Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
Գիտէի՞ր, թէ գոյութիւն ունին նաեւ կոյր խաղացողներէ բաղկացած ֆութպոլի խումբեր: Այս ձեւով, վերջերս, լրագող լուսանկարիչ մը հետեւած է Փղոսկրեայ Ափունքի Ապիճան քաղաքին մէջ կոյր խաղացողներու ֆութպոլի խումբին փորձերուն: Այս խումբը կ՛աշխատի լաւ արդիւնք արձանագրելու նոյեմբերին տեղի ունենալիք Ափրիկէի ախոյեանութեան: Այս խաղացողներուն երազն է մասնակցիլ Փարիզի 2024¬ի Փարաողիմպիական խաղերուն:
Յատուկ Օրէնքներ
Կոյր խաղացողներու ֆութպոլի խաղը ունի իրեն յատուկ օրէնքները: Առաջին հերթին է խաղացողներուն նոյն մակարդակի վրայ գտնուիլը: Կան խաղացողներ, որոնք ամբողջովին կոյր են, իսկ ուրիշներ, որոնք թեթեւ լոյս մը կը նշմարեն: Այս ձեւով, որպէսզի բոլոր խաղացողները հաւասար ըլլան, բոլորն ալ աչքերը ծածկող դիմակ մը պէտք է գործածեն` ամբողջական մթութիւն մը ստեղծելով:
Անոնց դաշտը աւելի փոքր է, 20×40 մեթր: Ան պատնէշով մը շրջապատուած է, որպէսզի գնդակը դուրս չերթայ:
Խումբը կազմուած է դաշտի 4 կոյր խաղցողներէ, եւ մէկ տեսնող բերդապահէ մը:
Խաղը կը տեւէ 30, 40 կամ 50 վայրկեան:
Ձայնին Դերը
Խաղացողները, որոնք վարժ են առանց տեսնելու շրջելու, կը դիմեն նաեւ լսողութեան:
Այս ձեւով, ֆութպոլի գնդակը լեցուած է փոքրիկ զանգակներով, որոնք ձայն կը հանեն գլորուելու ընթացքին:
Խաղացողները մտիկ կ՛ընեն հակառակորդ բերդին ետեւը կանգնած զիրենք ուղղորդողը, իրենց մարզիչը կամ բերդապահին տուած տեղեկութիւններն ու հրահանգները:
Դէպի գնդակը վազող խաղացող մը պէտք է լուր տայ միւս խաղացողներուն` կանչելով «վոյ», բախումներէն խուսափելու համար: Եւ որպէսզի խաղացողները կարենան լաւ լսել, հանդիսատեսներէն կը պահանջուի լռութիւն: Սակայն, անշուշտ, անոնք իրաւունք ունին պոռալու, երբ կոլ կը նշանակուի…
Գիտէի՞ր, Թէ…
– Մեր ուղեղին այն բաժինը, որ կը բանի, երբ մենք ձայն կը լսենք, կը բանի նաեւ այն ատեն, երբ բացարձակ լռութիւն կը տիրէ:
– Կան մարդիկ, որոնք ահաւոր կերպով կը վախնան լռութենէն:
– Ճիշդ է, որ մեզի կը թուի, թէ անջրպետին մէջ լռութիւն կը տիրէ, սակայն գիտնականները կրցած են անդրադառնալ, որ հոն գոյութիւն ունին ձայնի ալիքներ, զորս մարդկային ականջը չի կրնար լսել:
– Գիտէի՞ր, թէ «լռութիւնը ոսկի է» ասացուածքը եկած է հին Եգիպտոսէն: Անոր ամբողջական տարբերակն է` «Խօսքը արծաթէ է, լռութիւնը` ոսկի»:
– Ամերիկացի յօրինող Ճոն Քէյճի «4՛ 3՛՛» արձանագրութիւնը կոչուած է նաեւ «Լուռ կտոր». ասիկա երաժշտութեան մէջ դաշնակի համար յօրինուած կտոր մըն է, որ առաջին անգամ ներկայացուեցաւ 1952-ին: Միակ արտադրուած ձայնը դաշնակին ստեղնաշարին կափարիչը բացուելուն եւ գոցուելու ձայնն էր:
– Աշխարհի վրայ ամէնէն լուռ վայրը Միացեալ Նահանգներու Մինըսոթա նահանգին մէջ գտնուող յատուկ սենեակ մըն է: Այս սենեակին մէջ ամէնէն շատ տոկացող անձը, դուրս ելլելու պահանջը զգալէ առաջ, կրցած է դիմանալ 45 վայրկեան:
2 Անգամ Նուազ Թթուածին
Գիտէի՞ր, թէ Ռինքոնատան աշխարհի ամէնէն բարձր շրջանին մէջ գտնուող քաղաք է: Ան թառած է 5300 մեթր բարձրութեան վրայ:
Փերուի մէջ գտնուող այս քաղաքին 50 հազար բնակիչները կը շնչեն մեր շնչած օդէն երկու անգամ նուազ թթուածին պարունակող օդ մը: 2018 թուականէն ի վեր ֆրանսացի մասնագէտներու խումբ մը ամէն տարի ժամանակ մը հոն կ՛անցընէ ուսումնասիրելու համար, թէ ինչպէ՛ս մարդկային մարմինը կ՛ընտելանայ նման ծանր պայմաններու:
Այս պայմաններու գլխաւոր հետեւանքը կը բացայայտուի արեան պարագային:
Նուազ թթուածին պարունակող օդով միջավայրի մը մէջ, արեան մէջ կ՛արտադրուին մեծ քանակով կարմիր գնդիկներ: Այս կարմիր գնդիկներն են, որոնք թթուածինը կը փոխադրեն արեան մէջ` հատուցելու համար օդին մէջի թթուածինի պակասը: Այս պարագային, մտահոգութիւնը այն է, որ արիւնը շատ թանձր կը դառնայ եւ դժուարութեամբ կը շրջի: Ասիկա կրնայ յառաջացնել բազմաթիւ առողջական հարցեր:
***
Այս մասնագէտներու խմբակը բժշկական խնամքներ կը հայթայթէ նաեւ շրջանի բնակիչներուն, յատկապէս` աչքերու վերաբերեալ: Այդ բարձրութեան վրայ արեւուն ճառագայթները վտանգաւոր կը դառնան: Սակայն մէկ ամսուան կեցութենէ ետք այս օտար մասնագէտները ստիպուած են իրենց երկիրը վերադառնալ, որովհետեւ իրենց մարմինը վարժ չէ այդ դժուար պայմաններուն եւ չի կրնար աւելի երկար տոկալ այդ բարձրութեան վրայ:
Աշակերտներու Նուիրուած Ծառեր
Անգլիոյ մէջ անտառներու պահպանման համար աշխատող խմբակ մը` «Ուուտլենըտ թրասթ», կը փափաքի մինչեւ 2025 տնկել 50 միլիոն ծառ` կլիմայի ջերմացումին դէմ պայքարելու համար:
Այս խմբակը կը քաջալերէ մեծ եւ մանուկ` մասնակցելու այս խմբային աշխատանքին: Այս ձեւով, օրինակի համար, ան դպրոցներուն կը նուիրէ ծառեր` տնկելու համար: Այս նպատակով մարտ ամսուն 50 հազար ծառի տունկեր ղրկուեցան անգլիական 300 դպրոցներ, որոնք արձանագրուած էին մասնակցելու համար այս ծրագիրին:
Յաջորդ հանգրուանը կը նախատեսուի նոյեմբեր ամսուն:
Ժամանց
