Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
Նոր տարին կրնայ ըլլալ մեր նախասիրած տարեկան ժամադրութիւններէն մէկը: Իսկ եթէ դուն այդ անձերուն մաս կը կազմես, գիտէի՞ր, որ առիթը ունիս Նոր տարին տօնելու գրեթէ ամբողջ տարուան ընթացքին:
Գրեթէ ամբողջ աշխարհին մէջ, Նոր տարին կը տօնուի եւ կը սկսի յունուար մէկին: Սակայն գիտէի՞ր, որ սկիզբը անիկա կը տօնուէր մարտ 25-ին: 1582-ին է, որ քրիստոնէական նոր օրացոյցը զայն փոխեց, եւ յունուար 1-ը իբրեւ Նոր տարուան առաջին օրը ճշդուեցաւ:
* * *
Մեր երկրագունդը բաժնուած է 24 ժամային գօտիներու, որոնց հիմամբ կ՛որոշուի նոր օրուան մը ծնունդը: Այս նոր օրը կը սկսի Միջազգային ամսաթուի գիծին վրայ եւ դէպի արեւմուտք կը շարունակուի: Հետեւաբար այդ գիծին ամէնէն մօտ երկիրը առաջինը կ՛ըլլայ Նոր տարին տօնող: Այդ երկիրը Քիրիպաթի պզտիկ կղզին է: Իսկ Նոր տարին տօնող ամէնէն վերջին երկիրը Ամերիկեան Սամոա կղզիներն են: Այս կղզիները շատ մօտիկ են Քիրիպաթիի: Սակայն անոնք կը գտնուին Միջազգային ամսաթուի գիծին միւս կողմը` ստեղծելով երկու շրջաններուն միջեւ 24 ժամուան տարբերութիւն մը:
Իսկ եթէ ուզես եկող Նոր տարին երկու անգամ տօնել, կրնաս ուղղուիլ դէպի Ամերիկայ եւ Ռուսիոյ միջեւ գտնուող երկու կղզիները Լիթըլ Տայոմիտ (երէկուան հող) եւ Պիկ Տայոմիտ (վաղուան կղզի): Այս երկու կղզիները կը գտնուին Միջազգային ամսաթուի գիծին երկու կողմերը, միայն 5 քմ հեռաւորութեան վրայ: ձմրան, երբ ջուրերը կը սառին, կարելի է քալելով անցնիլ մէկ կղզիէն միւսը` անցնելով ո՛չ միայն նոր վայր մը, այլ նաեւ` նոր օր մը…
* * *
Իսկ եթէ դուն կը սիրես Նոր տարուան մթնոլորտը եւ տօնակատարութիւնները, ահա ցանկ մը` Նոր տարին դարձեալ տօնելու 365 օր անընդհատ:
– Չինական Նոր տարին, որ կը զուգադիպի 21 յունուարէն 21 փետրուարի միջեւ:
– Նեւրուզի տօնը` պարսկական Նոր տարին, 20 եւ 21 մարտին:
– Պուտիզմի Նոր տարին, Սոնկքրան, Թայլանտի մէջ, ապրիլի կէսերուն:
– Իսլամական Նոր տարին, իսլամական օրացոյցի առաջին ամսուն մէջ:
– Եթովպիական Նոր տարին` Էնքութաթաշ, որ կը տօնուի 11 սեպտեմբերին:
– Քորէական Նոր տարին` Սոլոնալ, որ ընդհանրապէս կը զուգադիպի չինական Նոր տարուան օրերուն հետ:
– Տիավալի` հինտուներու Նոր տարին, հնդկական կարգ մը նահանգներու մէջ, հոկտեմբեր եւ նոյեմբեր ամիսներուն:
– Հոկմանէյ` սկովտիական Նոր տարուան փառատօնը` օգոստոս ամսուն:
Նոր Տարի Մը Եւ Նոր Անձ Մը
Ընդհանրապէս Նոր տարին այն ժամանակն է, երբ մարդիկ եկող տարուան համար իրենց որոշումներու ցանկը կը պատրաստեն… հաւանաբար շատ շուտ զայն մոռնալու համար:
Սակայն այդ որոշումներու ցանկին փոխարէն` փորձենք ուրիշ մօտեցում մը. որ մեզի պիտի օգնէ աւելի գիտակից ձեւով սկսելու մեր Նոր տարին:
1.- Ո՞րն է քու ամէնէն ուրախ յուշդ այս անցած տարուան ընթացքին:
2.- Ի՞նչն է քու տարիքիդ ըլլալու ամէնէն լաւ բաժինը:
– …
3.- Ինքզինքդ նկարագրէ միայն մէկ բառով:
– …
4.- Ի՞նչ խրատ պիտի փափաքէիր տալ ծնողքիդ:
– …
5.- Եթէ անասուն մը ըլլայիր, ո՞ր անասունը պիտի ընդգրկէիր եւ ինչո՞ւ:
– …
6.- Նկարագրէ ամէնէն հաճելի բառը, որ տեսար այս անցած տարուան ընթացքին:
– …
7.- Ո՞րն է ամբողջ աշխարհի մէջ քու ամէնէն շատ սիրած անձդ:
– …
8.- Ի՞նչն է ամէնէն լաւ բանը, որ ըրիր անձի մը համար այս անցած տարուան ընթացքին:
– …
9.- Ի՞նչ է այն նոր հմտութիւնը, որ սորվեցար անցած տարուան ընթացքին:
-…
10.- Ի՞նչ նոր հմտութիւն մը պիտի ուզես սորվիլ եկող տարուան ընթացքին:
-…
11.- Ո՞ր շրջանը կ՛ուզես այցելել եկող տարուան ընթացքին:
– …
12.- Ո՞րն է թիւ 1 նպատակակէտդ եկող տարուան համար:
Խոհագիր
Համեմներով Կարկանդակ
Այս տօնական ձմեռնային արձակուրդներուն պզտիկ հաւաքոյթներուն ամէնէն լաւ «ընկեր»-ներէն մէկը համեմով կարկանդակն է: Ան մաս կը կազմէ Կաղանդի սովորութիւններուն: Սակայն գիտէի՞ր, որ ան ամբողջովին եւրոպական երկիրներու ստեղծագործութիւն մը չէ:
Հազարաւոր տարիներ առաջ մարդիկ արդէն կը պատրաստէին համեմներով կարկանդակ հին եգիպտացիներէն մնացած գրութիւններու մէջ արդէն կը յիշուի համեմներու խոտերով եւ տարբեր համեմներով պատրաստուած հաց մը` մեղրով ծածկուած: Ըստ եգիպտական, յունական եւ հռոմէական դիցաբանութեան, մեղրը աստուածներէն նուէր կը համարուէր:
Սակայն այժմ մեզի ծանօթ համեմներով հացի տարբերակը եկած է Չինաստանէն, 10-րդ դարուն: Այդ ժամանակաշրջանին ան կը պատրաստուէր` ալիւրով, մեղրով եւ հոտաւէտ բոյսերով: Անիկա ծանօթ էր իբրեւ շատ սննդարար ուտելիք եւ զինուորներուն կը տրուէր պատերազմներու ընթացքին: Ան կը կրէր մի-քոնկի անունը, այսինքն` մեղրով հաց:
Ապա 13-րդ դարուն է, որ արաբները իրենց նուաճումներուն ընթացքին կը ծանօթանան այս համեմներով հացին եւ զայն իրենց հետ կը բերեն Միջին Արեւելք:
Խաչակիրներու ժամանակաշրջանին է, որ համեմներով հացը վերջապէս կը հասնի Եւրոպա եւ արեւմտեան աշխարհ:
* * *
Բաղադրութիւն
150 կրամ մեղր, 100 կրամ սրճագոյն քասոնատ (սրճագոյն շաքար), 200 մլ եռացած ջուր, 250 կրամ ցորենի ալիւր, 15 կրամ պէյքինկ փաուտըր, կէս թէյի դգալ աղ, մէկուկէս թէյի դգալ 4 համեմներու խառնուրդ (կասիա, մեխակ, հէլ, անիսոն…):
Պատրաստութիւն
1 – Քէյքի կաղապար մը ծածկէ փուռի յատուկ թուղթով (փարչըմէնթ փէյփըր):
2 – Փուռը վառէ 175 աստիճանի վրայ:
3.- Շատ մեղմ կրակի վրայ հալեցուր մեղրը եւ շաքարը:
4 – Եռացած ջուրը այդ խառնուրդին վրայ աւելցուր չափահասի մը օգնութեամբ եւ զայն կրակին վրայէն հանէ:
5 – Աւելցուր աղը եւ համեմները:
6 – Ալիւրին վրայ աւելցուր պէյքինկ փաուտըրը:
7 – Ալիւրը կամաց կամաց խառնէ շաքարի եւ մեղրի խառնուրդին հետ:
8 – Խմորը կաղապարին մէջ պարպէ, եւ զայն եփէ 35 վայրկեան, 175 աստիճանի տաքութեան վրայ:
9 – ձգէ, որ կարկանդակը պաղի` առանց թուղթը տակէն հանելու:
10 – Երբ կարկանդակը գաղջ դառնայ, թուղթը հանէ:
11 – Ուտելէ առաջ կարկանդակը սեղանին վրայ ձգէ 24 ժամ: Ան աւելի կակուղ պիտի մնայ եւ դիւրին պիտի ըլլայ զայն կտրելը:
Ժամանց
Կրնա՞ս գտնել աստղին հասցնող ճամբան:
Կրնա՞ս գտնել 2 պատկերներուն միջեւ գոյութիւն ունեցող
10 տարբերութիւնները:
Կրնա՞ս գտնել, թէ ո՛ր մանրամասնութեան տուփիկը պիտի ամբողջացնէ վերի պատկերը:
Կրնա՞ս գտնել պատկերին մէջ պահուած բոլոր առարկաները:
