Ո՞վ Հնարած Է Դահոյկը

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Ձմրան ցուրտին շատերը անհամբեր կը սպասեն ձիւնին լեռներուն վրայ դահուկելու համար: Դահոյկը շատ մեծ տեղ կը գրաւէ նաեւ ձմեռնային ողիմպիական խաղերուն մէջ: Սակայն ո՞վ յղացած է այդ գաղափարը` ցուրտ օդին ձիւնին վրայ սահիլ: Այս գաղափարը ծնած է… Նախապատմական շրջանին: Այդ հին ժամանակներուն արդէն մարդիկ կը սահէին ձիւնին վրայէն իրենց հօտերուն հետեւելու համար: Ապա դահուկելու սովորութիւնը կը շարունակուի հիւսիսային երկիրներուն մէջ:

19-րդ դարուն նորվեկիացի մը` Սոնտրէ Նորհայմ, զայն իսկական մարզաձեւի կը վերածէ: Զառիվայրները իջնելու եւ շատ արագ դառնալու համար ան աւելի կարճ եւ կեդրոնը աւելի նեղ դահոյկներ կը շինէ: Ան նոյնիսկ կը շահի աշխարհի առաջին դահոյկի մրցումը, 1869 թուականին:

Կարճ ժամանակ ետք ուրիշ նորվեկիացի մը` Ֆրիտժոֆ Նանսեն դահոյկով 500 քմ կը կտրէ Կրինլէնտի մէջ: Անոր այս իրագործումը այս մարզաձեւը հռչակաւոր կը դարձնէ:

* * *

Առաջին ձմեռնային Ողիմպիական խաղերը տեղի կ՛ունենան 1924 թուականին, Ալպեան լեռներու ֆրանսական բաժինին մէջ, դահոյկը այդ մրցաշարքերուն աստղն է: 1990 թուականներու շուրջ սիրողական դահուկելը կը զարգանայ. ձմեռնային մարզանքի բազմաթիւ կեդրոններ կը շինուին: Այժմ այդ կեդրոնները մեծ յաջողութիւն ունին յատկապէս Միացեալ Նահանգներու, Աւստրիոյ եւ Ֆրանսայի մէջ:

Փետրուար ամսուն, ամէն երկու տարին անգամ մը, Ալպեան դահուկելու աշխարհի ախոյեանութիւնը կը կազմակերպուի:

Ձմեռնային Ողիմպիական Խաղերը
Փեքինի Մէջ

2022 թուականի ձմեռնային Ողիմպիական խաղերը սկսան 4 փետրուարին, Փեքինի մէջ վերջ պիտի գտնեն 20 փետրուարին: Անոնց պիտի հետեւին փարա-ողիմպիական խաղերը, 4-13 մարտին:

ԳԻՏԷ՞ԻՐ, ԹԷ…

Փեքին 2008 թուականին կազմակերպած էր Ամառնային Ողիմպիական խաղերը:

Փեքին աշխարհի ամէնէն շատ բնակիչ ունեցող քաղաքներէն մէկն է, ան ունի աւելի քան 20 միլիոն բնակիչ:

Փեքին 2022 Ողիմպիական խաղերուն ընթացքին տեղի պիտի ունենան 109 մրցաշարքեր, 15 տարբեր մարզաձեւերով:

Աւելի քան 2800 մարզիկներ պիտի մասնակցին այս խաղերուն:

Բացման հանդիսութիւը տեղի ունեցաւ Փեքինի ազգային մարզադաշտին մէջ, որ ծանօթ է նաեւ «Թռչունի բոյնի» անունով:

Բոլոր մասնակցողները խստօրէն պիտի յարգեն քովիտ-19 ժահրին դէմ պայքարելու միջոցները:

Ո՛չ մէկ հանդիսատես ներկայ պիտի գտնուի այս մրցաշարքերուն:

Բազմաթիւ մրցաշարքեր տեղի պիտի ունենան Փեքինէն տասնեակաւոր քիլոմեթրեր հեռու լեռներուն վրայ: Կլիմային տաքնալուն պատճառով բաւարար ձիւն չկայ այդ լեռներուն վրայ: Այս պատճառով արհեստական ձիւն պիտի սփռուի: Սակայն այս արհեստական ձիւնին պատրաստութիւնը մեծ քանակով ջուրի եւ ուժանիւթի կը կարօտի: Բնութիւնը պահպանողները դժգոհ են:

Չինաստանի եւ Լիբանանի մէջ 6 ժամ տարբերութիւն կայ: Երբ Չինաստանի մէջ առտուան ժամը 10:00-ն է, մեր մօտը առտուան ժամը 4:00-ը կ՛ըլլայ:

Լուրեր` Ցուրտէն

– Ձիւնի փաթիլներուն չափը կը նուազի, երբ օդը աւելի կը պաղի:

– Աշխարհի ամէնէն մեծ ձիւնեմարդը 10 յարկանի շէնքէ մը աւելի բարձր է:

– Աշխարհի ամէնէն մեծ ձիւնագնդակի խաղը տեղի ունեցաւ Քանատա, Սասքաչէսուն շրջանին մէջ, յունուար 2016¬ին: Անոր մասնակցեցան 7681 անձեր:

– 50,8 սմ ձիւն հաւասար է մօտաւորապէս 2,54 սմ ջուրի:

– Կարգ մը ձիւնահիւսեր (ուալանշ) կրնան յառաջանալ ժամական 161 քմ արագութեամբ:

– Հիմալայեան բառը կը նշանակէ «ձիւնի տուն»:

– Խորքին մէջ ձիւնը ճերմակ չէ, այլ կիսաթափանցիկ:

– Ձիւնին 90 առ հարիւրը օդ է:

– Անթարքթիքայի կարգ մը շրջաններուն մէջ չէ անձրեւած նուազագոյնը 800 հազար տարիներէ ի վեր:

– Հարիւր միլիոնաւոր տարիներ առաջ Անթարքթիքան կը գտնուէր հասարակածի մօտ:

– Անթարքթիքայի սառոյցներուն տակ գոյութիւն ունին մօտաւորապէս 70 լիճեր:

– Կարգ մը փենկուէններ (թեւատ) կրնան սուզուիլ մօտաւորապէս 304.8 մեթր խորութեամբ, այսինքն` 150 անգամ աւելի խորունկ, քան` ողիմպիական լողաւազան մը:

– Անթարքթիքայի մէջ հովերը կրնան փչել մինչեւ ժամական 322 քմ արագութեամբ, այսինքն` գրեթէ մրցումի ինքնաշարժներու արագութեամբ:

– Շուներուն ներկայութիւնը արգիլուած է Անթարքթիքայի մէջ:

– Հիւսիսային բեւեռը երկրագունդին առանցքին հիւսիսային ծայրն է եւ կը գտնուի Արքթիք ովկիանոսին մէջ:

– Հիւսիսային բեւեռին մէջ ցամաք գոյութիւն չունի: Հոն միայն ծփացող սառ կայ:

– Հիւսիսային բեւեռը աւելի տաք կ՛ընէ, քան` հարաւային բեւեռին մէջ, մօտաւորապէս 7 աստիճան ամրան եւ 20 աստիճան` ձմրան:

– Հիւսիսային բեւեռը կրնայ անդադար մինչեւ 24 ժամ լոյս ունենալ ամրան, եւ 24 ժամ մթութիւն` ձմրան:

– Հիւսիսային բեւեռը ո՛չ մէկ պետութեան կը պատկանի:

– 8850 մեթր բարձրութիւն ունեցող Էվերեսթը վրայ վրայի շարուած 29 Էյֆել աշտարակի բարձրութիւնը ունի:

– Օդին մէջ երեք անգամ աւելի թթուածին կայ ծովու մակարդակին վրայ, քան` Էվերեսթին գագաթը:

– Էվերեսթին գագաթը երեսդ կը սառի 5 վայրկեանէն:

– Առաջին անձերը, որոնք հասան Էվերեսթի գագաթը, ձիւնին մէջ պահեցին պիսքուիներ եւ պոնպոններ` իբրեւ նուիրատուութիւն պուտտայական աստուածներուն:

– Եթէ Էվերեսթը մխրճենք ամէնէն խորունկ ովկիանոսին մէջ, անոր գագաթը ջուրի մակերեսէն 1,6 քմ աւելի ցած պիտի գտնուի:

Ժամանց