ԱՂԱՒՆԻ ՍԱՐԵԱՆ
Թերթերու մէջ եւ զանազան կայաններէն տարբեր անձնաւորութիւններու ելոյթներուն ընթացքին քու հասցէիդ այնքան վարկաբեկիչ արտայայտութիւններ կը կարդամ ու կը լսեմ ամէն օր, եւ այս` ոչ միայն քու, այլ նաեւ` քեզի հետ գործակցողներուն եւ կաշառուողներուն հասցէին, որ աւելի վատ բառեր կը դժուարանամ գտնել բարկութիւնս արտայայտելու:
Կարծես դուն «խաղաղութիւն» բառը վերածած ես բերնի ծամոցի, կրկնեցիր ու կրկնեցիր, երեւի այս է խաղաղութիւն բերելդ: Արդեօք չե՞ս հետեւիր հայրենիքին մէջ ապրող ժողովուրդին վրդովմունքին, այդքա՞ն մոմով լեցուցած ես ականջներդ, որ չես լսեր քու մասիդ ըսուածները: Գոնէ սրտիդ աչքերը բաց ու հեռանալու վճիռդ արձակէ, արդէն ամէն տեսակ սուտեր ալ խօսեցար ժողովուրդին, մինչեւ ե՞րբ այս լարախաղացութիւնը պիտի շարունակես: Ա՛լ կը բաւէ, յստակ է, որ Ալիեւ իր նաւթահորերուն մէկ պզտիկ խողովակը ո՛ւր հոսեցուց, եւ դուն դարձար այնքան նիւթապաշտ, որ անտեսեցիր ամէն տեսակ սրբութիւն: Ընտանիքի սրբութիւնը, հայրենիքի հանդէպ զոհաբերութիւնը ոչ մէկ իմաստ կամ արժէք ունին քեզի համար: Բայց գիտցիր, որ ագահութիւնը ի՛նչ ըրաւ Կրասոսին: Օր մը անպայման դուն ալ այդ վախճանը պիտի ունենաս, բայց այն ատեն պիտի փնտռես վայր մը, ուր ապաստան գտնես, իսկ ես կը մտածեմ, որ այդ տեղը միայն Թուրքիան կամ Ազրպէյճանը կրնան ըլլալ: Այդ ալ կասկածելի է, որովհետեւ թուրքերը որքան ալ ուզեն հետդ աշխատիլ իրենց շահերուն համար, չեմ կարծեր, թէ անոնց կրնաս վստահիլ: Արդարեւ, ժամանակին Սասնոյ, Մշոյ դաշտերուն կամ գիւղերուն մէջ կաշառուած հայ դաւաճանները կը սպաննէին, թուրքերը անոնց ըսին. «Դուն ազգիդ դաւաճանեցիր, մեզ ալ կը դաւաճանես»:
Կարեւոր չէ, թէ ո՛ր երկիրներուն մէջ պահ դրած ես գումարներդ` Կիպրոս, Անգլիա, Զուիցերիա եւ այլն, քեզի խորհուրդ կու տամ` գոնէ հաւաքէ եւ Հայաստան բեր զանոնք, որպէսզի պետութիւնը օգտուի եւ մէջքը շտկէ քու երթալէդ ետք:
Նախորդ օրերուն տեղ մը կարդացի առաջարկ մը, որ արձանդ տեղադրեն ու տակը գրեն. «Ազգի դաւաճան` Նիկոլ Փաշինեան»: Բայց մտածեցի, որ մեր հայրենիքի քարով արձան ունենալու իսկ արժանի չես, մեր սուրբ քարերը մեղք են:
Յ. Գ.- Տարիներ առաջ, երբ Փաշինեանը ներկայացնող շքախումբը Կիպրոս այցելեց, թէ՛ երթին, թէ՛ դարձին բողոքս իրենց երեսին արտայայտեցի, թէեւ զիս հանդարտեցնել կը ջանային:
Այսքան տարի ետք ուրախ եմ, որ արտայայտուեր եմ, յստակ է, թէ թուրքին կիսատ թողածը դուն եւ ուսապարկերդ ըրիք: Մե՛ղք Արարատին: