Միացեալ Նահանգներու արտաքին գործոց նախարարութիւնը հրապարակած է Կրօնական ազատութեան միջազգային յանձնախումբի 2022 թուականի դաւանանքի ազատութեան մասին զեկուցումը, ուր Ազրպէյճանը ներառուած է յատուկ վերահսկողութեան տակ գտնուող երկիրներու ցանկին մէջ:
2022 թուականին Ազրպէյճանի մէջ կրօնական ազատութեան վիճակը բացասական տեղաշարժ ունեցած է: Կառավարութիւնը շարունակած է զգալի վերահսկողութիւն կատարել կրօնական գործիչներուն նկատմամբ` շարունակելով հետապնդել եւ կալանաւորել զանոնք:
Կը նշուի, որ անցեալ տարեվերջին Ազրպէյճանի մէջ կրօնական համոզումներու համար բանտարկուած է 19 մարդ: Տեղական իրաւապաշտպան կազմակերպութիւնները նաեւ կ՛ըսեն, որ կառավարութիւնը «շարունակած է ֆիզիքական բռնութիւն կիրարկել, կալանաւորել եւ բանտարկել կրօնական գործիչները, եւ որ կրօնական գործիչներու ձերբակալութիւններէն շատերը, ներառեալ թմրանիւթեր պահելու մեղադրանքով, քաղաքական բնոյթ կրած են»:
Զեկուցումին մէջ կը նշուի նաեւ Ազրպէյճանի կողմէ Լեռնային Ղարաբաղի` Պաքուի վերահսկողութեան տակ անցած տարածքներուն մէջ, հայկական հոգեւոր ժառանգութեան ոչնչացման մասին: «Միջազգային մարմինները եւ այլ կազմակերպութիւններ կը շարունակեն կասկածի տակ դնել Ազրպէյճանի կառավարութեան պատրաստակամութիւնը` պաշտպանելու եւ պահպանելու կրօնական ու մշակութային ժառանգութիւնը Լեռնային Ղարաբաղի եւ Ազրպէյճանի վերահսկողութեան տակ գտնուող յարակից տարածքներուն մէջ:
Անցեալ տարուան փետրուարին Ազրպէյճանի այն ժամանակուան մշակոյթի նախարար Անար Քերիմով յայտարարեց եկեղեցիներէն «կեղծ» հայ առաքելական արձանագրութիւնները հեռացնելու համար աշխատանքային խումբ ստեղծելու մասին: Ըստ երեւոյթին, միջազգային վրդովումէն ետք, կառավարութիւնը հրաժարեցաւ այդ ծրագիրէն, եւ մարտին Եւրոպական խորհրդարանը դատապարտեց Ազրպէյճանի` Լեռնային Ղարաբաղի եւ անոր շրջակայքին մէջ հայկական մշակութային ժառանգութեան ոչնչացման եւ ժխտման շարունակական քաղաքականութիւնը:
Միացեալ Նահանգներու արտաքին գործոց նախարարութեան Կրօնական ազատութեան միջազգային յանձնախումբը Միացեալ Նահանգներու կառավարութեան կ՛առաջարկէ «ֆինանսաւորում տրամադրել Միացեալ Նահանգներու Միջազգային զարգացման գործակալութեան եւ Պաքուի մէջ Միացեալ Նահանգներու դեսպանատան` վերականգնելու, պահպանելուն եւ պաշտպանելու Լեռնային Ղարաբաղի եւ յարակից տարածքներու մէջ պաշտամունքի վայրերը եւ այլ կրօնական կամ մշակութային վայրերը»:
