ԱՌԱՔԵԼ ԱԲՂ. ԳԱՏԵՀՃԵԱՆ
«Այսօր խաչը յաղթութեան նշան երեւալով երկրի վրայ`
պայծառացուց տիեզերքը. Տէ՛ր, խաչդ յաղթութեան զէնք տուիր`
մեզ թշնամիին խաբէութիւններէն ազատելու»
(Շարական)
Հասած ենք յարութեան կիրակիներուն ոսկեշղթային չորրորդ օղակը, որ կը կոչուի Երեւումն Սրբոյ Խաչին: Սուրբ խաչին երեւումը Հայ առաքելական ս. եկեղեցւոյ Քրիստոսի Կենաց փայտին նուիրուած չորս տօներէն առաջինն է:
Դ.-րդ դարուն քրիստոնէութիւնը կը տարածուէր Հռոմէական կայսրութեան մէջ: Քրիստոնեաներուն մէջ ներքին պայքար սկսած էր: Արիոսականութիւն անունով ծանօթ աղանդաւորական շարժումը կը զօրանար, եւ Քրիստոսի արժէքը կը սկսէր «նուաստանալ»: Այս խառնակ վիճակին մէջ, 351-ին, տէրունի օրով` կիրակի, Քրիստոսի ս. խաչը երեւցաւ երկինքին մէջ, որ սկիզբ կ՛առնէր Տիրոջ խաչուած վայրէն` Գողգոթայէն եւ կ՛երկարէր մինչեւ համբարձման լեռը` Ձիթենեաց լեռ: Այսպէս լուսաճաճանչ խաչը ժամերով երկինքին մէջ մնաց: Քրիստոնեաները փութացին եկեղեցի, որպէսզի փառք տան Տիրոջ: Հոն կը գտնուէին նաեւ բազմաթիւ հրեաներ, հռոմայեցիներ եւ հեթանոսներ, որոնք Քրիստոսի խաչին զօրութիւնն ու լոյսը տեսնելէ ետք փութացին եկեղեցի եւ մկրտուեցան: Օրուան պատրիարքը` Ս. Կիւրեղ Երուսաղէմացին, պատահածը գրի առաւ եւ իբրեւ նամակ` ուղարկեց Կոստանդիանոս կայսրին, որ իր կարգին ընդունեց քրիստոնէութիւնը եւ ս. խաչին երեւումը տարեկան տօնի վերածեց:
Երբ կեդրոնացումով կարդանք այս պատմութիւնը, պիտի տեսնենք, թէ խաչը միշտ կ՛երեւի անոնց, որոնք անոր կարիքն ու պէտքը ունին: Պիտի տեսնենք, որ խաչը միայն քրիստոնեաներուն չ՛երեւիր, այլ` համայն մարդկութեան, որովհետեւ Քրիստոս եկաւ բոլորին փրկութեան համար: Առաւել, Քրիստոսի խաչը տեսնողները միշտ կը հաւատան անոր: 351-ին այն հրեաները, որոնք խաչը վախի ու սարսափի աղբիւր կը նկատէին, Քրիստոսի ս. խաչին երեւումով հաւատքի՛ աղբիւր նկատեցին: Այն հռոմայեցիները, որոնք խաչը մահապատիժի՛ միջոց կը նկատէին, Քրիստոսի ս. խաչին երեւումով կեանքի՛ միջոց նկատեցին: Այն հեթանոսները, որոնք չէին հաւատար խաչին զօրութեան, Քրիստոսի խաչին երեւումով հաւատացին եւ մկրտուեցան:
Մեր ժողովուրդի սիրելի զաւակները յաճախ հոգեւորականներուս կը հարցնեն, թէ ինչո՞ւ խաչը այսօր մեզի չ՛երեւիր: Պատասխանը յստակ է եւ պարզ: Քրիստոսի ս. խաչը պատմութեան ընթացքին ֆիզիքապէս երեւցաւ մարդոց, որովհետեւ անոնք տակաւին Քրիստոսի չէին հաւատացած: Այսօր մենք կը հաւատանք Քրիստոսի, կը դաւանինք զայն իբրեւ մեր կեանքին առաջնորդը, զինք կը նկատենք եկեղեցւոյ գլուխը եւ կ՛ընդունինք անոր ուսուցումները, այդ իսկ պատճառով Քրիստոսի խաչը ֆիզիքապէս չենք տեսներ:
Անհերքելի իրականութիւն է, որ Քրիստոսի ս. խաչը այսօր եւս կ՛երեւի մարդոց, բայց ան չ՛երեւիր ֆիզիքապէս: Այսօր ս. խաչին երեւման վայրը փոխուած է: Այդ վայրը մե՛նք ենք, այսօրուան խաչին երեւման լեռը մե՛նք ենք, մեզմէ իւրաքանչի՛ւրը` ԱՆԽՏԻՐ: Ուրիշ խօսքով, ս. խաչին երեւման վայրերը մեր սիրտերն ու հոգիներն են:
Խաչեալ Քրիստոսին հաւատացողը ի՛նք պէտք է դառնայ խաչին երեւման վայրը: Խաչը մեր կեանքերուն մէջ ամէն օր կրնայ երեւիլ, երբ մենք ապրինք զայն: Քրիստոս կ՛ըսէ. «Ձեր լոյսը այնպէս թող շողայ, որ մարդիկ գիտնան, թէ դուք իմ աշակերտներս էք» (Մատթէոս 5. 16): Այսօր մենք կոչուած ենք այնպիսի՛ քրիստոնավայել կեանք մը ապրելու, որ մեր կեանքերուն մէջ Քրիստոսի ս. խաչին լոյսը շողայ, եւ մարդիկ մեզի տեսնելով` հաւատքի գան:
Երբ մենք մեր սրտերուն ու հոգիներուն մէջ Քրիստոսի ս. խաչը ունենանք, մենք Քրիստոսին եւս կ՛ունենանք, որովհետեւ Ս. Գրիգոր Տաթեւացին կ՛ըսէ. «Ո՛ւր որ է խաչը, հոն է նաեւ Խաչեա՛լը»: Երբ Խաչեալը ներկայ ըլլայ մեր կեանքերուն մէջ, մեր կեանքերը կը պայծառակերպուին, կ՛այլակերպուին, կը փոխակերպուին, եւ մենք կը դառնանք Քրիստոսի ս. խաչին երեւման ճշմարի՛տ լեռները:
Հետեւաբար, սիրելի ընթերցող հաւատացեալներ, այսօր մենք կոչուած ենք Քրիստոսի ս. խաչին երեւման վա՛յրը դառնալու: Չփնտռենք խաչը աշխարհին մէջ, այլ փնտռենք մեր սրտերուն ու հոգիներուն մէջ: Քրիստոս այսօր կ՛ուզէ, որ իր խաչին երեւումը մեր մէջ կատարէ: Ուրեմն բարձրանանք մեր հոգիներուն ու սրտերուն լեռները եւ տեղ բանանք Քրիստոսի ս. խաչին համար, որպէսզի ան հո՛ն երեւի:
Չորեքշաբթի, 3 մայիս 2023
Անթիլիաս, Լիբանան
