ՏԻԳՐԱՆ ՃԻՆՊԱՇԵԱՆ
Նախորդ շաբաթավերջին Հանքաւանի մէջ տեղի ունեցած է Քաղաքացիական պայմանագիր կուսակցութեան քաղաքական ժողովը: Այս կուսակցութեան պարբերական ժողովները առիթ կը հանդիսանան վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի համար յստակացնելու օրակարգային հարցերը եւ կուսակիցներուն փոխանցելու զանոնք: Սրբազան շարժման մասին Նիկոլ Փաշինեան վստահեցուցած է, որ վտանգը շրջանցուած է ու անխափան կարելի է շարունակել Հայաստանին ապահովութիւն եւ խաղաղութիւն խոստացող քաղաքական գիծը: Պարզ է. ցոյցը ցրուելու համար ոստիկանութեան գործադրած բիրտ միջոցները ոչ միայն բնական ու ճիշդ համարուեցան իշխանութիւններուն կողմէ, այլեւ լռութեամբ ողջունուեցան եւրոպական պետութիւններու եւ Միացեալ Նահանգներու կողմէ: Ուաշինկթընը նոյնիսկ հարցականի տակ առաւ արցախցիներու բռնի տեղահանութիւնը, յայտարարելով, որ կը քննուի կամաւոր թէ պարտադրուած տեղափոխութիւնը…
Վերադառնանք Հանքաւանի ժողովին: Զանազան նիւթերու մէջէն ընտրութիւն կատարելով, կ՛ուզենք անդրադառնալ անոնցմէ երկուքին:
Առաջինը կը վերաբերի սփիւռքին, աւելի ճիշդ` սփիւռքահայութեան: Սփիւռքահայերու մասնակցութիւնը Հայաստանի հասարակական կեանքին Նիկոլ Փաշինեանի համար օտար քաղաքացիութիւն ունեցողներու միջամտութիւն է անկախ ու ինքնիշխան այլ պետութեան մը գործերուն: Ուրեմն սփիւռքահայերը իրաւունք չունին զբաղուելու հայաստանեան քաղաքական կեանքով: Փոխադարձաբար, Հայաստանն ալ չի կրնար տեսակէտ ունենալ սփիւռքի գաղութներու ներքին կեանքին վերաբերեալ, որովհետեւ ատիկա պիտի նշանակէր Հայաստանի սահմաններէն դուրս գտնուող հարցերու անդրադառնալ, ինչ որ թոյլատրելի չէ: Այսպէս ուրեմն, սփիւռքահայերս կը վերադառնանք խորհրդային տարիներու զբօսաշրջիկի կարգավիճակին: Հայրենիք, պետութիւն, Հայաստան հասկացողութիւնները կը վերաբերին միմիայն 29800 քառ. քմ տարածքին եւ այդ տարածքին վրայ ապրող շուրջ երեք միլիոն (թերեւս ալ` նուազ) քաղաքացիներուն:
Յաջորդ նիւթը կը վերաբերի Հայաստանի մէջ բնակութիւն հաստատած նոյն քաղաքացիներու ձգտումներուն: Նիկոլ Փաշինեան համոզուած է, որ Հայաստանի քաղաքացիներու ստուար մեծամասնութիւնը իշխանութեան կը յանձնարարէ վարելու խաղաղութեան քաղաքականութիւնը: Թէ ինչպէ՞ս գիտէ այս իրողութիւնը Հայաստանի վարչապետը, անորոշ է: Իր իսկ կողմէ բանաձեւուած եւ արեւմտեան պետութիւններու կողմէ յանձնարարուած քաղաքական այս վարդապետութիւնը Փաշինեան կը ներկայացնէ իբրեւ յանձնարարութիւն ժողովուրդին կողմէ: Ժողովուրդը կ՛ուզէ ազատ, բարեկեցիկ ու խաղաղ ապրիլ այն հողակտորին վրայ, որ պատմութենէն մեզի ժառանգուած է իբրեւ Հայաստանի Հանրապետութիւն: Արցախը Ազրպէյճան է, իսկ Արեւմտեան Հայաստանը…. Արեւելեան Թուրքիա: Ցեղասպանութեան ճանաչում, Հայ դատ, կորսուած հայրենիքի երազանք եղած են խանգարիչ գաղափարներ, որոնք արգելք հանդիսացած են կեդրոնանալու իրական Հայաստանի վրայ եւ այնտեղ կառուցելու անվտանգ ու երջանիկ դրախտային Հայաստանը:
Գետնի վրայ իրողութիւնները տարբեր են: Հայաստանի քաղաքացիները, առնուազն կարեւոր թիւ մը այդ քաղաքացիներէն, այլեւս չեն հաւատար սուտի եւ կեղծիքի վրայ հիմնուած քաղաքականութեան: Նախկիններուն նկատմամբ վերապահութիւնները կը յամենան տակաւին, սակայն նուազած տարողութիւն ունին: Այդ կեղծ տարբերակումը, որ հիմնուած էր որոշ չափով իրական տուեալներու վրայ, պառակտեց քաղաքացիական հասարակութիւնը եւ տկարացուց Հայաստանը: Այժմ, պառակտումի նոր պատճառ կայ: Արդարացի պատճառներէ յառաջ եկած հակառուսական տրամադրութիւնները այժմ ամէն բանի համար գործիքի վերածուած են: Ընդդիմադիր ամէն դրսեւորում, նոյնիսկ Սրբազան շարժումը, կը վերագրուի ռուսական միջամտութեան: Փաստեր ներկայացնելու կարիք ալ չկայ, նոյնիսկ Ռուսիոյ հետ զգուշաւոր յարաբերութիւն պահելու առաջադրանքը կը թարգմանուի ռուսասիրութեամբ, Ռուսիոյ հպատակելու տրամադրութեամբ: Գտնուած է ապահովութեան եւ տնտեսական զարգացման առաջնորդող նոր ուղի մը, որ համարկումն է քաղաքակիրթ Եւրոպային, անդամակցութիւնը Եւրոպական Միութեան: Գաղափարը խոստմնալից է, սակայն Եւրոպական Միութենէն որեւէ քաջալերանքի չի հանդիպիր:
Եւրոպական Միութիւնը 27 երկիրներու բարդ կառոյց է, որուն խորհրդարանական վերջին ընտրութիւնները ցոյց տուին ծայրայեղ աջի նշանակալի յառաջդիմութեան: Եւրոպական Միութիւնը ներքին տագնապի գօտիի վերածուելու նշաններ ցոյց կու տայ: Հայաստան անդամութեան թեկնածու դառնալու համար երկար ճամբայ ունի կտրելիք, եթէ երբեք հասնի անոր: Իսկ անդամութեան մասին խօսիլն իսկ անիմաստ է, ափսոս, հազար ափսոս:
Արտախորհրդարանական չորս կուսակցութիւններ ներկայացուցած են առաջարկ շուտափոյթ կազմակերպելու հանրաքուէ մը Եւրոպական Միութեան անդամակցելու նպատակով: Չորս կուսակցութիւններն ալ իշխանութիւններու կողմնակից փոքր խմբաւորումներ են. իրենց այս քայլը հաւանաբար իշխանութիւններուն թելադրանքով կը կատարեն եւ կը քաջալերուին իշխանութիւններուն կողմէ: Նպատակը յայտնի է եւ փորձուած: Ամէն անգամ որ իշխանութիւնները հանրութեան կողմէ դժուար մարսուող երեւոյթի մը առջեւ կը գտնուին, կը դիմեն ուշադրութիւնը շեղող հնարքի մը: Սուտի եւ կեղծիքի դէմ, հանրային հաշտութեան եւ ազգային նպատակներու շուրջ համախմբումի առաջնորդող Սրբազան շարժումին թումբ կանգնելու նպատակով, Եւրոպական Միութեան անդամակցելու ցանկալի, բայց անիրականանալի նպատակի մը շուրջ հանրային քննարկում եւ… հանրաքուէ:
Տակաւին շատ հեռու ենք իսկապէս ժողովրդավար քաղաքացիական հասարակութիւն ստեղծելու առաջադրանքէն:
