Ակնարկ. Անգարան Պէյրութի Մէջ Կը Խաղարկէ Երկակի Չափանիշներ

Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարարին Պէյրութ այցելութեան ընթացքին կատարած յայտարարութիւններէն պէտք է առանձնացնել քանի մը առանցքային կէտ:

Նախ այն, որ Թուրքիան կ՛աշխատի, որ պատերազմը չընդլայնի եւ Լիբանանը զերծ մնայ պատերազմական գործողութիւններէն: Երկրորդը`   Կազայի մէջ իրադարձութիւններուն առումով Թուրքիա կատարելապէս կը զօրակցի Եգիպտոսի կեցուածքին եւ կը նշէ, թէ ժամանակը հասած է, որ  միջազգային հասարակութիւնը քայլերու դիմէ 1967-ի սահմաններուն հիման վրայ եւ մայրաքաղաք Երուսաղէմով Պաղեստինեան պետութիւն մը հիմնելու:

Թուրք առաջին դիւանագէտը բաւական սուր քննադատութիւններ հնչեցուցած էր Իսրայէլի հասցէին` հետեւելով իր նախագահին, որ ջարդեր որակած էր Իսրայէլի իրականացուցածը Կազայի մէջ:

Հետաքրքրական է, որ տարածքային առումով Իսրայէլի գրաւած տարածքներու երեւոյթը թուրք նախարարը անուանած էր «գողութիւն»: «Դուք (Իսրայէլը) կը գրաւէք ուրիշի հողը. Դուք կը գրաւէք տուները, կը վտարէք անոնց բնակիչները, ուրիշները կը բերէք անոնց տեղը եւ զանոնք կ՛անուանէք «բնակիչներ»: Ասիկա կը կոչուի գողութիւն»:

Թուրքիոյ նախարարը այս բառերով ճիշդ բնութագրած է թէ՛ Հայոց ցեղասպանութիւնը եւ թէ՛ Արցախի մէջ Ազրպէյճանի իրականացուցած ցեղային զտումը:

Ֆիտանը Լիբանանին առընթեր չէ մոռցած Եգիպտոսն ու Յորդանանը` ընդգծելու համար, որ իր պետութիւնը կ՛աշխատի կանխարգիլել այս առնչուած երկիրներու ապակայունացումը:

Անգարայի այս մարտավարութիւնը նոր չէ: Պահպանել իր ազդեցութիւնը իսլամական երկիրներու վրայ եւ հանդէս գալ պաղեստինամէտ բարձրաձայնումներով: Աւելցնենք նաեւ Էրտողանի վերջին յայտարարութիւնը, որ Կազայի հիւանդանոցին վրայ արձանագրուած յարձակումը անուանած է մարդկային ամենատարրական արժէքներէն զուրկ արարք մը:

«Մարդկային արժէքներէ զուրկ», «տարածքներու գողութիւն», «բռնի տեղահանում», «բնակեցում», նման բնութագրումներով Անգարան յարձակում կը գործէ Թել Աւիւի վրայ` առաջադրելու համար Պաղեստինի անկախ պետութեան ճանաչումը:

Յայտարարութիւններու միջեւ փոխկապակցուած օղակները նկատելէ ետք, քանի մը դիտարկում պէտք է արձանագրել: Պէյրութի մէջ նման յայտարարութիւն կատարելով թուրք առաջին դիւանագէտը ուղերձ ունի յատկապէս Իրանին: Հըզպալլան պէտք չէ ներգրաւուի պատերազմին: Միաժամանակ նաեւ այն բոլոր շրջանակներուն, որոնք կ՛աջակցին պաղեստինեան դատին: Լիբանանի սահմաններուն մէջ չի մնար անշուշտ ուղերձը. կը հասնի Յորդանան եւ Եգիպտոս` ըսելու համար, որ Անգարան տարածաշրջանային դերի պահպանման իր վարքագիծը կը շարունակէ: Միջին Արեւելքէն անցնելով Հարաւային Կովկաս անմիջապէս կը նկատուի երեւութական հակասութիւն Պաքուի եւ Անգարայի միջեւ: Պաքուն իր ռազմավարական համագործակցութիւնը կը խորացնէ Իսրայէլի հետ, որուն ռազմական յենակէտերը տեղակայուած են իրանամերձ ազրպէյճանական տարածքներու վրայ:

Ֆիտանին եւ Էրտողանին հասցէագրած ծանր մեղադրանքներէն շատ հեռու են Պաքուի վարիչները, որոնք ոչ թէ մօտ են, այլ նոյնացած Անգարայի հետ ռազմավարական շատ հարցերու շուրջ:

Չմոռնանք, որ իսրայէլեան յենակէտերը Ազրպէյճանի մէջ չէին կրնար յայտնուիլ առանց Անգարայի թոյլտուութեան:

Նայինք դէպի հիւսիս եւ տեսնենք այս անգամ Մոսկուայի եւ Անգարայի մօտեցումներու համընկնում պաղեստինցիներուն զօրակցելու եւ Իսրայէլը քննադատելու առումով: Մոսկուան սպառնաց նոյնիսկ խոստանալով միջամտել պատերազմին եթէ Միացեալ Նահանգները ռազմական մասնակցութիւն ունենան հակամարտութեան:

Անգարայի ինչպէս յայտարարութիւնները, այնպէս նաեւ դիրքորոշումները երկակի խաղերով կը յատկանշուին: Անգարան եւ Պաքուն հռչակագիրներով արդէն կը գործեն իբրեւ «մէկ ազգ երկու պետութիւն»: Այդ պետութիւններէն մէկը կը խորացնէ Իսրայէլի հետ իր համագործակցութիւնը, միւսը կ՛առաջադրէ անկախ Պաղեստինի ճանաչումը Երուսաղէմ մայրաքաղաքով:

«Ա.»