Կար ժամանակ, երբ ազգովին չափազանց ժլատ էինք մեր գնահատանքին մէջ: Կը դժուարանայինք շնորհակալութեան խօսք մը իսկ ըսել արժանաւորներու` անոնց ողջութեան կամ յետմահու: Լաւ դամբանական մը առաւելագոյն դափնեպսակը կը հանդիսանար երախտաւորներուն:
Մարդիկ կը գործէին առանց ակնկալութեան: Մինչեւ մահ իրենց միութեան, համայնքին ու ժողովուրդին հաւատարմօրէն ծառայողները իրենց առաւելագոյն բաւարարութիւնը կը գտնէին հոգեկան գոհացումի մէջ միայն: Իրենց հաւատքի խորացումին մէջ: Իրենց աշխատանքի արդիւնաւորման մէջ:
Հիմա ժամանակները, բարքերն ու սովորութիւնները փոխուած են: Ծափն ու գնահատանքը փնտռուած բաներ են, շքանշանն ու պարգեւատրումը ընթացիկ երեւոյթներ են:
Եւ քանի ընթացքը յստակ է, եւ ժամանակին անիւը կարելի չէ ետ շրջել, կ՛արժէ յիշեցնել, որ եթէ պարգեւատրումներ պիտի կատարուին, ուշադիր պէտք է ըլլալ, որ պարգեւատրեալներուն ընտրութիւնը պարագայական ու հապճեպ ձեւով չըլլայ, ո՛չ ալ կողմնակի հաշիւներու, շահերու կամ կանխակալ տրամադրութիւններու արդիւնք ըլլայ:
Արդարեւ, մեր օրերուն շատեր կ՛անդրադառնան ինչ-ինչ հաշիւներով կատարուած պարգեւատրումներու, բայց քիչեր միայն բարձրաձայն կը խօսին այս սխալին սրբագրութեան մասին` համոզուած ըլլալով, որ սխալի կրկնութեան պարագային տուժողը կ՛ըլլայ ոչ թէ պարգեւատրող մարմինը, այլ` այդ մարմինը ներկայացնող ամբողջ միութիւնը կամ կազմակերպութիւնը:
Կը պատահի նաեւ, որ մարմիններ յաճախ անտեղի աճապարանքի մը մատնուած ըլլալու տպաւորութիւնը կը ձգեն, երբ ինքնասիրութեան եւ փառասիրութեան տրամադրութիւններէ տարուած` իրարու ետեւէ մարդ կը պարգեւատրեն, հազիւ քանի մը տարուան ծառայութիւն ունեցողներ շքանշանի կ՛արժանացնեն: Մինչ ուրիշներ` խնամի-ծանօթ-բարեկամ, պարգեւատրելու խաղը կը խաղան…
Պէտք է ընդունիլ, որ պարգեւատրողները նախ իրե՛նք պէտք է լրջախոհ, արդար եւ անշահախնդիր մարդիկ ըլլան, որպէսզի հանրութեան ցոյց տան, որ պարգեւատրեալի մը փառք ու պատիւ ընծայելը լոկ հաճելի վայրկեաններ անցընելու հարց չէ, շնորհակալական խօսքեր կամ երախտագիտական զգացումներ ըսելու նպատակով չէ, եւ ոչ ալ զանոնք սիրաշահելու համար է:
Պարգեւատրումները առիթներ են հանրութեան ներկայացնելու վաստակաշատ, տիպար եւ օրինակելի մարդու մը ծառայութեան աշխարհը, սերունդը եւ ժամանակաշրջանը: Առիթ են նաեւ անոր միջոցով որոշ աշխուժացում եւ կորով ներշնչելու շրջապատին` իրարմով հարստանալու եւ մարդկային ու հոգեկան կապերը ամրացնելու:
Ի վերջոյ, իւրաքանչիւր պարգեւատրեալի ետին կայ, պէ՛տք է ըլլայ պատկերը խոնարհ հերոսի մը, անծանօթ զինուորի մը: Մարդիկ միայն պատերազմի դաշտին վրայ չեն զոհուիր, յաճախ ամբողջ կեանք մը կը զոհեն վսեմ նպատակի մը իրականացման համար:
Այս պատճառով ալ անարժան կերպով պարգեւատրուողները, բարիք բերելու տեղ, վնաս կը պատճառեն զիրենք պարգեւատրողներուն: Մինչ արժանաւոր պարգեւատրեալ մը կրնայ շարժում ստեղծել իր շուրջ, հետեւորդներ ունենալ, երիտասարդութեան բարի օրինակ ծառայել եւ, ինչո՞ւ չէ, իրեն նմանելու ցանկութիւնը յառաջացնել շատերու մօտ:
Իսկ թէ ի՞նչ չափանիշներ ամբողջացնող մարդ մը արժանի է պարգեւատրումի:
Գլխաւոր չափանիշը անոր կատարած գործին տարողութիւնն ու տեւողութիւնն է: Միութենականի մը պարագային, միութեան ճամբով համայնքին, ազգին ու հայրենիքին ունեցած երկար տարիներու ներդրումն է: Երբ մարդ իր ամբողջ կեանքին ընթացքին կարեւոր նպաստ ունեցած է միութեան, ազգին, հայրենիքին, համայնքի կեանքին եւ կամ նորահաս սերունդներու դաստիարակութեան գործին, կ՛արժէ նկատի ունենալ զայն: Թեկնածուին գործը պէտք է գնահատել արդարօրէն եւ չտարուիլ ընթացիկ կեանքի մէջ ինքն իր մասին բարձրացուցած աղմուկէն:
Պարգեւատրումը գնահատանքի միակ միջոցը չէ այս պարագային: Պարգեւատրումը կը կատարուի կեանքի մէջ միայն մէկ անգամ, մինչդեռ գնահատանքը, մեծարեալի վաստակին հանդէպ յարգանքն ու պատիւը կ՛ընծայուին, պէ՛տք է ընծայուին պարգեւատրման պահէն մինչեւ… մահ` տեւաբար յատուկ վերաբերումի արժանացնելով ենթական միութենական ներքին թէ արտաքին ձեռնարկներու ընթացքին, պաշտօնական հանդիսութիւններու եւ յոբելենական տօնակատարութիւններու ժամանակ:
Պէտք է գնահատել պարգեւատրեալին մարդկային արժանիքները, որոնցմէ կարելի է յիշել` զոհաբերութեան ոգին, մտաւորական եւ նիւթական պարկեշտութիւնը, համեստութիւնը, նուիրումը, խոնարհութիւնը, գաղափարապաշտութիւնը, յարատեւ աշխատանքը, անշահախնդրութիւնը, արդարասիրութիւնը, եւ այսպէս շարքը կարելի է երկարել: Պէտք է հաստատել նաեւ, որ անձը չէ գործած իր անձնական շահերէն թելադրուելով կամ գովեստներու արժանացման հեռանկարէն մղուելով:
Միջազգային կազմակերպութիւններ յաճախ յարմար թեկնածու մը չունենալու պարագային, զանց կ՛ընեն այդ տարուան իրենց պարգեւատրումը: Ինչո՞ւ մենք ալ նոյնը չընենք եւ չափ ու կշիռ չտանք մեզի եւ մեր պատկանած միութիւններուն կամ մարմիններուն:
Արժանավայել կերպով գնահատելու համար մեր մեծերը ունենա՛նք այդ գիտակցութիւնը, որպէսզի օրին մէկն ալ մեզմէ ետք հասնող սերունդները մեր մասին չըսեն, թէ ափսո՜ս, անցնող սերունդն ալ չունեցաւ մարդ գնահատելու իրմէ սպասուած լրջութիւնը:
