ՆԱԶՕ ՃԷՐԷՃԵԱՆ
13) Զոքաք Պլաթի Սուրբ Նշան Մայր Եկեղեցի
Պատմական ակնարկ
Եկեղեցւոյ այժմու կալուածը, որ կը պատկանէր Երուսաղէմի Ս. Յակոբեանց միաբանութեան եւ 1820-ական թուականներուն կը ծառայէր իբրեւ Երուսաղէմ մեկնող ուխտաւորներու իջեւան, գնած է Յովհաննէս պատրիարքը` Յակոբոս եպիսկոպոսի վախճանումէն ետք, 1845 թուականին, ներքնայարկի սենեակները մատուռի վերածելով: Ժամանակ մը ետք կառուցուած է փոքր եկեղեցի մը: Համաշխարհային Ա. պատերազմին` 1916-ին, եկեղեցին թրքական կառավարութեան կողմէ գրաւուած ու քանդուած է` ճամբան լայնցնելու պատճառաբանութեամբ: Սահակ կաթողիկոս Խապայեանի օրով, ֆրանսացի հրամանատար Ժորժ Փիքոյէն եկեղեցի կառուցելու արտօնութիւնը ապահովուած ու 1937-ին եկեղեցին նախկին հիմերու վրայ վերանորոգուած եւ վերակառուցուած է: 1962-ին եկեղեցին ենթարկուած է ներքին նորոգութիւններու: 2003-ին քաղաքացիական պատերազմէն մեծապէս տուժած մայր եկեղեցին հիմնապէս վերանորոգուած եւ քարապատուած է հայկական ոճի տարբերակով:
Եկեղեցւոյ այժմու սպասաւորները
– Հոգեւոր հովիւը` Խորէն քհնյ. Մելքոնեան:
– Թաղական խորհուրդի ատենապետը` Ռազմիկ Յովսէփեան:
– 2021 թուականէն եկեղեցւոյ դպրապետն է Ղազար սրկ. Քէօշկէրեանը:
– Դպրաց դասը կը բաղկանայ 31 անդամներէ, անոնցմէ 13-ը արական եւ 18-ը իգական համեմատութեամբ, որոնց մէջ կան` խմբավարներ, երաժշտագէտ, ճարտարապետ, դեղագործ, կրթական մշակներ, graphic desighner եւ արհեստաւորներ:
– Երգեհոնահարը` Համբիկ Մարտիրոսեան:
– Երաժշտութիւն ուսանածները` 6 հոգի:
– Եկեղեցւոյ նախկին դպրապետերն են` Յարութիւն Գալօղլեան, Կարպիս Գըվըրեան, Վարդան Սերայտարեան, Անդրանիկ Ղուպիկեան եւ Յակոբ Տէր Խորէնեան:
– Դպրապետ Ղազար սրկ. Քէօշկէրեանի անդուլ ջանքերով եւ հետեւողական փորձերով, մասնագիտական վարժութեամբ երիտասարդական քառաձայն երգչախումբի մը ծնունդը կ՛ակնկալուի մօտիկ ապագային` հեռանկար ունենալով` թէ՛ արհեստավարժութեան մակարդակով նոր աւիշ հայթայթել Սուրբ Նշան մայր եկեղեցւոյ դպրաց դասին, թէ՛ երիտասարդ մարդուժով հարստացնել ՀԱՅ ԵԿԵՂԵՑԻՆ:
Անուանացանկը
Ղազար սրկ. Քէօշկերեան (դպրապետ-մենակատար)
Սիոն սրկ. Քէշիշեան (մենակատար)
Սարգիս սրկ. Քէօթրիւմեան
Սարգիս սրկ. Պագալեան
Շահէ սրկ. Քէշիշեան (լուսարարի պաշտօնակատար)
Սմբատ կիս. Ղազելեան (մենակատար)
Միսաք ուրրկ. դպր. Բախտիկեան
Րաֆֆի ուրրկ. դպր. Թորոսեան
Րաֆֆի դպր. Խոզեան
Վաչէ դպր. Քէշիշեան (մենակատար)
Արմէն Չիթչեան
Զաւէն Պոյաճեան
Համբիկ Մարտիրոսեան (երգեհոնահար)
Սիրան դպրհ. Արծրունի (մենակատար)
Ազգանուշ դպրհ. Գոնտայեան
Ալին Գէորգեան (մենակատար)
Ալիս Բարսեղեան
Արաքսի Բախտիկեան
Երան Պագալեան
Ծաւի Թորիկեան
Համեստ Պոյաճեան
Լենա Քէշիշեան
Նազիկ Չիթչեան
Նանօր Արնէլեան
Շողիկ Թորոսեան (մենակատար)
Սարին Հալլաճեան
Սարին Չիթչեան
Սալբի Թորիկեան
Սեսիլիա Պագալեան
Ցոլեր Չիթչեան
Քնար Թորոսեան
14) Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան «Շնորհալի» Երգչախումբ
Պատմական ակնարկ
«Հիմնադրուած է 1973 թուականին` Խորէն Ա. կաթողիկոսին հովանաւորութեամբ, Զարեհ վրդ. Ազնաւուրեանի եւ Գէորգ Գանտահարեանի ջանքերով` Սուրբ Ներսէս Շնորհալի հայրապետին վախճանման 800-ամեակին: Երգչախումբին ստեղծման գլխաւոր նպատակը կ՛ըլլայ Անթիլիասի մայր տաճարին ապահովել մնայուն երգչախումբ մը, որ հանդիսաւոր եւ տօնական օրերու մատուցուող սուրբ եւ անմահ պատարագին կարենայ առաւել փայլք տալ եւ, պատարագի քառաձայն երգեցողութեան կողքին, ելոյթներ ունենալ հայ երաժշտութեան եկեղեցական, ժողովրդային եւ ազգային երգերով: «Շնորհալի» երգչախումբը ելոյթներով հանդէս եկած է Լիբանանի, Սուրիոյ, Կիպրոսի եւ Յունաստանի զանազան քաղաքներու մէջ: Երգչախումբը յանձն կ՛առնէ ընթացք տալ դիմումներուն եւ երգել հոն, ուր կարիքը կը զգացուի` նկատի ունենալով, որ շատ մը եկեղեցիներ կարելիութիւն չեն ունեցած կազմակերպելու քառաձայն խումբեր` սուրբ պատարագի երգեցողութեան համար*»:
