«2023 թուականի 18 փետրուարին կայացած Միւնիխի անվտանգութեան համաժողովի ժամանակ Ազրպէյճանի նախագահը ըրած է շարք մը յայտարարութիւններ` միտուած Արցախի ժողովուրդին դէմ վարուող յանցաւոր քաղաքականութեան քողարկման եւ պատճառահետեւանքային կապերու խախտման միջոցով ազրպէյճանա-ղարաբաղեան հակամարտութեան էութեան խեղաթիւրման», այս մասին մեկնաբանութիւն տարածած է Արցախի արտաքին գործոց նախարարութիւնը:
Արտաքին գործոց նախարարութեան մեկնաբանութեան մէջ նաեւ նշուած է. «Մասնաւորապէս, Ազրպէյճանի նախագահը հերթական անգամ փորձել է հերքել Արցախի շրջափակման ակնյայտ փաստը, որի առկայութիւնը հաստատւում է միջազգային հանրութեան կողմից` բացառութեամբ Ազրպէյճանի: Որպէս իբր ապացոյց` տուեալներ են բերուել առ այն, որ շրջափակման ամբողջ ընթացքում միջանցքով անցել է ռուսական խաղաղապահ զօրակազմին եւ Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտէին պատկանող 2500 մեքենայ, ինչպէս նաեւ Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտէի միջոցով Հայաստանի հիւանդանոցներ է տարհանուել 100 բուժառու: Սակայն ներկայացուած տուեալները Պաքուի պնդումների ճիշդ հակառակն են ապացուցում: Շրջափակման 73 օրուայ ընթացքում Լաչինի միջանցքով աւելի քիչ մեքենաներ են անցել, քան շրջափակումից առաջ` երեք օրուայ ընթացքում: Լաչինի միջանցքով անցած բոլոր մեքենաները պատկանել են կա՛մ ռուսական խաղաղապահ զօրակազմին, կա՛մ Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտէին: Արցախի Հանրապետութեան քաղաքացիներին, պետական կառոյցներին պատկանող կամ առեւտրային փոխադրումներ իրականացնող որեւէ մեքենայ Լաչինի միջանցքով չի կարողանում անցնել:
Ծանր հիւանդների տեղափոխումը Երեւան հնարաւոր է միայն Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտէի միջոցով, ինչը եւս մէկ անգամ վկայում է Լաչինի միջանցքով ազատ երթեւեկութեան բացակայութեան մասին: Աւելի՛ն, շրջափակման սկզբում առնուազն մէկ ծանր հիւանդ է մահացել` հետագայ բուժման նպատակով շտապ Երեւան տեղափոխելու անհնարինութեան պատճառով: Այն փաստը, որ Արցախի Հանրապետութեան բազմաթիւ քաղաքացիներ չեն կարողանում վերադառնալ Արցախ, հարիւրաւոր կիսուած ընտանիքներ` վերամիաւորուել, Ազրպէյճանի կողմից շրջափակման առկայութեան եւս մէկ ապացոյց է:
Յատկանշական է, որ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի եւ Միացեալ Նահանգների արտաքին գործերի նախարար Էնթընի Պլինքընի հետ եռակողմ հանդիպումից յետոյ ազրպէյճանցի լրագրողների հետ զրոյցում Ազրպէյճանի նախագահը յայտարարել է Լաչինի միջանցքում վերահսկիչ անցակէտ տեղադրելու Պաքուի առաջարկութեան մասին: Նրա խօսքերից ակնյայտ է դառնում, որ Պաքուն այդ ծրագրերը շրջափակման հաստատումից շատ աւելի վաղ էր մշակել:
Վերոնշեալ փաստերը համոզիչ կերպով ապացուցում են, որ Արցախի ժողովրդի համար անտանելի կենսապայմաններ ստեղծելուց բացի, շրջափակումն ուղղուած է նաեւ 2020 թուականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ յայտարարութեան դրոյթների վերանայմանը: Ազրպէյճանն ակնյայտօրէն ձգտում է օրինականացնել եռակողմ յայտարարութեան դրոյթները վերանայելու իր մտադրութիւնը: Այս փորձերը պէտք է վճռականօրէն կանխուեն տարածաշրջանում յարաբերութիւնների կարգաւորման գործընթացում ներգրաւուած բոլոր դերակատարների կողմից: Լաչինի միջանցքով ազատ տեղաշարժը պէտք է ամբողջովին վերականգնուի` համաձայն 2020 թուականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ յայտարարութեան` առանց որեւէ նախապայմանի:
Պաշտօնական Ստեփանակերտի համար բացարձակապէս անընդունելի են Ազրպէյճանի` Արցախի ներքաղաքական կեանքին միջամտելու փորձերը, ինչպէս նաեւ Ստեփանակերտի եւ Պաքուի միջեւ երկխօսութեան տեսլականը: Այդ կապակցութեամբ եւս մէկ անգամ ընդգծում ենք, որ ազրպէյճանա-ղարաբաղեան հակամարտութեան համապարփակ կարգաւորումը պէտք է իրականացուի բանակցութիւնների միջոցով, որոնք կ՛ապահովեն կողմերի իրաւահաւասարութիւն եւ չեն պարունակի բանակցային գործընթացի արդիւնքը կանխորոշող պայմաններ: Այս պարունակի մէջ անհրաժեշտ ենք համարում վերականգնել միջազգային միջնորդական ձեւաչափը` որպէս խաղաղ գործընթացի անշրջելիութեան լրացուցիչ երաշխիք: Կրկին շեշտում ենք, որ Ազրպէյճանի կողմից ուժի եւ ուժի սպառնալիքի անօրինական կիրառման արդիւնքները չեն կարող ելակէտ լինել խաղաղութեան, կայունութեան եւ անվտանգութեան հաստատման ճանապարհին:
