ՌԻԹԱ ՍԱԼԼՈՒՄ
ՀՅԴ ԼԵՄ-ի «Հայաստան» մասնաճիւղ
Գիտէ՞ք, որ այսօր ամբողջ աշխարհին մէջ կան 10 միլիոն հայեր, որոնցմէ միա՛յն 3 միլիոնը Հայաստանի բնակիչ է, իսկ մնացածը… մնացածը մե՛նք ենք` սփիւռքահայերս, ցրուած աշխարհի տարբեր անկիւնները, ունինք երկու հայրենիք` մէկն այն է, ուր կ’ապրինք, իսկ միւսը… միւսն այնտեղ է, ուր միշտ կը ձգտի մեր հոգին, միւսը Հայաստանն է:
Այսօր ո՞վ ենք մենք, ո՞վ է սփիւռքահայը: Միթէ բաւարա՞ր է պարզապէս քրիստոնեայ ըլլալը, հայու հետ շփուիլը, հայերէն խօսիլը, կամ մականունի վերջաւորութեան «եան» մասնիկ ունենալը: Ի հարկէ ո՛չ…
Այսօրուան սփիւռքահայը… երեւի հայրենասէր է, պատրաստ` իր կեանքը զոհելու հայրենիքի փրկութեան համար, սակայն նոյնքան անհոգ ու անտարբեր` իր հայրենիքին նկատմամբ: Ամբողջական հոգիով ու սրտով կը սիրէ հայրենիքը, իր ազգութիւնը, սակայն միաժամանակ երանի՜ կու տայ որպէս ամերիկացի լոյս աշխարհ եկողներուն: Հայ մշակոյթին հանդէպ անսահման սէր ունեցող մըն է ան, կը հաւատայ, որ հայ մշակոյթը պէտք է ապրի ու գոյատեւէ, սակայն, հակառակ իր այդ համոզումին, օտարինը աւելի հաճելի, աւելի ազդու եւ յաջող կը նկատէ. Կոմիտասը իբրեւ արժէք կ՛ընդունի, սակայն կը նախընտրէ օտար երգիչի մը «գոռում-գոչումը» լսել:
Մենք սխալ ընթացքի մէջ ենք, այս ի՞նչ ամօթալի մտայնութիւններ են, զորս կը տարածենք գաղութին մէջ: Սկսած ենք մեր մտքերուն հագցնել ինքնադրժումի եւ ինքնախաբէութեան շապիկը. եւ ամենացաւալի՞ն` հասած ենք հոն, երբ կը հպարտանանք իր զաւակը հայկական վարժարան ուղարկելու գիտակից ու առողջ ընտրանք կատարած ծնողներով: Կը հմայուինք ակումբ գացող կամ նոյնիսկ հայկական երգեր լսող երիտասարդութեամբ: Իրականութիւնը ըսե՞մ, ասոնք հերոսական արարքներ չեն, ո՛չ ալ հպարտութեան արժանի գերմարդկային ուժեր: Ա՛յս է բնական ու տրամաբանական ընթացքը` պահելու մեր ազգային ինքնութիւնը:
Մենք` իբրեւ սփիւռքահայեր, պէտք է փոխենք մեր այս մտայնութիւնը: Պէտքը չունիք կախարդուելու «իսկական» հայերով, ընդհակառակը, պէտք է «ծուռ աչքով» դիտենք եւ, աւելի՛ն, դաւաճան համարենք բոլոր անոնք, որոնք կ’ուղղուին դէպի օտարամոլութիւն: Ըլլանք «բնական»-ները, այլ ոչ` «երանի՜ տուող»-ները:
Յոյսով եմ, որ օր մը, բոլորս պիտի հասկնանք եւ զգանք հետեւեալը. «Ես սփիւռքի զաւակ եմ, ես չեմ ծնած մայր հայրենիքին մէջ, այլ հայրենիքը ծնած է ի՛մ մէջս»:
