Իսրայէլ-Լիբանան զինադուլի յայտարարութեան կէտերը պաշտօնապէս չեն հրապարակուած, սակայն լրատուամիջոցներ փաստաթուղթը գաղտնազերծած են եւ անոր հիմամբ վերլուծումներ կը ծաւալեն:
Զինադուլի համաձայնութիւնը Իսրայէլ-Լիբանան ռազմագօտիին կը վերաբերի, սակայն անոր առիթով կատարուած պաշտօնական յայտարարութիւնները աւելի հեռու կ՛երթան, ընդգծելու համար Միջին Արեւելքի մէջ ծրագրուող փոփոխութիւնները:
Կեդրոնանանք Միացեալ Նահանգներու նախագահին կատարած յայտարարութեան հիմնական առանցքներուն վրայ: Ամփոփենք`
– Զինադուլի համաձայնութեան յանգելու մէջ Ուաշինկթընը համագործակցած է Փարիզի հետ:
– Յառաջիկայ օրերուն Միացեալ Նահանգները Թուրքիոյ, Եգիպտոսի, Քաթարի եւ այլ երկիրներու հետ յաւելեալ ջանքեր պիտի թափեն Կազայի զինադադարի հաստատման համար:
– Ուաշինկթըն պատրաստ է Սէուտական Արաբիոյ հետ ձեռք բերելու շարք մը համաձայնութիւններ, որոնք կը ներառեն անվտանգութեան ուխտ մը, պաղեստինեան պետութեան ստեղծման ծրագիր մը եւ Իսրայէլի հետ յարաբերութիւններու բնականոնացում:
– Բոլոր ծրագիրները Իսրայէլէն պիտի պահանջեն որդեգրել յանդուգն քայլեր, Իրանի դէմ իր եւ իր դաշնակիցներուն ռազմավարական առաւելութիւնը վերածելու երկարաժամկէտ անվտանգութեան համար համահունչ ռազմավարութեան:
– Միացեալ Նահանգներ Թուրքիոյ, Եգիպտոսի, Քաթարի, Իսրայէլի եւ այլ պետութիւններու հետ պիտի թափեն յաւելեալ ջանքեր` Կազայի մէջ զինադադար հաստատելու համար: Եւ գերիներու ազատ արձակումով, պատերազմին աւարտով, Համասի` իշխանութենէն դուրս մնալով, ատիկա կարելի կը դառնայ:
– Դէպի զինադուլ եւ աւելի երկարաժամկէտ խաղաղութիւն, Ներգրաւուած պետութիւններու շարքը կը համալրեն Միացեալ Նահանգները, Ֆրանսան, Թուրքիան, Եգիպտոսը, Սէուտական Արաբիան եւ Քաթարը: Այստեղ շրջանցուած է Իրանի անունը: Իրանը կը նշուի միայն այն ատեն, երբ կը խօսուի Իսրայէլի եւ իր դաշնակիցներու նոր ռազմավարութեան մշակման մասին, ընդդէմ Իրանի: Առաջադրուածը, Իսրայէլի կողմէ առաջադրուած նոր դաշինք մըն է, որ պիտի ապահովէ Իսրայէլի անվտանգութիւնը երկարաժամկէտ դրուածքով:
Ահա այստեղ է, որ Միջին Արեւելքի քաղաքական նոր քարտէսագծումի մասին ակնարկ կայ: 7 հոկտեմբերէն առաջ մեկնարկած էր արաբական երկիրներ-Թել Աւիւ դիւանագիտական յարաբերութիւններու հաստատման գործընթաց: Բեկումնային կը թուէր ըլլալ նաեւ Չինաստանի մէջ Սէուտական Արաբիա-Իրան յարաբերութիւններու հաստատման համաձայնութիւնը:
Զինադուլի համաձայնութեան գոյառման հիմնական մղիչ գործօններու վերլուծումներուն մէջ ամէնէն ուշագրաւը զինադուլի համաձայնութենէն անմիջապէս ետք «Ուաշինկթըն Փոսթ»-ի հրապարակումն էր: Վկայակոչելով ամերիկեան պաշտօնական աղբիւրներ, ամերիկեան մամուլի ներկայացուցիչը կը յայտնէր, որ այս համաձայնութիւնը անկարելի կ՛ըլլար, եթէ Իրանը արգելակէր զայն: Պարզ դարձնելով, որ աշխատած է Իրան-Միացեալ Նահանգներ դիւանագիտական կապը:
Ուաշինկթընը պաշտօնապէս երկիրներու շարքէն դուրս կը մղէր Իրանը, մինչ ամերիկեան մամուլի ճամբով կը հաղորդէր Իրանի հետ զինադուլը համաձայնեցնելու փաստը:
Քաղաքական ոսպնեակը բնականաբար աւելի իրատեսական կը նկատէ «Ուաշինկթըն Փոսթ»-ի հրապարակումը, քան պաշտօնական Ուաշինկթընի յայտարարութիւնը: Մեծ հաշուով տարածաշրջանին մէջ նման մեծ համաձայնութիւններ կ՛իրականանան Ուաշինկթըն-Թեհրան յարաբերակցական գիծին վրայ: Այս երկու երկիրներու յարաբերութեան ելեւէջներուն համընթաց պիտի ընթանան հետագայ իրադարձութիւնները:
Ուաշինկթընը որքան ալ միայն Փարիզը նշէ իբրեւ համագործակից, որքան պետութիւններու անուններ նշէ Կազայի հակամարտութեան վերջ տալու իբրեւ դերակատար, այդուհանդերձ գետնի վրայ սայլը տեղէն շարժելու համար տակաւին պարտաւոր է իր դիւանագիտական աշխատանքներու ուղղութիւնը դէպի Իրան մղել:
Հիմա, հերթը Կազային է: Այնտեղ եւս զինադուլ հաստատուելէն ետք ամերիկեան մամուլը պիտի արձանագրէ, որ ըստ էութեան Իրանի հետ կայացած է համաձայնութիւնը: Անկախ Ուաշինկթընի պաշտօնական յայտարարութիւններէն:
«Ա.»
