Հանոյի «Խողովակ-Տուները»

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Այսօր մենք պիտի ուղղուինք դէպի Վիեթնամ եւ այցելենք Հանոյ մայրաքաղաքի հին թաղամասը: Հոն մենք պիտի տեսնենք տարօրինակ ճարտարապետական ոճ մը` խողովակներու նման նեղ եւ երկար տուներ, որոնց ամէնէն հիները շինուած են 19-րդ դարուն:

Այս տուներուն տրուած է այս արտասովոր անունը` իրենց ձեւին պատճառով: Այս շինութիւններուն երեսը շատ նեղ է, երբեմն` միայն 4 մեթր: Կարգ մը տուներու մէջ հազիւ 2 անձեր կրնան քով-քովի կանգնիլ. սակայն անոնք խորունկ են: Շինութեան երկու կողմերը պատուհաններ չկան, եւ տուները իրարու փակած են, սակայն անոնք յաճախ ունին ներքին բակեր, որպէսզի լոյսը կարենայ թափանցել տան մէջ:

Անշուշտ մենք հարց պիտի տանք, թէ ինչո՞ւ մարդիկ նման տուներ շինած են: Պատասխանը պարզ է: Վիեթնաի մէջ 19-րդ դարուն Նկույէն թագաւորութեան օրերուն, ժողովուրդը տուրք կը վճարէր` ըստ իր շէնքի երեսի լայնքին:

Դարերու ընթացքին Հանոյի տարբեր ղեկավարներ հիմնուած են շինութեան մը դէպի փողոց տուող երեսին լայնքին վրայ` տուրքերը հաշուելու համար: Շինութեան մը դէպի փողոց տուող երեսը որքան լայն էր, այնքան տուրքը բարձր կ՛ըլլար: Հետեւաբար բնական է, որ մարդիկ սկսան նախընտրել իրենց տուները շինել նեղ, սակայն` խորունկ: Այս ձեւով անոնք նուազ տուրք կը վճարէին, բայց ունէին բաւականաչափ մեծ ապրելու վայր մը:

Աւանդականօրէն «Խողովակ-տունի» մը մէջ կը բնակէր մէկ ընտանիք: Գետնայարկը բաժնուած էր 3 մասերու: Դէպի փողոց նայող բաժինը խանութ էր: Անոր ետեւը կը գտնուէր աշխատանոցը, ուր կը շինուէին խանութին մէջ ծախուած ապրանքները: Եւ վերջապէս, ամէնէն ետեւը կը գտնուէր բնակավայրը:

Երբ ընտանիքին զաւակները կը մեծնային եւ կ՛ամուսնանային, մէկ կամ երկու յարկ կը բարձրացուէր տան վրայ, որպէսզի նոր զոյգերը հոն ապրէին: Տակաւին մինչեւ այսօր մենք կրնանք տեսնել բազմաթիւ «խողովակ-տուներ», ուր կ՛ապրին նոյն ընտանիքէն 2 կամ 3 սերունդներ: Ամէնէն տարիքոտ անդամները կ՛ապրին վարը, իսկ երիտասարդները` վերի յարկերը:

Յաճախ կարելի է նաեւ տեսնել այս շինութիւններուն վրայ, ինչպէս` գլխարկ մը գլխուն վրայ, տանիք-դարատափ մը: Այս տարածքը կը ծառայէ իբրեւ լուացքատուն, ուր կը լուացուին եւ կը փռուին լաթերը:

Հետաքրքրական Շինութիւններ

Սթաւքիրքը: Անիկա կը գտնուի Նորվեկիոյ մէկ գիւղին մէջ: Անիկա աշխարհի ամէնէն մեծ կանգուն փայտէ եկեղեցին է: Անիկա ամբողջովին շինուած է պալթեան շոճիի ծառի փայտով, 13-րդ դարուն:

Մինաքշիի տաճարը: Հնդկաստանի մէջ ներկայիս կանգնած Մինաքշիի տաճարը շինուած է 17-րդ դարուն, անոր շինութիւնը տեւած է 100 տարի, 1560-1660 թուականը: Անոր շրջափակը ունի նուազագոյնը 11 «Կօփուրամ»` աշտարակներ, որոնք կը ծառայեն նաեւ իբրեւ մուտք:

Տաճարը եւ աշտարակները զարդարուած են 33 հազար արձաններով: Այս հինտու տաճարը նուիրուած է Շիվայի կնոջ` Փարվաթիի:

Մանուէլ Խէա Կոնզալես հիւանդանոցը

Մեքսիքոյի մէջ 2013-ին շինուած այս հիւանդանոցը բնութիւնը յարգող կառուցուածք մըն է: Անիկա ծածկուած է 2500 քառ. մեթր թայթենիոմ տայոքսայտէ շինուած եւ ծակերով օժտուած խաւով մը:

Այս` «Փրոսոլվ 370-րդ» անունով ճանչցուած դրութիւնը շրջապատող օրական անցնող բազմաթիւ հազարաւոր ինքնաշարժներու ծուխը կը վերամշակէ եւ զայն կը փոխէ ջուրի եւ բնածխական կազի, որ նուազ վնասակար է:

Քասափուէպլօ: Անիկա սկիզբը եղած է արուեստագէտի մը համեստ տունը: Սակայն 36 տարիներու ընթացքին (1958-1994) նոր բաժիններ աւելցուած են անոր շուրջ, եւ ան ընդարձակուած է ժայռի մէջ փորագրուած տան մը նման` առանց ո՛չ մէկ յատկագիծի եւ ծրագրումի: