Հարցազրոյցը վարեց եւ արտագրեց` ՅԱՐՈՒԹ ՄԱՐԿՈՍԵԱՆ
ՀՅԴ ԼԵՄ-ի «Հայաստան» մասնաճիւղ
ՀՅԴ ԼԵՄ-ի «Ռազմիկ» յանձնախումբը հետեւեալ հարցազրոյցը կատարեց Յովիկ Պերթիզլեանի հետ, որ անդրադարձաւ Լիզպոնի գործողութեան բնոյթին, տղոց ստացած դաստիարակութեան եւ յաջորդ սերունդներուն քաղելիք դասերուն: Ստորեւ` հարցազրոյցին ամբողջութիւնը:
«ՌԱԶՄԻԿ».- Ինչպիսի՞ միջավայրի մէջ հասակ առին եւ դաստիարակուեցան այս տղաքը:
ՅՈՎԻԿ ՊԵՐԹԻԶԼԵԱՆ.- Այս տղաքը հասակ առին լրիւ հայկական միջավայրի մէջ: Մեծ մասը Պուրճ Համուտի զաւակներ էին, միաժամանակ` հայկական վարժարաններու աշակերտներ: Նաեւ պատերազմի տարիներ էին, եւ բոլոր լիբանանահայերը իրենց շրջանէն դուրս չէին ելլեր, այլ կը խմբուէին ակումբներու շուրջ` թէ՛ ապահովութեան եւ թէ՛ պատերազմի ու անտիրութեան քաոսի մէջ կեանքի դասաւորման համար:
Այնպէս որ, ամբողջովին մնայուն հայկական ակումբի մէջ էին այս տղաքը, միշտ պարտականութեան վրայ: Անոնք կը կատարէին տարբեր տեսակի աշխատանքներ` ըլլայ այդ ապահովական կամ օժանդակելու իմաստով: Այս առումով, անոնք ամբողջական հայեր էին:
«Ռ.».- Ինչպիսի՞ տեղ կը գրաւէ Լիզպոնի գործողութիւնը զինեալ պայքարի պատմութեան մէջ:
Յ. Պ.- Մենք մեր դատը ներկայացնելու համար դիմած ենք քիչ մը բիրտ միջոցի, որովհետեւ օրին մեր ղեկավարութիւնը համոզուած էր, որ խաղաղ ցոյցերով եւ հռչակագիրներով 1965-էն ետք, այսինքն` ցեղասպանութեան 50-ամեակէն ետք, կարելի չէր ազդեցիկ քարոզչութիւն իրականացնել: Եւ այս էր նպատակը այդ գործողութիւններուն` քարոզչութիւն:
Լիզպոնի գործողութիւնը յատուկ տեղ կը գրաւէ այս պայքարին մէջ, որովհետեւ առաջին անգամն էր, որ 5 երիտասարդներ բռնեցին ինքնազոհողութեան ուղին: Ճիշդ է, որ ատկէ առաջ այլ գործողութիւններ տեղի ունեցած էին, բայց եւ այնպէս, Լիզպոնի գործողութեան նման արարք իր բնոյթով առաջինն էր: Եւ ես կը հաւատամ, որ այս գործողութիւնը պիտի փոխէր մեր Դատի ամբողջ մարտավարութիւնը: Մեզ պիտի ուղղէր դէպի «Երկիր», սակայն զանազան պատճառներով չշարունակուեցաւ:
Այդ ընթացքին էր, որ միջազգային ընտանիքը անուղղակիօրէն խոստումներ տուաւ, որ մեր պահանջներուն նուազագոյն գոհացումներ պիտի տայ: Ոչ թէ մեր հողերը վերադարձնելու իմաստով, այլ` Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման: Ինչ որ փաստօրէն այսօր կը տեսնենք անոր իրականացումը:
«Ռ.».- Երիտասարդութիւնը ինչպիսի՞ դասեր պէտք է քաղէ այս տղոց օրինակէն:
Յ. Պ.- Երիտասարդութիւն ըսելով` ես նկատի պիտի առնեմ յառաջիկայ բոլոր սերունդները: Այս մէկը այն դասն է, որ հայրենիքի սիրոյն գերագոյն զոհողութեան երթալը պահանջուած է, եւ մեր հարցերը միայն յարատեւ պայքարով կը լուծուին:
Այսօր կը տեսնենք, որ Հայաստանի մէջ մարդիկ այդ ուղղութեամբ քարոզչութիւն կ՛ընեն, պահանջ կը դնեն: Հիմա ճիշդ ժամանակն է, որ այս տղոց օրինակը տարածուի նաեւ Հայաստանի եւ Արցախի մէջ, ուր քիչերը ծանօթ են անոնց գործողութեան մասին: Պէտք է անոնց ծանօթացնել, որպէսզի անոնք ալ այս տղոց պէս ինքնազոհողութեամբ պայքարին յանուն հայրենիքի փրկութեան, եւ հաւատան, որ յարատեւ պայքարով ու զոհողութեամբ Արցախի բռնագրաւեալ հողերու ազատագրումը կարելի կը դառնայ:
«Ռ.».- Կրնա՞ք ներկայացնել անձնական յիշատակելի դէպք մը, որ ունեցած էք անոնց հետ:
Յ. Պ.- Բոլորին հետ շփում ունեցած եմ, ինծի պէս ԼԵՄ-ական ընկերներ էին, քիչ մը աւելի փոքր տարիքի, կարելի է ըսել` յաջորդ սերունդի, որովհետեւ իմ տարեկից ԼԵՄ-ականները արդէն իսկ ԼԵՄ-ի Կեդրոնական վարչութեան դիրքի վրայ էին:
Շատ համեստ ու ազնիւ տղաք էին, իրենց այդքան «խենթութիւններուն» մէջ լռակեաց եւ մեծերու հանդէպ բացառիկ յարգանք ունէին:
Մէկ դէպք երբեք չեմ մոռնար: Պատերազմ էր, հետեւաբար դպրոց չկար, ոչ ալ տեղ երթալ կարելի էր, քանի մը ընկերներով որոշեցինք մէկուն խանութը հաւաքուիլ ժամանակ անցընելու համար: Մեր մօտ եկան այս տղոցմէ երեքը: Մտան խանութ, բարեւեցին եւ մեր երէց ընկերներէն մէկը դուրս կանչեցին: Հինգ վայրկեան ետք երէց ընկերը ներս մտաւ, եւ մենք անոր հարցուցինք, թէ ի՞նչ կ՛ուզեն տղաքը: Երէց ընկերը պատասխանեց, որ ամիս մը առաջ 100 լ. ո. պարտք առած էին եւ հիմա եկան ու վերադարձուցին: Զարմացանք, այդ օրերուն որոշ արժէք մը ունէր, բայց ոչ այնքան, որ երեք հոգիով գային եւ դուրս կանչէին ընկերը` պարտքը փակելու համար: Սակայն ճիշդ 3 օր ետք հասկցանք, թէ ինչո՛ւ էր: Այս աշխարհին հետ իրենց բոլոր հաշիւները փակեցին ու գացին:
