Շաբաթ, 23 մարտ 2024-ին Այնճար այցելեց Պարոյր Սեւակի թոռը` Սեւակ Ղազարեան, ընկերակցութեամբ իր կնոջ եւ հայրենի նշանաւոր դերասան բեմադրիչ Դաւիթ Յակոբեանի:
Անոնք այցելեցին Այնճարի Հայ աւետարանական երկրորդական եւ Յառաջ-Գ. Կիւլպէնկեան ազգային վարժարաններ, Այնճարի Արուեստի ցուցասրահ եւ Պօղոս Սնապեանի տուն-թանգարան, հիւրերը նուէր ստացան Պօղոս Սնապեանի գիրքերէն եւ իրենց տպաւորութիւնները արձանագրեցին յուշամատեանին մէջ:
Նոյն օրը երեկոյեան «Սարգիս Զէյթլեան» ժողովրդային տան «Մովսէս Տէր Գալուստեան» սրահին մէջ արժանաւորապէս նշուեցաւ Պարոյր Սեւակի ծննդեան 100-ամեակը եւ կատարուեցաւ «100 բանաստեղծութիւն» հատորին շնորհահանդէսը` ներկայութեամբ գիւղի երեք յարանուանութիւններու, Համազգայինի Կեդրոնական եւ Շրջանային վարչութիւններու անդամներու, ՀՅԴ «Կարմիր լեռ» կոմիտէի եւ գիւղի միութիւններու ներկայացուցիչներուն, քաղաքապետին եւ մեծ թիւով ներկաներու:
Բանաստեղծի անունով կոչուած շրջանի Համազգայինի մասնաճիղին կազմակերպած հանդիսութեան բացումը կատարեց Եսայի Հաւաթեան, որ բարի գալուստ մաղթեց ներկաներուն, յատկապէս` հայրենի հիւրերուն: Ան անդրադարձաւ Այնճար հայաւանի եւ Պարոյր Սեւակի միջեւ գոյութիւն ունեցող սերտ կապին, շեշտեց, որ մեծ բանաստեղծը յատուկ տեղ ու արժէք ունի Այնճարի մէջ, ուր կենդանի է յաճախ արտասանուած իր բանաստեղծութիւններուն ճամբով:
Ապա տեղի ունեցաւ Պարոյր Սեւակի տուն-թանգարանի այս առիթով պատրաստած տեսերիզի ցուցադրութիւնը, ինչպէս նաեւ տեսերիզի ճամբով արուեստաբան դոկտ. Մովսէս Հերկելեան ներկայացուց Համազգայինի «Պարոյր Սեւակ» մասնաճիւղի հիմնադրութեան ամփոփ պատմականը եւ անոր Պարոյր Սեւակ անուանումի մասին տեղեկութիւններ:
Ապա ներկաները մեծ հետաքրքրութեամբ դիտեցին Սեւակի ծննդավայր Զանգակատուն գիւղին մէջ գտնուող անոր տան եւ տուն-թանգարանին մէջ նկարահանուած տեսերիզ մը, որուն ընթացքին բանաստեղծին թոռը մանրամասն կերպով բացատրութիւններ տուաւ իւրաքանչիւր առարկայի կամ անկիւնի մասին, անդրադարձաւ իրականութիւններու, պատմութիւններու եւ յիշատակներու:
Ապա Համազգայինի «Վահէ Սէթեան» տպարանի տնօրէնը` Յակոբ Հաւաթեան, իր խօսքին մէջ ըսաւ, որ բանաստեղծին ծննդեան առիթով կազմակերպուած էր արտասանական մրցում մը, որուն մասնակցեցան լիբանանահայ վարժարաններու աշակերտները` իւրաքանչիւրը գեղեցիկ բանաստեղծութիւն մը արտասանելով, եւ որուն արդիւնքը յայտարարուեցաւ ուրբաթ, 22 մարտին, «Յակոբ Տէր Մելքոնեան» թատերասրահին մէջ կայացած ձեռնարկին: Ան աւելցուց, որ դատական յանձնախումբին որոշումով մրցումը այստեղ չէ աւարտած, այլ առիթ պիտի տրուի 18 տարեկան եւ վեր եղող անհատներու ալ, որպէսզի իրենք ալ կարենան մասնակցիլ արտասանական մրցումի: Ան շնորհակալութիւն յայտնեց բոլոր անոնց, որոնք տարբեր ձեւերով աջակցեցան այս նախաձեռնութեան յաջողութեան:
Բեմ բարձրացաւ հայրենի դերասան-բեմադրիչ, Դաւիթ Յակոբեան, որ ներկաներուն հրամցուց փունջ մը Սեւակի բանաստեղծութիւններէն:
Օրուան բանախօսն էր Սալբի Քիւրքճեան-Թաշճեան, որ նաեւ մեսրոպեան ուղղագրութեան վերածած էր Սեւակի բանաստեղծութիւնները: Ան ներկայացուց «100 բանաստեղծութիւն» գիրքը եւ յիշեց, որ Սեւակի գործերը միշտ մեզ կը փոխադրեն ուրիշ աշխարհ: Ան իր խօսքին մէջ յիշեց, որ 100 տարի առաջ Զանգակատուն գիւղին մէջ ծնաւ հայ հանճար մը, որ իր գրութիւններով ոգեւորեց հայ ժողովուրդը: Այսօր շատ բան սորվելիք ունինք իր գործերէն: Ս. Քիւրքճեան-Թաշճեան Պարոյր Սեւակէն բանաստեղծութիւններ մէջբերելով` վեր առաւ նիւթերու ընտրութեան անոր լայն շրջագիծը, կտորներուն գեղեցկութիւնը, ինչպէս նաեւ անոր մեծ արժէքն ու դրոշմը` հայ գրականութեան մէջ:
Նարօ Գարայեան իր մասնակցութինը բերաւ` նուագելով Սեւակի «Երեւան դարձած» բանաստեղծութիւնը:
Ապա Սեւակ Ղազարեան, որ խօսեցաւ իր մեծ հօր մասին, զոր ինք բնաւ չէր տեսած, որովհետեւ իր մեռնելէն տարիներ ետք ծնած էր: Ան խմբագիրն է իր մեծ հօր «100 բանաստեղծութիւն» գիրքին, եւ վկայեց, որ Սեւակ իր բանաստեղծութիւնները գրած է, ուր ալ գտնուած է, սակայն դժբախտաբար անոր գործերը անաւարտ մնացին:
Սեւակի թոռնիկը շնորհակալութիւն յայտնեց Այնճարի եւ ամբողջ լիբանանահայութեան, որոնք կ՛արժեւորեն Պարոյր Սեւակը եւ կարելիութիւն ստեղծեցին համապատասխան նախաձեռնութեամբ Լիբանանի մէջ նշելու անոր 100-ամեակը եւ կատարելու գիրքին շնորհահանդէսը: Ան իր հիացմունքը յայտնեց Այնճար հայաւանի նկատմամբ, որ` «Հրաշք վայր մըն է, փոքր Հայաստան մը»:
Հանդիսութիւնը իր աւարտին հասաւ Համազգայինի Կեդրոնական վարչութեան ատենապետ Զաքար Քէշիշեանի խօսքով, որ պատմեց, թէ ինչպէ՛ս տասը տարեկանին ընտանիքով գացին Հայաստան եւ այցելեցին Սեւակի տուն-թանգարանը: Զաքարին հայրը, որ քահանայ էր, կ՛աղօթէ Սեւակի եւ ծնողքին գերեզմանին վրայ, իսկ ինք հետաքրքրուած էր ծիրանի ծառով եւ անոր պտուղով: Բայց նոյն ժամանակ ալ կը սկսի Սեւակի հանդէպ հետաքրքրութիւնը եւ սէրը, որ տարիներու ընթացքին կը ծաւալի: Զաքար Քէշիշեան հաստատեց, որ Պարոյր Սեւակ իր գրութիւններով փոթորկեց հայ ժողովուրդին միտքը. բայց եւ այնպէս, ափսոսանք յայտնեց, որ գիրն ու գրականութիւնը ներկայիս այդքան ալ չեն հետաքրքրեր մարդիկ:
Հանդիսութեան աւարտին մասնաճիւղի ատենապետ Նաթալի Տէր Ստեփանեան յուշանուէրներ յանձնեց Սեւակ Ղազարեանին, Դաւիթ Յակոբեանին եւ Յակոբ Հաւաթեանին: Ներկաները ստացան Սեւակի «100 բանաստեղծութիւն» գիրքէն օրինակ մը, ինչպէս նաեւ հիւրասիրուեցան Այնճարի աւանդական ուտելիքներով:
