ՏԻԳՐԱՆ ՃԻՆՊԱՇԵԱՆ
Ժողովրդավարական վարչակարգ ունեցող երկիրներու մէջ կառավարական դահլիճներու կազմութիւնը ընթացիկ ու սովորական երեւոյթ է: Անիկա սովորաբար կը յաջորդէ խորհրդարանական ընտրութեան եւ իր կազմը կը ցոլացնէ խորհրդարանին մէջ մեծամասնութիւն կազմած կուսակցութեան կամ կուսակցութիւններու դաշինքի մը գոյութիւնը: Բացառութիւն կը կազմէ միայն կառավարական տագնապի մը յաջորդող դահլիճի կազմութիւնը, երբ մեծամասնական դաշինքի անդամներուն միջեւ տարակարծութիւններ կը ծագին, ու դաշինքը կը փլուզուի: Կը յաջորդէ կառավարութեան հրաժարականը եւ նոր դաշինքի մը փնտռտուքը, որուն ձախողման պարագային խորհրդարանը կը լուծուի եւ կը սկսի նոր մեծամասնութեան մը ստեղծման գործընթացը:
Լիբանան եւս ժողովրդավարական կարգեր ունեցող երկիր է: Սակայն լիբանանեան ժողովրդավարութեան առանձնայատկութիւնը հիմնուած է տասնութ համայնքներու համակեցութեան վրայ: Համայնքային համակեցութիւնը իբրեւ խարիսխ ունի Ազգային ուխտը, որ բանաւոր համաձայնութիւն մըն է Լիբանանի ժողովուրդի բաղկացուցիչ գլխաւոր համայնքներուն միջեւ: Գլխաւոր համայնքները պարտադիր կերպով պէտք է մաս կազմեն թէ՛ խորհրդարանին եւ թէ՛ կառավարութեան: Մեծամասնութեան յառաջացումը թուային պարզ հաշուարկով չի գոյանար, որովհետեւ գործող կուսակցութիւնները ընդհանրապէս համայնքային անդամակցութիւն ունին, եւ յաճախ այս կամ այն համայնքին շահերը հակասութեան մէջ կ՛ըլլան կառավարական ծրագիրին հետ:
Միջհամայնքային հակասութիւններու, վէճերու ու նոյնիսկ բախումներու առկայութեան կառավարական մեծամասնութիւն կազմելը դժուար գործառոյթ է: Այս դժուարութիւնը կը յանգեցնէ խախուտ համաձայնութիւններու վրայ հիմնուած կառավարութիւններու, որոնք չեն յաջողիր պետութեան բնականոն գործունէութեան համար անհրաժեշտ բարենորոգումները կատարել, նոյնիսկ երբեմն ընթացիկ կառավարման համար որոշումներ կայացնել: Դեռ կը պատահի, որ դժուարութեամբ կայացած որոշումները չեն գործադրուիր, պոյքոթի կ՛ենթարկուին:
Լիբանանի մէջ գործող կառավարութիւնը կազմուած էր 2022-էն առաջ, 2022-ի մայիսի խորհրդարանական ընտրութենէն ետք, երբ կարելի չէր եղած նոր կառավարութիւն մը կազմել, դահլիճը վերածուած էր ընթացիկ գործեր վարող առժամեայ իշխանութեան: Նոյն դահլիճը կրկնակիօրէն ընթացիկ գործերու կառավարութիւն դարձաւ, երբ հանրապետութեան նախագահի պաշտօնավարման ժամանակը լրացաւ ու խորհրդարանը անկարող եղաւ նոր նախագահ ընտրել: Ընթացիկ գործերու կառավարութիւնը չի կրնար անհրաժեշտօրէն կարեւոր որոշումներ կայացնել: Միւս կողմէ, պաշտօնավարութեան շրջանը աւարտող, հանգստեան կոչուած առաջին կարգի պաշտօնեաներուն նշանակումները անհրաժեշտաբար կարիքը ունին հանրապետութեան նախագահի ստորագրութեան: Նախագահի բացակայութեան կառավարութիւնն է, որ լրիւ կազմով կը ստանձնէ այդ պաշտօնը: Նախարարներէն ոմանց մերժումը մասնակցելու կառավարութեան ժողովներուն նախագահութիւնը դարձուց ամբողջականօրէն թափուր:
Ստեղծուած կացութիւնը բնականօրէն առաջնորդեց լիբանանեան իշխանութեան աստիճանական քայքայման, տնտեսութեան նահանջին, դրամի արժեզրկումին, պետական ծառայութիւններու անկանոնութեան, աղքատութեան ծաւալման եւ բազում այլ ժխտական երեւոյթներու: Մէկ խօսքով` կատարեալ աղէտ:
9 յունուար 2025-ին զօր. Ժոզեֆ Աունի նախագահ ընտրութիւնը հրաշքի համազօր դարձաւ մեծաթիւ քաղաքացիներու համար: Իր երդման առիթով խօսած ճառը երկիրն ու պետութիւնը փլուզումէ փրկելու, վերակառուցելու խոստում էր: Շատեր չէին հաւատար, որ Լիբանանի մէջ նման բան կրնայ պատահիլ: Իրենց սեփական ու նեղ շահերուն համար պայքարողները յոգներ էին ու պատուաւոր ելք մը կը փնտռէին: Ելքը ստեղծուեցաւ ակամայ, թերեւս շնորհիւ պատերազմին, ու յամառօրէն հակամարտող հերոսները պարտասած` կառչեցան մատուցուած լուծման:
Յաջորդեց վարչապետի նշանակումը եւ երեք շաբաթներու վրայ երկարող ճիգերէ ետք` կառավարութեան կազմութիւնը: Վարչապետը կը վստահեցնէ, որ այս կառավարութիւնը պիտի ըլլայ միասնական գործադիր կազմ մը, որ անխոնջ աշխատանքով պիտի իրականացնէ հանրապետութեան նախագահին երդմնակալութեան ճառին առաջադրանքները:
Լիբանան լաւատեսօրէն մուտք կը գործէ նոր շրջան մը` վերակառուցման ու վերաշինման շրջան: Կառավարութիւնը պիտի համալրէ թափուր պաշտօնները, ապահովութիւն հաստատէ, տնտեսութիւնը աշխուժացնէ, լիբանանեան դրամը արժեւորէ, ներդրում կատարողները գոհացնէ, արդարութիւնը վերահաստատէ, անգործութիւնը նուազեցնէ, խաղաղութիւն բերէ: Այսինքն` նախկին Լիբանանը բերէ:
