծարծելու զուտ տեսական-գաղափարաբանական թէ գաղափարաբանական բնոյթի այժմէական հարցեր:
Պէտք է խոստովանիլ, որ նախապատրաստական աշխատանքին հետ կապուած դժուարութիւնները չեն քաջալերեր անմիջապէս ետք յաջորդ յաւելուածին ձեռնարկելու: Յատկապէս յօդուածագիրներու ոչ արագ արձագանգումները եւ մանաւանդ ներկայ պայմաններուն մէջ նիւթեր ընտրելու խորհրդակցութիւնները հրատարակութիւններու միջեւ ժամանակը կ՛երկարաձգեն:
Այլ հարց եւս գոյութիւն ունի յատկապէս գաղափարաքաղաքական այժմէական նիւթեր արծարծելու եղանակի յստակացման առումով: Խնդիրը կը վերաբերի կուսակցութեան քաղաքականութեան հետ որոշակի անհաշտութիւն ներառած յօդուածներու հրատարակութեան: Մէկ կողմէ կայ կուսակցութեան որդեգրած քաղաքականութեան հակադիր կեցուածքներ չհրապարակելու մօտեցումը, միւս կողմէ կայ սակայն ազատ ու անկաշկանդ մտածողութեան տեղ տալու, բազմակարծութիւնը չարգիլելու եւ այդ ճամբով ինչու չէ բանավէճ ստեղծելու կարեւոր առաջադրանքը:
Այս օրակարգը յաճախ քննարկուած է մեր խմբագիրներու ժողովներուն: Քննարկուեցաւ նաեւ յաւելուածի ծրագրման նախորդած յօդուածագիրներու հետ հանդիպումներու ընթացքին: Այս հարցը հետզհետէ շեշտակի ձեւով կը դրուի կուսակցական մամուլի պատասխանատուներուն առջեւ: Աւանդութիւնը այն է, որ կուսակցական մամուլը չէ վարանած կուսակցութեան քաղաքականութիւնը չբաժնող կամ նոյնիսկ զանոնք սուր քննադատութեան ենթարկած յօդուածները տպելու: Կա՛մ խմբագրական նոթ ընկերակցած է անոնց եւ կա՛մ քովի սիւնակով պատասխան յօդուած եղած է. մինչ խմբագրականով թէ առաջնորդող ակնարկներով կուսակցական մամուլը միշտ գերակայութիւն տուած է բնականաբար կուսակցութեան քաղաքականութեան հիմնաւորման:
Երկրորդ առաջարկը այն էր, որ իւրաքանչիւր գաղափարաբանական յաւելուած յատկացուած ըլլայ մէկ թեմայի, որ դասական առումով թէ ներկայ գաղափարաբանութեան յղացքներով առանցք կը կազմէ տուեալ թիւին: Յօդուածագիրները կը հրաւիրուին ճշդուած թեմայի տարբեր երեսներուն մասին գրելու. նոյնիսկ եթէ հակադիր տեսակէտներ պարզուին, ապա խմբագրութեան կը վերապահուի իր պաշտօնական տեսակէտը տալը բոլոր արծարծուած հարցերուն մասին: Այստեղ էր, որ նկատուեցաւ, որ գաղափարաբանական դիմագիծի դասական ընկալումը ո՛չ միայն հայկական դաշտին մէջ, այլ նաեւ համաշխարհային մակարդակի վրայ երբեմնի հրատապութիւնը կորսնցուցած է: Այլ խօսքով` աւանդական իզմերը չեն քննարկուիր այլապէս եւ այլուր: Գաղափարաբանական խնդիր կը նկատուին կենսոլորտային հարցերը, սեռային իրաւահաւասարութեան խնդիրները, քաղաքացիական իրաւունքները, դէպի Եւրոպա համարկման համար տարբեր հռչակագիրներ ստորագրել կամ վաւերացնելու առաւելութիւններն ու անպատեհութիւնները:
Գաղափարաբանական անապատացումին մէջ ովասիսներ ձեւաւորելու համեստ նախաձեռնութիւն է «Ազդակ»-ին ըրածը: Վստահ չենք, որ պահանջարկ պիտի գտնեն նման ուղղութիւններ զարգացնելու մեր յառաջիկայ տարուան փորձերը: Վստահ ենք սակայն, որ «Ազդակ» պիտի շարունակէ իր իսկ նախաձեռնած այս երթը:
«Ա.»