«Սահմանները կապանքներ չեն, շղթաներն էլ կը փշրուեն: Արցախը շարունակելու է պայքարը…»:
(Ստեփանակերտ, 2 սեպտեմբեր 2022):
Սպասուածը եղաւ. Արցախի համար պատմական օրը Երեւանի մէջ համեմատաբար աննկատ եւ հպանցիկ անցաւ:
Մեր խօսքը սեպտեմբերի առաջին օրերուն, Արցախի անկախութեան հռչակման տօնը նշող հաւաքներուն, քայլերթերուն եւ յայտարարութիւններուն մասին է, որ անշեղօրէն եւ հպարտութեամբ նշուած է ամբողջ 30 տարի, մինչեւ…
Սեպտեմբերեան իւրայատուկ «վերամուտ» մը, պանծալի վերյուշ մը, որ դժբախտաբար երկու տարիէ ի վեր ինկած է 44-օրեայ պատերազմին ստեղծած ողբի մրմունջին տակ:
Պաշտօնական հաղորդագրութեանց մէջ զգալի էր, որ ամբոխահաճ ոճը կը գերակշռէր թափանցիկութիւնն ու ճշմարտութիւնը:
Բացակայ էր միասնականութիւնը, որուն ցայտուն օրինակներէն մէկն էր «Դիմադրութիւն» շարժումին կազմակերպած հաւաքը:
Ոչ մէկ յուսադրիչ շարժում եւ ընթացք:
Վարչապետը կը շարունակէ խոնարհիլ եւ յիշել Արցախի պաշտպանութեան համար «մեր հայրենակից նահատակներ»-ը, սակայն նաեւ զուգահեռ գիծի մը վրայ ամենայն խորհրդապահութեամբ եւ գաղտնապահութեամբ կը ստորագրէ (կամ բերանացի կ՛որդեգրէ) ազգային վտանգ հանդիսացող եւ ահազանգային կացութիւն ստեղծող զիջումի փաստաթուղթեր:
Արցախի նախագահն ալ յայտնեց, որ կը խոնարհի նահատակներուն պայծառ յիշատակին ու հպարտ հարազատներուն առջեւ: Իսկ Լաչինի միջանցքի նոր երթուղիին մասին խօսելով` ոչ մէկ մատնանշում կատարեց Բերձորի, Աղաւնոյի եւ Սուսի մասին, որոնք քանի մը օր առաջ իբրեւ նորագոյն նուէր տրուած էին Ազրպէյճանի:
Այսուհանդերձ, յուսադրիչ էր Ստեփանակերտի Վերածնունդ հրապարակին վրայ կազմակերպուած հանրահաւաքը, որուն աւարտին կարդացուեցաւ ուղերձ մը` մանրամասնօրէն ներկայացնելով այժմու ողբերգական եւ ահազանգային վիճակը:
Կ՛արժէ կանգ առնել Արցախի թեմի առաջնորդ Վրթանէս եպս. Աբրահամեանի մէկ տպաւորիչ արտայայտութեան վրայ. «Արցախը մի դրախտային այգի է, իսկ մենք` նրա մշակները: Շատերն են ուզում տիրանալ մեր այգուն: Այսօր այն կարկտահարուել է, սողանքների պատճառով տրոհուել ու փոքրացել` իր հետ տանելով այգու երիտասարդ մշակներից շատերին: Այգին այսօր հիւանդ է, խնամքի կարիք ունի, յենարանի կարիք ունի, եւ մենք` որպէս կենդանի մշակներ, մեր միասնական ջանքերով պիտի վերակենդանացնենք հայոց Արա թագաւորի հիմնած այգին»:
Շատ աւելի զգայացունց եւ ազդեցիկ էին պաստառներուն վրայ գրուած խօսքերը, որոնք կ՛ահազանգէին, որ եթէ կորսնցնենք Արցախը, հասած կ՛ըլլանք հայոց պատմութեան վերջին էջին, անշուշտ նաեւ լռութեամբ կ՛աղաղակէին երեք բանալի բառեր` ՄԻՈՒԹԻՒՆ, ՊԱՅՔԱՐ, ՅԱՂԹԱՆԱԿ, որոնք շուտով կարելի է գործի լծել` մէկդի դնելով հինն ու նորը, սեւն ու սպիտակը, յատկապէս թօթափելու համար 44-օրեայ պատերազմին հետեւանքները:
