Յայտարարութիւնը, որ ստորագրուած է 9 նոյեմբեր 2020-ի գիշերը, յստակօրէն կը նշէ, որ պէտք է հաղորդակցութիւն հաստատուի Ազրպէյճանի հիմնական մասին եւ Նախիջեւանի Ինքնավար Հանրապետութեան միջեւ: Այս հաղորդակցութիւնը հաստատուա՞ծ է: Ո՛չ, նման հաղորդակցութեան բացումը շատ ժամանակ չի պահանջեր: Ճամբու ընդհանուր երկարութիւնը ընդամէնը 40 քիլոմեթր է: Պատերազմէն մէկ տարի ետք մենք կառուցեցինք աւելի քան 1000 քիլոմեթր երկարութեամբ ճամբաներ` թէ՛ ասֆալթապատ, թէ՛ այլ: 40 քիլոմեթրնոց ճամբու կառուցումը մեծ խնդիր չէ: Սակայն հակառակ ատոր, Հայաստանը չի տար իր համաձայնութիւնը: Բանակցութիւնները անորոշ են: Այսինքն` Հայաստանը կոպտօրէն կը խախտէ 10 նոյեմբերի յայտարարութեան պայմանները», թրքական «Անատոլու» լրատու գործակալութեան հետ հարցազրոյցի ընթացքին ըսած է Ազրպէյճանի նախագահ Իլհամ Ալիեւ:
«Մենք տակաւին համբերատար ենք: Թէեւ մեր համբերութիւնը նոյնպէս սահմաններ ունի: Ղարաբաղեան Բ. պատերազմը ցոյց տուաւ, թէ ի՛նչ տեղի կ՛ունենայ, երբ մեր համբերութիւնը կը սպառի: Հետեւաբար, մենք Հայաստանին կարելիութիւն կու տանք կատարել 10 նոյեմբերի յայտարարութեան բոլոր պայմանները եւ գործել պատասխանատուութեամբ», ըսած է թշնամական պետութեան ղեկավարը:
Ան միեւնոյն ժամանակ աւելցուցած է, որ Ազրպէյճանի մէջ սկսած են «Զանգեզուրի միջանցք»-ի ստեղծման լայնածաւալ աշխատանքները:
«Զանգելանի մէջ կը կառուցուի երկաթուղի եւ մայրուղի, կը կառուցուին օդակայաններ: Կը կարծեմ, որ մեր տարածքին մէջ աշխատանքները պիտի աւարտենք երկու տարուան ընթացքին, որովհետեւ այստեղ աշխատանքի ծաւալը շատ մեծ է: Հայաստանի տարածքին մէջ երկաթուղիի եւ ճամբու երկարութիւնը 40 քիլոմեթր է: Ատիկա կրնայ տեւել 1-1,5 տարի: Մենք կը սպասենք ատոր», ըսած է ան:
Ազրպէյճանի նախագահը նաեւ անդրադարձած է իր երկրին սահմաններուն մօտ կատարուած իրանեան ռազմափորձերուն: «Ասիկա շատ անսպասելի իրադարձութիւն է: Որովհետեւ մեր անկախութեան երեսուն տարիներուն ընթացքին նման իրադարձութիւններ չեն եղած: Նախ պէտք է ըսեմ, որ իւրաքանչիւր երկիր իրաւունք ունի որեւէ ռազմափորձ կատարելու իր տարածքին մէջ: Ասիկա անոր գերիշխան իրաւունքն է: Ոչ ոք կրնայ անոր որեւէ բան ըսել: Սակայն երբ ասիկա կը վերլուծենք ժամանակի առումով, կը տեսնենք, որ նման բան երբեք տեղի չէ ունեցած: Ինչո՞ւ ճիշդ հիմա եւ ինչո՞ւ մեր սահմանին վրայ», ըսած է ան:
Ան նշած է. «Այս հարցը ես չեմ տար, այլ ազրպէյճանական հասարակութիւնը»:
«Աշխարհի ազրպէյճանցիները կը հարցնեն այս մասին: Հարց կը տրուի նաեւ, թէ ինչո՞ւ այս տարածքին մէջ փորձերը չեն իրականացուած բռնագրաւումի ժամանակ: Ինչո՞ւ ռազմափորձերը չկազմակերպուեցան, երբ հայերը Ճեպրայիլի մէջ էին, Զանգելանի եւ Ֆիզուլիի մէջ էին: Ինչո՞ւ ատիկա կը կատարուի այն բանէն ետք, երբ մենք ազատագրեցինք այս հողերը եւ աւարտեցինք 30-ամեայ բռնագրաւումը: Ասոնք արդարացի հարցեր են: Ի հարկէ, մենք կ՛ուզենք, որ շրջանը չունենայ այնպիսի իրավիճակ, որ կրնայ հարուած հասցնել երկարաժամկէտ համագործակցութեան: Անգամ մը եւս նշեմ, որ Ազրպէյճանը այստեղ նոյնպէս կը գործէ շատ պատասխանատու եւ հաւասարակշռուած: Յոյսով եմ, որ մեր օրինական քայլերուն (Գորիս-Կապան ճամբուն իրանեան բեռնատարներու առնչուած միջադէպը) յուզական արձագանգը ժամանակաւոր կ՛ըլլայ», ըսած է Ալիեւ:
Ազրպէյճանի նախագահը նաեւ դրական գնահատած է Արցախի մէջ ռուս խաղաղապահներու գործունէութիւնը: «Ընդհանուր առմամբ, ռուս խաղաղապահ ուժերու գործունէութիւնը կարելի է դրական գնահատել: Ի հարկէ, կան պահեր, որոնց շուրջ մենք հարցումներ ունինք: Նախ եւ առաջ, ատիկա կապուած է օտարերկրեայ քաղաքացիներու` մեր հողեր անօրինական այցելութիւններու հետ», ըսած է ան:
Ըստ անոր, «Ղարաբաղ այցելելու համար օտարերկրացիները պէտք է Ազրպէյճանէն արտօնութիւն ստանան»:
Անդրադառնալով հայ-թրքական յարաբերութիւններու կարգաւորման` Ալիեւ յայտարարած է, որ ատոր համար լաւագոյն միջոցը 3+3 ձեւաչափն է, որ առաջարկած էր Թուրքոյ նախագահ Ռեճեփ Թայիփ Էրտողանը, սակայն ատոր դրական չեն արձագանգած Հայաստանն ու Իրանը:
Նշենք, որ Էրտողանի առաջարկած այդ ձեւաչափը պէտք է ներառէր վեց երկիր` Թուրքիան, Ազրպէյճանը, Վրաստանը, Ռուսիան, Իրանը եւ Հայաստանը:
Ալիեւ նաեւ յայտարարած է, որ Թուրքիոյ հետ յարաբերութիւններու կարգաւորման համար Հայաստանը պէտք է փոփոխութիւններ կատարէ Սահմանադրութեան մէջ:
«Ի հարկէ, ճիշդ պիտի ըլլայ վերլուծութիւններ ընել, երբ Հայաստանի պաշտօնական յայտարարութիւնները համաձայնուած ըլլան իրական քաղաքականութեան հետ: Հայաստանի Սահմանադրութեան բնագիրին մէջ յղումներ կը կատարուին Թուրքիոյ նկատմամբ տարածքային պահանջներուն: Անոնք պէտք է հրաժարին ատկէ: Անոնք նախ եւ առաջ պէտք է մշակեն եւ ընդունին նոր սահմանադրութիւն: Ինչպէ՞ս կրնայ Հայաստանի նման թոյլ եւ ամբողջովին քանդուած երկիր մը տարածքային պահանջներ ներկայացնել այնպիսի հզօր երկիրի, ինչպիսին Թուրքիան է: Ատիկա նման է հոգեկան հիւանդութեան: Հետեւաբար, անոնք պէտք է հրաժարին ատկէ», ըսած է Ալիեւ` աւելցնելով, որ Հայաստանը պէտք է յարաբերութիւնները կարգաւորէ նաեւ Ազրպէյճանի հետ: