«Ապառաժ»-ի Խմբագրական. Փոխլրացնող Զուգահեռներ` Անվտանգութիւն, Բարեկեցութիւն Եւ Արդարութիւն

Հանրային հաւաքական դաշտում կեցութեան եւ զարգացման համար ցանկալի մթնոլորտի ստեղծումը պայմանաւորւում է երեք անհրաժեշտ բաղադրիչների` անվտանգութեան, բարեկեցութեան եւ արդարութեան առկայութեամբ: Իւրաքանչիւր գաղափարական հոսանք իր համոզմունքներից եւ սկզբունքներից ելնելով` իր ուրոյն մեկնաբանութիւնն ունի այդ բաղադրիչների իմաստների վերաբերեալ եւ փորձել ու փորձում է կառավարման համակարգում ներդնելով գործօններ` հնարաւորութիւն ստեղծել նշեալ բաղադրիչներով մթնոլորտ ձեւաւորելու համար: Վերջին հաշուով, պետութիւնների գոյութիւնը հէնց այդ մթնոլորտի ձեւաւորման գործառոյթով է իմաստաւորւում:

Առանձնաբար անդրադառնանք պետութեան գոյութիւնը իմաստաւորող գործառոյթներին:

Անվտանգութիւնը լայն հասկացութիւն է, սակայն պարզեցուած առումով կարելի է լինելիութեան եւ գոյատեւման երաշխաւորութեամբ իմաստաւորել այն: Ապրելը իրաւունք է. դա թէ՛ ֆիզիքական եւ թէ՛ հոգեւոր կեանքի իրաւունքն է: Երբ բռնութիւն է գործադրւում կեանքի, ապրելու իրաւունքի նկատմամբ, դա անվտանգութեան խախտում է համարւում: Պետութիւնը պարտաւոր է երաշխաւորել իւրաքանչիւր անհատի եւ հանրութեան կեանքի ապահովութեան իրաւունքը` զերծ պահելով թշնամու ոտնձգութիւններից:

Բարեկեցութեան երաշխաւորը եւս պետական համակարգն է: Հանրային ծառայութիւնները, լայն առումով, իսկ մասնաւորաբար` առողջապահութիւնը, կրթութիւնը, կենցաղային պայմանների ապահովումը պետական կառավարման համակարգի կարեւորագոյն գործառոյթներից են, որոնց շնորհիւ իւրաքանչիւր անհատի տրւում է բարեկեցիկ պայմաններում ստեղծագործելու կամ պարզապէս ապրելու հնարաւորութիւն:

Իսկ հանրութեան մէջ միասնական հոգսերով ապրելու, զարգանալու եւ միասնական ցաւ ու բերկրանք զգալու գաղտնիքը միայն այնժամ կարող է շօշափելի դառնալ իւրաքանչիւր անհատի մօտ, երբ տիրում է արդար մթնոլորտը: Արդարութեան հաստատման համար պետական կառուցուածքում ստեղծուել են համակարգեր` յանցաւորին պատժելու, հարստութիւնն արդար բաշխելու եւ, վերջապէս, արդար դատելու նպատակով:

Անվտանգութեան, բարեկեցութեան եւ արդարութեան ապահովումը առանձնաբար կարեւոր են եւ անհրաժեշտ, սակայն, միեւնոյն ժամանակ, ընդհանրութեան մէջ այս երեք գործօնները փոխլրացման եւ փոխադարձ համատեղութեան պայմանում են արդարացւում: Այլ խօսքով, որեւէ մէկի բացակայութիւնը խաթարում ու թերի է դարձնում միւսի լինելիութիւնը:

Արցախը 2020 թուականի պատերազմից յետոյ գտնւում է ճգնաժամային իրավիճակում: Պետական գործառոյթները յաճախ իրականացւում են պահի թելադրանքից ելնելով: Պետական մակարդակով կայացուող որոշումները յաճախ առօրէական են: Այս գործելաոճը անհեռանկարային է եւ չի կարող ապահովել ակնկալուող արդիւնքը: Պէտք է ի նկատի ունենալ, որ վերը նշուած բաղադրիչներից միայն մէկի կիրառումը, այս պարագայում` միայն բարեկեցութեան համար տարուող աշխատանքը չի կարող սպասուած արդիւնքն ապահովել: Չի ստացուի շաբաթական երկու անգամ ՀՀ կառավարութեան մօտ հայրենիքից բռնի տեղահանուած հայրենակիցների բողոքի ցոյցերի  առկայութեան դէպքում գովազդել բնակարանաշինութիւնը Ստեփանակերտում: Անընդունելի է Արցախի բարձրաստիճան պաշտօնեայի այն արտայայտութիւնը, ըստ որի` «Արցախի բնակչութիւնը պէտք է դիմադրողականութիւն ձեռք բերի անորոշութեան մէջ ապրելու համար». դա ուղղակի հարուածում է անվտանգութեանը, իսկ այս պարագայում բարեկեցութեանը միտուած բնակարանաշինութիւնն էլ, աշխատավայրի ստեղծումն էլ, մեղմ ասած, ջուրն են ընկնում: Բնակարանաշինութեանը զուգահեռ, արդէն խօսւում է բնակարանների բաշխման հարցում խնամի-ծանօթ-բարեկամ յարաբերութիւնների մասին, կամ փոխհատուցումների հերթերը խախտւում են խմբակից լինելու կամ չլինելու պատճառով: Երբ պակասում է արդարութեան հանդէպ վստահութիւնը, այլեւս ի՞նչ բարեկեցութիւն:

Հեռանկար ունենալու եւ արդիւնաւէտ աշխատելու համար երեք զուգահեռներով տարուող աշխատանքները պէտք է համահունչ լինեն ու համադրուած եւ փոխլրացնեն միմեանց:

17 նոյեմբեր 2021