– Յաջորդաբար երգչախումբին ղեկավարութիւնն ու խմբավարութիւնը վարած են հոգելոյս Զարեհ վրդ. Ազնաւուրեան (1973-1977), Գէորգ Գանտահարեան (1973-1983), Կոմիտաս վրդ. Օհանեան (1982-1988) (այժմ` արքեպիսկոպոս), Մեղրիկ վրդ. Բարիքեան (1990-1996), (հետագային` եպիսկոպոս), Պարթեւ վրդ. Կիւլիւմեան (1997-2005), Զաքար Քէշիշեան (2006-2009), Թորգոմ վրդ. Տօնոյեան (2010-2014), Գարեգին վրդ. Շխրտըմեան (2015-2016) եւ Զաւէն վրդ. Նաճարեան (2017-էն մինչեւ օրս):
Այժմու տուեալներ
– 2017 թուականէն «Շնորհալի» երգչախումբին ղեկավարն է Զաւէն վրդ. Նաճարեանը:
– Երգչախումբը կը բաղկանայ 69 անդամներէ (23 երգիչներ եւ 46 երգչուհիներ համեմատութեամբ), որոնց մեծագոյն մասը դպրոցական կամ համալսարանական ուսանողներ են: Անոնք բաժնուած են` ըստ լարային կարողութիւններու, երկուքական խմբակներով` սոփրանօ, ալթօ, թենոր եւ պաս:
– Երգեհոնահարը` Համբիկ Մարտիրոսեան:
– Երաժշտութիւն ուսանածները` շուրջ 10 հոգի:
– «Շնորհալի» երգչախումբը 2023 թուականին կը բոլորէ իր հիմնադրութեան յիսնամեակը: Այս առիթով հրատարակութեան ճամբուն վրայ է Զաւէն վրդ. Նաճարեանի ուսումնասիրութեամբ գիրքը, ուր ամփոփուած պիտի ըլլան «Շնորհալի»-ի անցած 50-ամեայ ուղիին մանրամասնութիւնները:
Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան «Շնորհալի» երգչախումբի անդամներուն անուանացանկը
Զաւէն վրդ. Նաճարեան (երգչախումբի ղեկավար)
Արինա Թեփիրճեան
Անի Եզեկիէլեան
Անի Թոփալեան
Աննա Մարիա Իսսա
Անուշ Պապուճեան
Արման Տէր Պետրոսեան (մենակատար)
Աւետիս Մկրտիչեան (մենակատար)
Գարեգին Յովակիմեան
Գորիս Թաշճեան
Գրիգոր Ֆեներճեան (մենակատար),
Զեփիւռ Չափարեան
Զարուկ Տեմիրճեան
Թամար Մկրտիչեան
Թամար Նազարեան
Թինա Պապիկեան
Ժան Յովհաննէսեան
Լիզա Մկրտիչեան
Լինտա Պաղտասարեան
Խաժակ Պոյաճեան (մենակատար)
Կարինէ Կիւլիւմեան
Կասիա Հաճեքեան
Կարօ Քէլէշեան (մենակատար)
Կարօ Պետրոսեան
Կալի Աւագեան
Հայկան Մուրատեան (մենակատար)
Հրակ Մկրտիչեան
Ղազար Քէօշկերեան (մենակատար)
Ճորճ Շահինեան
Ճենիֆըր Գոզեան
Մարիա Խաչատուրեան
Մարի-Մատլեն Համալեան
Մարօ Սարգիսեան
Մարինէ Փամպուքեան
Մեղրի Կիւլիւմեան
Մարալ Ղազարեան (մենակատար)
Մարալ Դագէսեան
Մարի-Կրէյս Պաղտասարեան
Մեղրի Փափիրեան
Միհրան Մարկոսեան
Յարութ Պաղտասարեան
Յասմիկ Քորթմոսեան
Յովիկ Օհաքեան
Յովիկ Թաֆրանեան (մենակատար)
Նաթալի Ղուկասեան
Նանօր Էլեճեան
Նաթալի Թաֆրանեան
Նիքոլա Յովհաննէսեան
Շողիկ Թորոսեան (մենակատար)
Շողեր Ճտրեան
Շողիկ Եփրեմեան
Պարգեւ Պաշխանճի (մենակատար)
Րաֆֆի Աբրահամեան
Սահակ Քերմենեքեան
Սիպել-Մարի Կիւլեան
Սիպել Մուսայեան
Սօսէ Խաչատուրեան
Սէրլի Կիւլիւմեան
Սերժ Գալայճեան
Սիփան Թաշճեան
Վարդի Սալխանեան
Վարդգէս Ղազարեան (մենակատար)
Ցոլեր Յովհաննէսեան
Ցօղեր Չուալերթանեան
Ցոլեր Խոշաֆեան
Փաթիլ Մկրտիչեան
Քարլի Թիւֆենքճեան
Քրիստին Անտեքեան (մենակատար)
Ֆրիտա Նիքտելեան
(Շար. 7)
*Ռուպինա Արթինեանի` «Լիբանանահայ խմբերգային արուեստը` 1920-2020», տպուած` Պէյրութ, 2023:
