Դրամը Միշտ Կը Յաղթէ՞

Պատրաստեց՝ ՆԱՐԷ ԳԱԼԵՄՔԷՐԵԱՆ

Միացեալ Նահանգներու նախագահական վերջին ընտրութեան ամէնէն յատկանշական երեւոյթը ծախսուած, աւելի ճիշդը մսխուած աստղաբաշխական գումարներն են (անշուշտ խօսքը յայտարարուած ծախսերուն մասին է…): Թէ որքանո՞վ արդարացուած են այդ վատնուած գումարները` միշտ վիճելի, ոմանց համար անընդունելի պիտի մնայ: Opensecrets-ը ծախսուած գումարներուն մասին վերլուծում մը հրապարակած է:

 Ն.

Մեծ Գումար, Մեծ Գրաւներ

Բաներ, զորս ամէն ոք պէտք է գիտնայ Միացեալ Նահանգներու 2024-ի նախագահական ընտրութեան  ծախսուած դրամին մասին:

2024 թուականին նախագահական  ընտրութիւնը պատմական պահ մը կը նշէ Միացեալ Նահանգներու քաղաքականութեան մէջ` ոչ միայն թեկնածուներու, այլ նաեւ մրցանշային գումարներու առումով, որոնք ծախսուած են քաղաքական արշաւներու եւ քուէաթերթիկներու համար ամբողջ երկրին մէջ:

Ընտրութեան օրուան ընդառաջ միլիառաւոր տոլարներ ծախսուեցան քուէարկողները կողմնորոշելու համար:

Կարգ մը քարոզարշաւներու եւ նախընտրական հաւաքներու  համար ծախսուած գումարներու քանակը տակաւին յստակ չէ, բայց բան մը հաստատ է. 2024 թուականի ընտրութիւնը յեղյեղեցին աննախընթաց գումարներ:

1.- Ընտրութեան արժէքը կը կազմէ 20 միլիառ տոլար, բայց դրամը միշտ չէ, որ կը յաղթէ

Ամերիկայի նահանգային եւ դաշնակցային ընտրութիւններու ծախսերուն ընդհանուր գումարը 2023-2024-ի կը գերազանցէ 20 միլիառ տոլարը:

Շուրջ 16 միլիառ տոլարը յատկացուեցաւ դաշնակցային ընտրութեան վրայ ազդելուն, 4.5 միլիառ տոլար եւս հանգանակուեցաւ նահանգային թեկնածուներու, կուսակցական յանձնախումբերու, 2023 եւ 2024 թուականներու ընտրութիւններու համար քուէաթերթիկները ստուգող  յանձնախումբերու կողմէ:

Բայց մեծ գումարը միշտ չէ, որ կ՛առաջնորդէ յաղթանակի:

Հակառակ անոր որ փոխնախագահ Քամալա Հարիսի նախընտրական արշաւին եւ արտաքին խումբերուն գումարը հարիւր միլիոնաւոր տոլարներով կը գերազանցէին նախկին նախագահ Տ. Թրամփի ընտրական մեքենայինը, բայց եւ այնպէս Ուիսքոնսընի մէջ նախկին նախագահին յաղթանակը գերազանցեց 270 ընտրական քուէի շեմը, որ անհրաժեշտ էր նախագահի պաշտօնին տիրանալու համար:

Դաշնակցային ընտրական յանձնախումբերու վերջին փաստաթուղթերուն վերաբերեալ OpenSecrets-ի վերլուծումը ցոյց տուած է, որ Հարիսի քարոզարշաւը հանգանակած է աւելի քան 1 միլիառ տոլար մինչեւ հոկտեմբերի կէսերը, ինչ որ գրեթէ երեք անգամ կը գերազանցէ նոյն ժամանակահատուածին նորընտիր նախագահի նախընտրական արշաւի հանգանակած 382 միլիոն տոլարը:

Արտաքին ծախսերը շատ աւելի մօտ են. արդարեւ,  Թրամփին աջակցող կամ հակառակորդներուն հակառակող խումբերը կը յայտնեն, որ մօտ 1 միլիառ տոլար ծախսած են ընտրութեան օրուան ընթացքին, մինչ Հարիսին զօրակցող կամ Թրամփին դէմ եղող խումբերը կը յայտարարեն, որ 1,5 միլիառ տոլար ծախսած են մրցավազքին վրայ:

2.- Աննախընթաց արտաքին ծախսեր

2024 թուականի ընտրական հոլովոյթը գերազանցած է արտաքին ծախսերու մրցանիշը` մօտ 4.5 միլիառ: Այս մասին նախքան ընտրութիւնը կը հաստատէին զանազան խումբեր:

Անոր հիմնական մասը եկած է անկախ ծախսերու, դրամի տեսքով, որ ծախսուած է գնելու համար այնպիսի բաներ, ինչպէս` ծանուցումներ եւ պաստառներ, որոնք բացայայտօրէն  կը պաշտպանեն թեկնածուին ընտրութիւնը կամ պարտութիւնը:

Անհատ նուիրատուները, կազմակերպութիւնները եւ աշխատաւորական միութիւնները կրնան անսահման գումար ներդրել այս տեսակի ծախսերու վրայ` օգնելու ազդել ընտրողներուն վրայ:

Պահպանողական քաղաքական յանձնախումբերը այս հոլովոյթին մէջ ծախսած են աւելի քան 2,2 միլիառ տոլար դաշնակցային ընտրութիւններու վրայ, մինչ ազատական քաղաքական յանձնախումբերը յայտնած են, որ ծախսած են 1,7 միլիառ տոլար:

Future Forward USA-ը հոլովոյթի առաջին արտաքին ծախսերը ընողն է:

Դեմոկրատականները յայտնած են, որ աւելի քան 517 միլիոն տոլար յատկացուցած է արտաքին ծախսերու համար, որոնց մեծ մասը տրամադրուած է նախկին նախագահ Տ. Թրամփին դէմ կամ Հարիսի արշաւին աջակցելու համար:

Արտաքին ծախսերու յառաջատար պահպանողական խումբը` «Ամերիկան կրկին մեծագոյն դարձնել», այս շրջանին ծախսած է աւելի քան 364 միլիոն տոլար` աջակցելու Թրամփին եւ յարձակելու անոր հակառակորդներուն վրայ:

Անկէ աւելի քան 251 միլիոն տոլարը ծախսուած է Հարիսի եւ անկէ առաջ Պայտընի դէմ յարձակումներու արշաւ-ծանուցումի վրայ: Super PAC-ը (political action committees) ծախսած է այդ գումարին միայն մէկ քառորդը` մօտաւորապէս 58 միլիոն տոլար, ուղղակի աջակցելով Թրամփին:

3.- Լաւագոյն նուիրատուները  մեծ ազդեցութիւն  ունեցած են

Նախագահի երկու հիմնական թեկնածուները միլիոնաւոր տոլարներ ներգրաւած են միլիառատէր նուիրատուներէն մինչեւ փոքր գումարներ յատկացնողներէն:

Թրամփին աջակցելու համար հաւաքուած ամբողջ գումարին շուրջ 44 առ հարիւրը ստացուած է միայն 10 անհատ մեծ նուիրատուներէ:

Նորընտիր նախագահը եւ յարակից արտաքին խումբերը աւելի քան 481 միլիոն տոլար ստացած են 10 անձերէ, ներառեալ` 118 միլիոն տոլարէն քիչ մը աւելին` Իլոն Մասքէն:

Միւս նուիրատուներուն մէջն է պահպանողական միլիառատէր Թիմոթի Մելոն, որ 150 միլիոն տոլար տուած է Թրամփին աջակցող արտաքին խումբերուն:

Լաս Վեկասի մէջ բնակող միլիառատէր եւ Las Vegas Review-Journal-ի սեփականատէր Միրիամ Ատելսըն երրորդ ամէնէն մեծ նուիրատուն էր` 100 միլիոն տոլարէն քիչ մը աւելի յատկացնելով Թրամփին աջակցելու համար:

Ատելսըն եղած է նախկին նախագահին ամէնէն մեծ նուիրատուներէն մէկը եւ նոյնիսկ օգնած է տնտեսել Թրամփի իրաւական պայքարը 2016 թուականի ընտրութեան  վերաբերեալ յատուկ դատախազ Ռոպերթ Միւլլերի հետաքննութեան դէմ:

OpenSecrets-ի վերլուծութեան մէջ պարզուած է, որ Մելոնի, Մասկի եւ Ատելսընի միացեալ ներդրումները կը կազմեն Թրամփի գումարին մէկ երրորդը:

Քամալա Հարիսը ընտրելու լաւագոյն 10 նուիրատուները կը կազմէին անոր քարոզարշաւի եւ արտաքին խումբերու ընդհանուր ներդրումներու գրեթէ 8 առ հարիւրը:

Հարիսի գլխաւոր աջակիցը Դիմատետրի համահիմնադիր Տասթըն Մոսկովիցն էր, որ 38 միլիոն տոլար նուիրած էր: Միլիառատէր եւ տեղեկատուական ցանցերու սեփականատէր Մայքլ Պլումպերկ, Հարիսի լաւագոյն նուիրատուներու ցուցակին մէջ երկրորդն է` 19 միլիոն տոլար յատկացնելով փոխնախագահին աջակցելու համար:

Հարիսի ընտրական մեքենան հանգանակած է  Թրամփի ստացած գումարին միայն մէկ քառորդէն քիչ մը աւելին:

Նախագահի երկու թեկնածուներու նախընտրական յանձնախումբերը նոյնպէս փորձած են դիմել ժողովրդական աջակիցներուն:

Հարիսի նախընտրական յանձնախումբը իր հանգանակած գումարին 42 առ հարիւրը (429 միլիոն տոլար) ստացած է 200-ական տոլար յատկացնող  փոքր նուիրատուներէն, մինչ Թրամփի նախընտրական արշաւը իր գումարներուն 30 առ հարիւրը (109 միլիոն տոլար) հանգանակած է փոքր նուիրատուներէն:

4.- 1 միլիառ տոլարի մութ դրամ

2024 թուականի ընտրութեան վերաբերեալ OpenSecrets-ի վերլուծութիւնը պարզած է, որ մութ դրամները կը կազմեն աւելի քան 1 միլիառ տոլար ընդհանուր ներդրումներ անկախ խումբերուն, ինչպէս` super PAC-երը:

Մութ դրամը կը վերաբերի անյայտ աղբիւրներէն ստացուող գումարներու, հիմնականին մէջ քաղաքականապէս գործող 501 ոչ շահաբեր խումբերէն, որոնք չեն բացայայտեր իրենց նուիրատուները կամ քողարկուած ընկերութիւնները:

Թէեւ super PAC-ներէն կը պահանջուի բացայայտել իրենց ներդրողները, բայց ոչ շահաբեր բազմաթիւ կազմակերպութիւններ ատիկա չեն ըներ եւ առիթ կու տան քաղաքական կողմերուն թաքցնել իրենց տնտեսման վերջնական աղբիւրը:

Future Forward USA PAC-ը, ընտրական հոլովոյթի լաւագոյն արտաքին ծախսողը, խառնածին PAC-ն է (քաղաքական գործունէութեան յանձնախումբ), որ իր դաշնակից Future Forward USA Action մութ դրամներու խումբի անանուն ներդրումներէն ստացած է աւելի քան 136  միլիոն տոլար:

Super PAC-ը ծախսած է հսկայական 517 միլիոն տոլար` Հարիսի քարոզարշաւին աջակցելու համար:

Ծերակոյտի դեմոկրատականներու յառաջատար մութ դրամներու խումբը` Majority Forward-ը, աւելի քան 113 միլիոն տոլար յատկացուցած է 2024 թուականի ընտրութեան համար քաղաքական յանձնախումբերու ծախսերուն: Այդ կը ներառէ 71  միլիոն տոլար` Ծերակոյտի մեծամասնութեան super PAC-ին եւ աւելի քան 29 միլիոն տոլար` ազատական Last Best Place PAC-ին:

Թրամփի կողմնակից մութ դրամներու խումբը, որ կը կոչուի Building America’s Future, տասնեակ միլիոնաւոր տոլարներու  ներդրումներ կատարած է super PAC-երուն:

Ատիկա կը ներառէ 16 միլիոն տոլար` Պարտականութիւն Ամերիկայի PAC-ին եւ միլիոնաւոր տոլար աւելի` «Մեր կողքին եղէ՛ք» PAC-ին եւ Future Coalition PAC-ին:

Բոլոր երեք super PAC-երը, որոնք ծախսուած են Հարիսի դէմ պայքարելու եւ Միացեալ Նահանգներու ապագայի կառուցման համար, նոյնպէս գումար յատկացուցած են Հարիսի կողմնակիցներուն ուժը  ոչնչացնելու ջանքերուն:

Մութ դրամներու խումբերը, ինչպիսիք են 501 ոչ շահութաբեր կազմակերպութիւնները, որոնք չեն բացայայտեր իրենք զիրենք, նոյնպէս յայտնած են FEC-ին տասնեակ միլիոնաւոր ծախսերու մասին:

Ըստ OpenSecrets-ի վերլուծած փաստաթուղթերուն,  պահպանողական մութ դրամներու խումբերը յայտնած են, որ ծախսած են աւելի քան 10 միլիոն տոլար, մինչ ազատական մութ դրամներու խումբերը կրկնապատկած են այդ գումարը` ծախսելով 25 միլիոն տոլար:

Մութ դրամներու խումբերը հարիւրաւոր միլիոններ աւելի հոսեցուցած են super PAC-երուն մէջ:

5.- Քուէաթուղթերու միջոցները կը հաստատեն մրցանիշեր

2023-2024 ընտրական հոլովոյթի ընթացքին քուէաթուղթերը հաշուող յանձնախումբերը 1,5 միլիառ տոլար հանգանակած են:

Նահանգէ նահանգ, այս հոլովոյթը քուէաթուղթերու տարբեր միջոցառումներուն աջակցելու կամ տապալելուն ուղղուած ներդրումները արդէն քանի մը մրցանիշ հաստատած են:

Ֆլորիտայի օրէնքի բարեփոխումը, որ մարիկուանայի գործածումը կ՛օրինականացնէր հանգստութեան նպատակով` 21 տարեկանէն վեր անհատներուն համար, ներգրաւեց աւելի քան 179 միլիոն տոլար, դառնալով այդ հոլովոյթի ամէնէն սուղ միջոցը` աւելի շատ, քան մարիկուանայի կապուած բոլոր այլ միջոցները միասին:

Թէեւ ֆլորիտացիներու մեծամասնութիւնը կողմ քուէարկած է բարեփոխման, բայց եւ այնպէս այդ միջոցը չէ ապահոված սահմանադրական փոփոխութիւններու համար անհրաժեշտ քուէներու 60 առ հարիւրը:

Այդ աննախընթաց գումարին մեծ մասը ուղղուեցաւ ձախողած փոփոխութեան աջակցելու համար, որմէ 125 միլիոն տոլարը մէկ ընկերութենէ եկած էր:

Կանեփի Trulieve ընկերութեան երրորդ եռամսեակի ամբողջ եկամուտը, որ յայտարարուած է ընտրութեան օրը, կազմած է 284 միլիոն տոլար: