Լէա Ուկանտայի Մէջ Կ՛աշխատի Կենսոլորտի Պահպանման Համար

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Լէա Նամուկերուա կ՛ապրի Ուկանտայի մէջ, Ափրիկէ: Երբ ան 13 տարեկան էր, սկսած էր աղբերը հաւաքելու, ապա կերպընկալին գործածութեան դէմ պայքարելու: Յաջորդ փուլը եղաւ կլիմայի համար գործադուլը… Եւ շնորհիւ անոր` 5 տարուան ընթացքին հազարաւոր «տարեդարձի» ծառեր տնկուեցան:

13 տարեկանին արդէն Լէա հետաքրքրուած էր աշխարհի հարցերով: Ան կը կարդար, լուրեր մտիկ կ՛ընէր, հարցումներ կը հարցնէր: Իրեն համար իր երկիրը սքանչելի էր… Բայց դժբախտաբար ան կը վերածուէր բացօթեայ աղբանոցի մը:

Սակայն փոխանակ ցաւելու, գանգատելու կամ ընդունելու իրականութիւնը` ան կ՛որոշէ գործի անցնիլ: Կը սկսի աղբերը հաւաքել շաբաթը անգամ մը: Բարեկամներ կ՛որոշեն անոր միանալ: Անոնք կը կազմակերպեն մաքրութեան արշաւներ Ափրիկէի ամէնէն մեծ լիճին` Վիքթորիայի ափերուն վրայ:

Լէա հետաքրքրուած եւ մտահոգ է նաեւ կենսոլորտով եւ իր շրջապատով: Ան աղերսագիր մը կը պատրաստէ` պահանջելով, որ կերպընկալի գործածութիւնը արգիլող ուկանտական օրէնքը գործադրուի: Իր խօսքին մէջ ան կը նշէ, որ Վիքթորիա լիճին մէջ ձուկերէն աւելի կերպընկալէ իրեր գոյութիւն ունին:

Օր մը, սաստիկ անձրեւներէ ետք ցեխի հոսանքներ մեծ վնասներ կը պատճառեն, եւ զոհեր կ՛արձանագրուին երկրին մէջ: Լէա ազդուած է, եւ տխուր…

Համացանցին վրայ ան կը ծանօթանայ Կրեթա Թանպըրկի` գրեթէ իր տարիքը ունեցող շուէտացի աղջկան մը: Շուէտի մէջ Կրեթա ամէն շաբաթ դասադուլի կը մասնակցի` մերժելով դպրոց երթալ` երկրին պատասխանատուներուն ստիպելու համար կարեւոր որոշումներ կայացնել կլիմայի ջերմացման դէմ պայքարելու համար:

Կրեթային այս շարժումը կը մղէ Լէան մտածելու: Ան կ՛անդրադառնայ, որ կլիմային ջերմացման աստիճանական բարձրացումին հետեւանքներէն են իր երկրին մէջ տեղի ունեցող միշտ աւելի սաստիկ եւ մեծ թիւով պատահարները, ինչպէս` երաշտը, հեղեղները, ցեխի հոսանքները…

Կրեթայի նման, ան ալ կ՛որոշէ «Կլիման փրկեցէք» պաստառը բռնած` գործադուլ ընել Ուկանտայի մայրաքաղաք Քամփալայի կեդրոնը, ուր հետագային ուրիշ երիտասարդներ եւ պատանիներ կու գան իրեն միանալու:

Լէա մտահոգ է նաեւ ի երկրին անտառներուն վիճակով: Ծառերը կը կտրուին, եւ ներկայի կշռոյթով անտառները կրնան անհետանալ իր երկրէն մինչեւ 2040 թուականը: Հետեւաբար ան կ՛որոշէ անտառներուն տարածքը ընդլայնել եւ ծառեր տնկել:

Իր 14-րդ տարեդարձին առիթով ան կ՛որոշէ ծառեր տնկել` հաւաքոյթ մը կազմակերպելու փոխարէն, 15-րդ տարեդարձին օրը ան իր ընկերները կը հրաւիրէ իրեն հետ 200 ծառ տնկելու: 16-րդ տարեդարձին առիթով, անոնք կը տնկեն 500 ծառ, 17-րդ տարեդարձին` 700: Իսկ անցած օգոստոսին` իր 18-րդ տարեդարձին առիթով, 800 ծառեր կը տնկուին:

Լէա կը նախաձեռնէ «Պըրթտէյ թրիզ» (տարեդարձի ծառերը) շարժումին: Ան կ՛առաջարկէ մարդոց, ինչպէս նաեւ` հաստատութիւններու, ծառեր տնկել իրենց տարեդարձին օրը: Ան նոյնիսկ կը գտնէ միջոցը` անոնց հայթայթելու ծառերու տնկիներ: Մինչեւ այսօր աւելի քան 5000 «տարեդարձի ծառեր» տնկուած են Ուկանտայի մէջ: Լէա կ՛առաջարկէ, որ մարդիկ այս շարժումին մասնակցին նաեւ աշխարհին չորս կողմերը:

Գիտէի՞ր, Թէ…

Հալոուինի Տօնը

Հալոուինը մանուկներուն, եւ չափահասներուն կողմէ շատ սիրուած տօներէն մէկն է, որովհետեւ անոնք առիթը կ՛ունենան ծպտուելու եւ պտտելով` քաղցրաւենիք հաւաքելու…

Սակայն գիտէի՞ր, թէ ծագումով Հալոուինը իրլանտական տօն մըն էր: Անիկա իրլանտական Նոր տարին էր: Մօտաւորապէս 3000 տարիներ առաջ, իրլանտացիներուն նախահայրերուն օրացոյցը չէր վերջանար 31 դեկտեմբերին, այլ` 31 հոկտեմբերին, որ տարուան վերջին օրն էր:

Հոկտեմբեր ամսուն գիշերները կ՛երկարին եւ, ըստ աւանդութեան, առիթէն օգտուելով, ոգիները կու գան մարդոց այցելութեան: Հետեւաբար, որպէսզի այս ոգիները չգան զիրենք նեղացնելու, հին իրլանտացիները ունէին քանի մը սովորութիւն: Այս սովորութիւններէն մէկն էր ահազդու տարազներ հագուիլ այդ ոգիներուն վախցնելու համար եւ 31 հոկտեմբերին գիշերը հաւաքուիլ միասին զուարճանալու համար:

Հալոուինի Ձեռային Աշխատանք

Ահա պզտիկ ձեռային աշխատանք մը` Հալոուինի առիթով: Պէտք պիտի ունենաս պարզապէս թուղթերու եւ գունաւոր մատիտներու:

Պզտիկ կախարդին գլխու բաժինը շինելու համար հետեւէ պատկերներուն մէջի բացատրութեան` ուշադրութեամբ ծալելով թուղթը, ինչպէս նշուած է: Ապա գլխու բաժինը փակցուր խաւաքարտի մը վրայ, աւելցուր կախարդին մարմինը եւ զարդարէ քարտը: