ՎԵՐ. ԴՈԿՏ. ՎԱՀԱՆ Յ. ԹՈՒԹԻԿԵԱՆ
Իբրեւ ընկերային էակ, մարդ արարածը իր անհատական թէ հաւաքական կեանքին մէջ, իր ֆիզիքական սնունդէն զատ, կարիքը ունի նաեւ բանաւոր սնունդի` տեղեկութեան, իր ներկային կամ ապագային հետ աղերս ունեցող անցուդարձերուն հաղորդակից դառնալու անհրաժեշտութեան: Այս կարիքին գոհացում տուող ամէնէն կարեւոր գործօններէն մէկն է մամուլը:
Ճիշդ է, որ ներկայիս տեղեկատուութեան ազդեցիկ միջոցներ կան, ինչպէս օրինակ` ձայնասփիւռը, հեռատեսիլը, համակարգիչը եւ այլն, բայց այդ բոլորը չեն կրնար փոխարինել մամուլին դերակատարութիւնը:
1794-ին, երբ Յարութիւն քհնյ. Շմաւոնեան Մատրասի մէջ հրատարակեց առաջին հայ թերթը` «Ազդարար»-ը, դարաւոր հայ մշակոյթին վրայ բացուեցաւ փառքի նոր պսակ մը – ՀԱՅ ՄԱՄՈՒԼԸ:
Հայ մամուլը անփոխարինելի դեր մը ունեցաւ ազգապահպանման ճակատագրական գործին մէջ: Ան լրատուութեան մեկնաբանութիւններու եւ տեսակէտներու արտայայտութեան միջոց ըլլալէ զատ, ունեցաւ յաւելեալ եւ կենսական դեր մը` հայ ժողովուրդի զաւակներուն մէջ արթնցնելու եւ վառ պահելու ինքնուրոյն մշակոյթի գիտակցութիւնը:
Հայ մամուլը պատմական բախտորոշ ծառայութիւն մը մատուցեց եւ դեռ կը շարունակէ մատուցել, իբրեւ հանրային կարծիք կերտող, գաղութէ գաղութ կապ հաստատող, ազգային կենսունակութիւն եւ ստեղծարար գործունէութիւն արտադրող ազդու միջոց:
Տարասփիւռ հայութեան համար հայ մամուլը միութեան օղակ մը եղած է, եւ դեռ կը շարունակէ ըլլալ: Ան ոգեղէն հոյակապ կամուրջ մը եղած է միջգաղութային եւ համահայկական միատարրութիւն ստեղծելու եւ հայութեան զանազան հատուածները հիմնական հարցերու շուրջ միաւորելու աշխատանքին մէջ:
Կար ժամանակ, երբ հայ մամուլը բազմերես եւ բազմակողմանի հանգամանք ունէր: Ներկայիս պարագան նոյնը չէ: Մեր օրերուն հայ մամուլին դերը որոշապէս փոխուած է: Այսօր տեղական-առօրեայ տեղեկատուութիւնը այլեւս հայ մամուլին գործը չէ: Լրատուութեան այլ գործօններ (ձայնասփիւռ, հեռատեսիլ, համակարգիչ) շատ աւելի արագ եւ ազդու կերպով կը կատարեն այդ դերը: Հայ մամուլը միայն սահմանափակ իմաստով կը լրացնէ հայկական տեղեկատուութեան պահանջը:
Արդ, ի՞նչ է մերօրեայ հայ մամուլին դերն ու առաքելութիւնը: Հայ մամուլը հայ եկեղեցւոյ, դպրոցին, ակումբին եւ կազմակերպութեան կողքին, ազգային հաստատութիւն մըն է եւ մեր ազգային պայքարի առաջին գիծի վրայ իր կարեւոր դերը ունի: Ան հանրային կրթարան մըն է համահայկական մտածողութիւն ջամբելու: Ան հանդիսարանն է մեր ազգային մտահոգութիւններուն, նպատակներուն, երազներուն, ուրախութեանց եւ ցաւերուն: Ան մեր ազգային կեանքը մեզի վերահասու դարձնող միջոցն է:
Հայ մամուլը գաղափարներու կազմաւորման հնոց մըն է, հանրային կարծիքի արտայայտիչ, մշակոյթի գիտակցութիւն արթնցնող եւ վառ պահող հզօր ազդակ մը:
Հայ մամուլը նաեւ սքանչելի միջոց մըն է հայ լեզուի գործածութեան եւ տարածման վսեմ գործին մէջ: Ան ոչ միայն մեր գրականութիւնը կը ճոխացնէ, այլ նաեւ թեւ կու տայ հայ միտքին, ոգիին ու հայ իմացական եւ հոգեկան բոլոր արտայայտութիւններուն:
Հայ մամուլը տասնամեակներ շարունակ նեցուկ եղած է Հայ դատին: Ան միշտ առաջին գիծի վրայ գտնուած է Հայ դատի նուիրական առաքելութեան ճանապարհին վրայ: Ան յաճախ աշխատած է եւ դեռ կ՛աշխատի ճանչցնել մեր պահանջատիրութեան անհրաժեշտութիւնը հայ ժողովուրդի զաւակներուն:
Հայ մամուլը միշտ ջանացած է մեր ազգային հպարտութիւնը արթնցնել հայ մարդոց հոգիներուն մէջ, որպէսզի անոնք հայու հպարտութիւնը պտտցնեն իրենց հետ` այս մոլորակի վրայ ուր որ գտնուին:
Հայ մամուլը միշտ ջատագով եղած է հայրենիքին, այն հաւատքով, որ հայրենիքը ամրակուռ կռուանն է հայ ժողովուրդի գոյատեւման եւ յառաջդիմութեան:
Հայ մամուլը, իբրեւ մէկ գործօն մասնիկը հայ մշակոյթին, միշտ շեփորած է հայ մշակոյթը, իբրեւ կենսական ազդակ հայ ինքնութիւնը վառ պահելու` հայ մարդուն միտքին, սիրտին եւ հոգիին մէջ:
Յիշելէ ետք հայ մամուլին առաքելութիւնը եւ անփոխարինելի ծառայութիւնը, պէտք է յիշել, թէ հայ թերթերը գրեթէ ամէնուրեք տնտեսական տագնապներու եւ հանրային անբաւարար ընկալումի սահմանուած հաստատութիւններ են: Պիւտճէական անհաւասարակշռութեան հետեւանքով անոնք նիւթատնտեսական անբաւարարութենէ կը տագնապին: Այսօր, հայապահպանման միջնաբերդ նկատուող հայ մամուլը անձկագին մտահոգութիւններու առարկայ է: Դժբախտաբար, շատ վայրերու մէջ հայախօս զանգուածներ հայերէն չեն կարդար:
Մեծ թիւով հայերու կը հանդիպինք, քիչ մը ամէն տեղ, որոնք շատ լաւ հայերէն կրնան կարդալ, բայց ինչ-ինչ պատճաոներով, որեւէ հայերէն թերթի չեն բաժանորդագրուիր: Ինչպէ՞ս կարելի է հայ ազգային կեանքին մաս կազմել եւ հայ թերթի մը չկապուիլ…
Հայ մամուլին կատարած այսքան մեծ զոհողութեանց փոխարէն արդեօք աւելո՞րդ է ակնկալել մեր ժողովուրդէն, որ բաժանորդագրուին հայ թերթին, քաջալերեն զայն նիւթապէս եւ բարոյապէս, որպէսզի ան ալ իր հերթին կարենայ շարունակել իր կարեւոր դերն ու առաքելութիւնը:
