Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
Շատ մը փոքրիկներ իրենց նուէրներու ցանկին վրայ կը դնեն «փըլիւշ» արջուկ մը: Ժամանակին մարդոց մօտ մեծ վախ յառաջացնող այս անասունը մեր արդի աշխարհին մէջ դարձած է փոքրիկներու սենեակներուն մէջ ապրող ազնիւ խաղընկեր մը: Մինչ խաղալիքներուն մեծ մասը, ինչպէս` պուպրիկները, ձայն հանող մանուկներու խաղալիքները արդէն գոյութիւն ունէին շատ հին ժամանակներէն, փըլիւշէ արջուկը աւելի արդի խաղալիք մըն է:
* * *
1902 թուականին, որսորդութեան մը ընթացքին Միացեալ Նահանգներու նախագահը Թէօտօր «թէտի» Ռուզվելթ կը մերժէ արջուկի քոթոթ մը սպաննել: Այս պատմութենէն ներշնչուելով` Նիւ Եորքի մէջ խաղալիք արտադրող մը թաղիքէ արջուկ մը կը ստեղծէ եւ անոր կու տայ Թէտի անունը` նախագահին ի պատիւ: Այս ձեւով է, որ կը ծնի Թէտի Պերը, որ ժամանակի ընթացքին կը նշէ բոլոր փըլիւշէ խաղալիք արջուկները:
Նոյն ժամանակին, Ատլանտեան ովկիանոսին միւս կողմը, Գերմանիոյ մէջ, դերձակուհի մը` Մարկրեթ Սթէյֆ, կը պատրաստէ շարժուն անդամներով օժտուած բուրդէ արջուկ մը: Ովկիանոսին երկու կողմերը այս արջուկները շատ մեծ յաջողութիւն կը գտնեն:
* * *
Ժամանակի ընթացքին շատ աւելի մեծ թիւով խաղալիք արտադրողներ սկսան փըլիւշէ արջուկներ ծախել: 1926 թուականին ան նոյնիսկ կը դառնայ, առաջին անգամ ըլլալով, փոքրիկներու յատուկ գիրքի մը հերոսը` Ուինի-տը-Փու, անգլիացի գրագէտ Ալեն Ալեքսանտըր Մինի գրիչին տակ: 1958 թուականին դարձեալ անգլիացի գրագէտի մը` Մայքըլ Պոնտի գրիչին տակ կը ծնի ուրիշ արջուկ մը` Փոտինկթընը:
* * *
Փըլիւշէ արջուկը շատ մեծ փոփոխութիւններու չենթարկուեցաւ 1900-1960 թուականներու միջեւ: Ճիշդ է, որ առաջին արջուկները քիչ մը կարծր էին, անշարժ, անոնց մէջը` յարդով լեցուած, սակայն ժամանակի ընթացքին անոնք շատ աւելի կակուղ եւ փափուկ դարձան, շարժուն անդամներով եւ աւելի դիւրութեամբ փաղաքշուող: Աւելի փափուկ եւ կակուղ կտաւներ հնարուեցան եւ կարելիութիւնը տուին շատ աւելի մեծ թիւով տարբեր փըլիւշներ ստեղծելու: Ժամանակի ընթացքին դրուեցան նաեւ ապահովութեան խիստ օրէնքներ` այդ խաղալիքները փոքրիկներուն ապահով դարձնելու:
* * *
Իր ստեղծումէն աւելի քան մէկ դար ետք այս արջուկները կը շարունակեն իրենց դերը խաղալ փոքրիկներուն մօտ: Փաղաքշական խաղալիքէ մը անդին` անոնք իրենց մեղմութեամբ եւ փափուկութեամբ կը հանդարտեցնէին, կը մխիթարեն եւ կը հանգստացնեն փոքրիկները` անոնց կարելիութիւնը տալով զարգացնելու իրենց երեւակայութիւնն ու ստեղծագործական միտքը:
Կարճ Գիտելիքներ
– Գիտէի՞ր, որ տարի մը կազմուած է 31.557.600 երկվայրկեանէ:
– Հին ժամանակներուն, երբ մարդիկ զանգակներով ժամացոյցներ չէին գործածեր առտուն արթննալու համար, կը դիմէին «նոքըր-ափըրս» կոչուած յատուկ անձերու, որոնց գործն էր մարդոց պատուհաններուն զարնել զանոնք արթնցնելու համար:
– Անհաւատալի, բայց` իրաւ, բջիջային հեռաձայնի սպասարկութիւն կայ աշխարհի ամէնէն բարձր լերան` Էվէրէսթի գագաթին վրայ:
– Երբ խաղի զառ մը կը նետես, իրարու հակառակ կողմ գտնուող թիւերուն գումարը միշտ 7-ի հաւասար կ՛ըլլայ:
– Միակ կով մը իր ամբողջ կեանքին ընթացքին կրնայ արտադրել մինչեւ 200 հազար գաւաթ կաթ:
– Աշխարհի ամէնէն մեծ փիցցան մօտաւորապէս 1200 քառակուսի մեթր մեծութիւն ունէր: Ան պատրաստուած էր Իտալիոյ մէջ:
– Աշխարհի մէջ գոյութիւն ունին պանիրի աւելի քան 2000 տարբեր տեսակներ:
– Խնձորները կրնան ջուրին վրայ ծփալ շնորհիւ անոնց մէջ գտնուող օդի փոքրիկ գրպաններու:
– Երբ խորունկ քունի մէջ ես, դուն չես կրնար հոտ առնել:
– Մեր բերանին մէջ գտնուող համերը զանազանող յատուկ բջիջները կ՛ապրին 10-14 օր: Ապա անոնց կու գան փոխարինելու նոր բջիջներ:
– Նորածինները սկիզբի շրջանին չեն կրնար գոյները զանազանել:
– Մեր ուղեղը կը շարունակէ աճիլ մինչեւ քառասուն տարեկանի վերջերը:
– Քալելու ընթացքին մենք կը գործածենք մօտաւորապէս 200 տարբեր մկաններ:
– Մէկ յօրանջելը միջին հաշուով 6 երկվայրկեան կը տեւէ:
– Կայծակները շատ տաք կ՛ըլլան, արեւու տաքութենէն մօտաւորապէս հինգ անգամ աւելի:
– Հակառակ անոր արեւը մեզի մօտ կը թուի, սակայն մեր տրամադրութեան տակ գտնուող ամէնէն արագ անջրպետանաւը 70.000 տարիէն հազիւ կրնայ հասնիլ անոր մօտ:
– Հակառակ անոր, որ ձիւնը ճերմակ կ՛երեւի, սակայն ան կազմուած է սառոյցի բիւրեղներէ, որոնք կ՛արտացոլացնեն եւ կը շեղեն լոյսը: Իւրաքանչիւր սառոյցի բիւրեղ կրնայ սփռել լոյսը բոլոր ուղղութիւններով՛ ձիւնին տալով անոր ճերմակ գոյնը:
– Աշխարհի մէջ արձանագրուած ձիւնի ամէնէն մեծ փաթիլը մօտաւորապէս 38 սմ լայնք ունէր: Ան իջած է Միացեալ Նահանգներու Մոնթանա նահանգին մէջ, 1887-ին:
Ժամանց
Կրնա՞ս գտնել 2 պատկերներուն միջեւ գոյութիւն ունեցող
10 տարբերութիւնները:
Կրնա՞ս գտնել ելքի ճամբան:
Կրնա՞ս գտնել, թէ վարը գտնուող ո՞ր յատակագիծը կը համապատասխանէ
նստասենեակի պատկերին:
Կրնա՞ս գտնել պատկերին մէջ պահուած առարկաները:
