Հետաքրքրական. Հռչակաւոր Մարդիկ Եւ… Սուրճը

Պատրաստեց՝ ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ

Սուրճը ջուրէն ետք աշխարհի ամենաշատ օգտագործուող ըմպելիքն է: Մեզմէ շատերկը դժուարանան պատկերացել կեանքը առանց սուրճի:

Սուրճին հանդէպ անտարբեր չեն եղած նաեւ աշխարհահռչակ մարդիկ, որոնց կեանքին ու գործունէութեան վրայ մեծ ազեցութիւն ունեցեր է ուժեղ, բուրումնաւէտ, ոգեշնչող եւ կազդուրող այս սեւ ըմպելիքը:

• Վոլթեր

Ֆրանսացի մեծ փիլիսոփայ, գրող, երգիծաբան եւ պատմաբան Վոլթերը սուրճի իսկական մոլի մըն էր: Կ՛ըսեն, որ ան օրական 45-50 գաւաթ սուրճ կը խմէր: Ան ապրեցաւ 84 տարի, հակառակ անոր որ բժիշկները սուրճի հանդէպ փիլիսոփային ունեցած մեծ կիրքին պատճառով վաղաժամ մահ նախատեսեր էին…

• Պետրոս Առաջին

Պետրոս Առաջինը կը խմէր չափազանց թունդ սուրճ` առանց կաթի եւ շաքարի:

Ռուս կայսեր սէրը սուրճի հանդէպ այնքան մեծ էր, որ որոշեց զայն տարածել ամբողջ Ռուսաստանի տարածքին: Անոր շնորհիւ` գրաւիչ այս ըմպելիքը նորաձեւ դարձաւ նախ բարձր խաւին մէջ, ապա աստիճանաբար ներթափանցեց միւս խաւերէն ներս:

• Վիքթոր Հիւկօ

«Թշուառները» գործի յայտնի հեղինակը լիթրերով սուրճ կը խմէր: Խմելէ բացի` ան շատ յաճախ սուրճին մրուրը կ՛օգտագործէր թանաքի եւ ներկի փոխարէն: Մրուրով ստեղծուած են Հիւկոյի «սրճային» կտաւները, որոնց մեծ մասը պահուած են Լուվրի թանգարանը:

• Նափոլէոն Պոնափարթ

Նափոլէոնին սէրը սուրճի հանդէպ կիրքի նման էր: Ան կը պաշտէր այս ըմպելիքը: Երբ քաղաքական նկատումներէ մղուած` կ՛արգելափակէր Անգլիայէն եկող մատակարարումները, ան ամէնէն աւելի կը տանջուէր սուրճի պակասէն, քանի որ սուրճը Ֆրանսա կու գայ Անգլիայէն:

Ֆրանսացի կայսրը սուրճը կը գերադասէր աշխարհի բոլոր գանձերէն, եւ երբ աքսորուեցաւ Սուրբ Հեղինէ կղզին, միակ բանը, որ զինք հաշտեցուցած էր ստեղծուած իրավիճակին հետ, իր սիրելի սուրճին առատութիւնն էր…

Երեխան Աւելի Դիւրին Կ՛ընկալէ Հեքիաթը,
Քան` Ծնողքին Դաստիարակչական Քարոզները

Բոլոր երեխաներն ել հեքիաթ կը սիրեն: Հեքիաթը երեխային զարգացման հոլովոյթին մէջ նոյնքան մեծ նշանակութիւն ունի, որքան` խաղը: Հեքիաթներուն միջոցով երեխան կը ծանօթանայ մարդկային փոխյարաբերութիւններուն, աշխարհի կառուցուածքին, ինչպէս նաեւ` լաւի ու վատի, բարիի ու չարի, քաջի, արդարութեան ու յաղթանակի գաղափարներուն: Ան ինքզինք կը նոյնացնէ հեքիաթի անվախ հերոսին հետ, կը յաղթահարէ բոլոր դժուարութիւնները, կ՛անցնի փորձառութիւններէ, անոր հետ կը վայելէ յաղթանակի բերկրանքը:

Հեքիաթներուն դերը երեխաներու զարգացման մէջ բազմազան է. սկսելով երեւակայութիւնը զարգացնելէն մինչեւ ճիշդ խօսքի ձեւաւորումը:

Երեխային հեքիաթ պատմելու յարմարագոյն տարիքը 3 տարեկան է: Պէտք է ընտրել համեմատաբար պարզ նիւթով հեքիաթներ, ուր վախազդու պատկերներ չկան, որպէսզի ան գիշերը մղձաւանջներ չունենայ:

Հեքիաթները երեխաներուն մատչելի լեզուով «կեանք» կը սորվեցնեն, կը պատմեն չարի եւ բարիի մասին: Երեխաները աւելի դիւրին կ՛ընկալեն հեքիաթը, քան` մեծերուն դաստիարակչական քարոզները:

Ուսումնասիրութիւններ ցոյց տուած են, որ փոքր տարիքէն հեքիաթ լսած երեխաները աւելի կանուխ կը սորվին իրենց միտքերը ճիշդ ձեւաւորել ու արտայայտել:

Հեքիաթներուն գլխաւոր նպատակն է զարգացնել երեխային երեւակայութիւնը եւ ստեղծագործական ունակութիւնները: Մանկական հեքիաթները կը հարստացնեն երեխային բառապաշարը, տրամաբանութիւնը, յուզական աշխարհը:

Մասնագէտներու կարծիքով, երեխաներուն հեքիաթ պէտք է պատմել օրական եւ նախընտրաբար նոյն ժամուն, այսինքն` երեկոյեան, անկողին մտնելէն ետք: Թող երեխաները կանուխէն ծանօթանան մեր հայ հեքիաթագիրներու` Յ. Թումանեանի, Ղազարոս Աղայեանի, Աթաբեկ Խնկոյեանի, ինչպէս նաեւ օտար հեքիաթասացներու գլուխ գործոցներուն:

Սննդագիտական – Առողջապահական

 Ծանօթ Է՞ք Այս 4 Սերմերու
Բուժիչ Յատկութիւններուն

Կենսանիւթերով, հանքայիններով եւ օգտակար իւղերով հարուստ սերմերը ունին անհամար օգտակար յատկութիւններ. սննդագէտներ խորհուրդ կու տան զանոնք յաճախ օգտագործել կերակուրներու, աղցաններու, ապուրներու, խմիչքներու պատրաստութեան մէջ:

Ստորեւ կը ներկայացնենք 4 սերմեր, որոնց յաճախակի օգտագործումը կրնայ լուծել կարգ մը առողջական հարցեր:

1

Մեղրադդումի սերմերը

– Կ՛ամրապնդեն դիմադրողականութիւնը` շնորհիւ զինկին:
– Կը մեղմացնեն ընկճախտը եւ կը բարելաւեն քունին որակը` շնորհիւ մակնեզիոմին:
– Կը նպաստեն շագանակագեղձի եւ սրտի առողջութեան:

Մեղրադդումի սերմերը կարելի է ուտել որպէս խորտիկ` 1-2 ապուրի դգալ եւ կամ ցանել աղցաններու եւ ապուրներու վրայ:

2

Արեւածաղիկի սերմերը

– Կը պահպանեն մորթին առողջ եւ փայլուն տեսքը եւ կը պաշտպանեն կանխահաս ծերութենէ` շնորհիւ ԷՕ. կենսանիւթին:
– Կը պահպանեն դիմադրողական համակարգը` շնորհիւ սելենիոմին:
– Հակաբորբոքային յատկութիւն ունին:

Արեւածաղիկի սերմերը կարելի է ուտել որպէս խորտիկ կամ աւելցնել աղցաններու վրայ:

3

Չիա սերմերը

– Օգտակար են ուղեղի եւ սրտի առողջութեան` շնորհիւ Օմեկա 3 եւ Օմեկա 6 ճարպաթթուներուն:
– Կը նպաստեն մարսողութեան եւ կուշտ կը պահեն` շնորհիւ մանրաթելերուն:
– Կ՛օգնեն արեան մէջ շաքարի մակարդակի վերահսկման:

Չիա սերմերը օգտագործելէ առաջ զանոնք առնուազն կէս ժամ պէտք է թրջել ջուրի մէջ (նախընտրաբար` ամբողջ գիշեր մը) եւ ապա աւելցնել սմութիներու կամ փուտինկներու, ինչպէս նաեւ պտուղով աղցաններու վրայ:

4

Կտաւատի սերմերը

– Կ՛ապահովեն աղիքներու առողջ գործունէութիւնը եւ կը բուժեն փորկապութիւնը` շնորհիւ մանրաթելերուն:
– Յաճախակի օգտագործումը կը բարելաւէ արեան մէջ շաքարի կարգաւորումը եւ կը նուազեցնէ սրտի հետ կապուած հիւանդութիւններու հաւանականութիւնը:
– Կը նպաստեն հորմոնային հաւասարակշռութեան եւ բարենպաստ դեր կրնան խաղալ կրծքագեղձի քաղցկեղի կանխարգիլման մէջ:

Սննդագէտները խորհուրդ կու տան միշտ բովել եւ փոշիի վերածել կտաւատի սերմերը, քանի որ հում վիճակի մէջ անոնք դժուարամարս են:

Խոհագիր

 Շոմինով Եւ Ֆեթա Պանիրով
Պէօրէկ

Բաղադրիչներ

Խմորին համար`

– 2 գաւաթ ալիւր
– 1 ապուրի դգալ թթխմոր
– 1 ապուրի դգալ շաքար
–  1,5 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ
– Կէս գաւաթ գաղջ ջուր

Միջուկին համար`

– 200 կ շոմին
– Կէս գաւաթ մանրուած սոխ
– 100 կ ֆեթա պանիր
– Կէս թէյի դգալ կարմիր փոշի պղպեղ
– Կէս թէյի դգալ աղ
– 2 ապուրի դգալ ձիթապտուղի ձէթ

Երեսը զարդարելու համար`

Հաւկիթի դեղնուց, շուշմայ, սեւագնդիկ

Պատրաստութիւն

Խմորը շաղել, երեսը ծածկել եւ ձգել, որ 1 ժամ հանգչի:

Խորունկ ամանի մը մէջ խառնել միջուկին բաղադրիչները եւ թեթեւ շաղել:

Խմորը երկուքի բաժնել, գրտնակել, առաջինը տեղաւորել ափսէին յատակին, պատառաքաղով ծակծկել եւ վրան տարածել միջուկը: Երկրորդ կտորով ծածկել միջուկը եւ մատներով սեղմել խմորին ծայրամասերը, որպէսզի յատակի խմորին փակչի եւ միջուկը եփի ժամանակ դուրս չելլէ:

Խմորին երեսը հաւկիթի դեղնուցով ծեփել, ապա շուշմայ եւ սեւագնդիկ ցանել եւ 180 ջերմաստիճանով փուռի մէջ եփել, մինչեւ երեսը ոսկեգոյն դառնայ:

Գիտէ՞ք, Թէ…

Հակառակ տարածուած կարծիքին, շոմինը երկաթի լաւագոյն աղբիւրը չէ: Սակայն անիկա ունի այլ օգտակար յատկութիւններ. ծանօթանանք մէկ քանիին.

Ա.- Լիւթէինով հարուստ շոմինը կը պահպանէ լաւ տեսողութիւնը եւ կը պաշտպանէ տարիքի հետ կապուած աչքի հիւանդութիւններէն:

Բ.- Սէ. կենսանիւթով եւ երկաթով հարուստ շոմինը կը պայքարի յոգնածութեան դէմ:

Գ.- Կենսանիւթերով եւ հանքայիններով հարուստ շոմինը քիչ ջերմուժ եւ ճարպ կը պարունակէ` հետեւաբար յանձնարարելի է նիհարնալ փափաքողներուն եւ առողջ սննդակարգի հետեւողներուն:

Դ.- Հակաօքսիտաններով հարուստ շոմինը կը դանդաղեցնէ տարիքի յառաջացման հետ կապուած յիշողութեան տկարացումը:

Շոմինը կարելի է ուտել հում կամ եփած` երկու տարբերակներն ալ օգտակար են առողջութեան: Եփած շոմինը աւելի հարուստ է` կիրով, Ա. կենսանիւթով, մանրաթելով, բնասպիտով, երկաթով եւ զինկով, մինչդեռ հում շոմինը աւելի հարուստ է լիւթէինով, ֆոլաթթուով եւ Սէ. կենսանիւթով:

*
*  *

Շաբթուան Մտածումը

Որդիս, ահա թէ ինչ կ՛ասեմ, դու ապրում ես իբրեւ գնացքի ուղեւոր, անիւների վրայ: Իջիր որեւէ կայարանում, ապրիր իբրեւ ծառ, արմատներ գցիր, ճիւղեր տուր: Ճիւղերով պիտի տեսնես աշխարհը, իսկ ճիւղերը արմատով են կենդանի: Եթէ արմատ չունենաս, ոչինչ չես տեսնի, եթէ անգամ ողջ կեանքդ անիւների վրայ ապրես:

ՎԱՐԴԳԷՍ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