Պաշտօնական Երեւանը հակադարձեց Ազրպէյճանի արտաքին գործոց նախարար Ճէյհուն Պայրամովին` շեշտելով, որ 9 նոյեմբեր 2020-ի եւ 11 յունուար 2021-ի` Հայաստան-Ռուսիա-Ազրպէյճան ձեւաչափով ընդունուած յայտարարութիւններու ամբողջական կատարման կը խոչընդոտէ ո՛չ թէ Հայաստանը, այլ Ազրպէյճանը:
Այս մասին «Արմէնփրես»-ի հարցումին ի պատասխան յայտնեցին Հայաստանի արտաքին գործոց նախարարութեան լրատուութեան եւ հանրային դիւանագիտութեան վարչութենէն` դիտել տալով, որ Ազրպէյճանի կողմէ ռազմագերիներու, պատանդներու եւ պահուող այլ անձերու հայրենադարձման գործընթացի ամբողջական աւարտը կրնայ կառուցողական միջավայր ստեղծել 9 նոյեմբերի յայտարարութեան հետեւողական իրականացման:
«2020 թուականի նոյեմբերի 9-ի եւ 2021 թուականի յունուարի 11-ի եռակողմ յայտարարութիւնների իրականացումը դիտարկելիս պէտք է առաջնորդուել յստակ փաստերով եւ ոչ թէ այդ յայտարարութիւնների իւրովի մեկնաբանմամբ: Իսկ փաստերը հետեւեալն են.
«Յայտարարութեան ստորագրումից մէկ ամիս յետոյ ազրպէյճանական զօրամիաւորումները խախտել են յայտարարութեան Ա. կէտը, որի համաձայն կողմերը պէտք է մնային իրենց դիրքերում, եւ յարձակում են սկսել Արցախի Հատրութի շրջանի Հին Թաղեր եւ Խծաբերդ գիւղերի ուղղութեամբ, ինչի արդիւնքում զաւթել են այդ բնակավայրերը, սպաննել եւ գերեվարել հայ զինծառայողներին:
«Ի տարբերութիւն Հայաստանի` Ազրպէյճանը չի կատարել նոյեմբերի 9-ի յայտարարութեան 8-րդ կէտը, որի համաձայն պէտք է տեղի ունենար ռազմագերիների, պատանդների եւ այլ պահուող անձանց փոխանակումը: Աւելի՛ն, հայ ռազմագերիները ենթարկւում են քրէական հետապնդման, ինչը նաեւ միջազգային մարդասիրական իրաւունքի կոպիտ խախտում է:
«Ազրպէյճանի զինուած ուժերը մայիսի 12-ից սկսած ներթափանցել են եւ շարունակում են գտնուել Հայաստանի Հանրապետութեան ինքնիշխան տարածքում: Հարկ է նշել, որ ազրպէյճանական զօրամիաւորումները ներթափանցել են Հայաստանի Հանրապետութիւն այն տարածքներից, որոնց վրայ Ազրպէյճանը վերահսկողութիւն է հաստատել նոյեմբերի 9-ի յայտարարութեան իրականացման հետեւանքով: Այսինքն` յայտարարութիւնն իրականացնելու հայկական կողմի կառուցողական մօտեցմանը Ազրպէյճանը հակադրել է Հայաստանի տարածքային ամբողջականութեան հանդէպ ոտնձգութիւն իրականացնելու` տարածաշրջանային անվտանգութիւնը եւ խաղաղութիւնը խաթարելու քաղաքականութիւն: Այն փաստը, որ ազրպէյճանական զօրամիաւորումները գտնւում են Հայաստանի տարածքում, ըստ էութեան, ընդունել է Ազրպէյճանի նախագահը` նշելով, որ «Զանգեզուրը մեր նախնիների հողն է»:
«Վերջին շրջանում Ազրպէյճանը հանդէս է գալիս Լեռնային Ղարաբաղի տարածքային միաւոր լինելու ժխտման յայտարարութիւններով, ինչն իր հերթին խախտում է յայտարարութեան 7-րդ կէտը, որտեղ Ազրպէյճանը համաձայնուել է «Լեռնային Ղարաբաղի տարածք» եզրոյթին:
«Ապաշրջափակման հետ կապուած` նոյեմբերի 9-ի եւ յունուարի 11-ի յայտարարութիւնների իրականացման հարցում Հայաստանը եղել եւ մնում է առաւելապէս կառուցողական: Ցաւօք, Հայաստանի նման կառուցողական մօտեցումը ազրպէյճանական կողմը հանրային պաշտօնական յայտարարութիւններով հետեւողականօրէն շահարկել է եւ փորձել շրջանառութեան մէջ դնել «Միջանցքի բացման» գաղափարը, ինչն անընդունելի է եւ ամբողջովին աղաւաղում է եռակողմ յայտարարութիւնների բովանդակութիւնն ու նպատակը: Յատկանշական է, որ այս շահարկումներին զուգընթաց, Ազրպէյճանը մի կողմից` տարածքային եւ պատմական կեղծ պահանջներ է առաջադրել Հայաստանին, իսկ միւս կողմից` ազրպէյճանական զօրամիաւորումները ներթափանցել են Հայաստանի Հանրապետութեան ինքնիշխան տարածք:
Ինչ վերաբերում է այն մեղադրանքներին, որ Հայաստանը չի օգնում Ազրպէյճանին ականազերծելու հակամարտութեան գօտու տարածքները, ապա պէտք է ընդգծել, որ նոյեմբերի 9-ի յայտարարութիւնը չի պարունակում ականազերծման ուղղութեամբ կողմերի միջեւ համագործակցութեան որեւէ դրոյթ: Աւելորդ չէ վերյիշել, որ Ազրպէյճանը աւանդաբար հանդէս է եկել այս ուղղութեամբ Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Արցախի հետ որեւէ համագործակցութեան հնարաւորութեան դէմ: Աւելի՛ն, 2017 թուականին Ազրպէյճանի ջանքերով փակուել է ԵԱՀԿ-ի Երեւանի գրասենեակը` այն հիմնաւորմամբ, որ ԵԱՀԿ-ի այդ կառոյցը զբաղւում էր մարդասիրական ականազերծման ծրագրով:
«Չունենալով ականազերծման ուղղութեամբ համագործակցելու որեւէ յանձնառութիւն` հայկական կողմը, այնուհանդերձ, երրորդ կողմերի միջոցով տեղեկութիւններ է տրամադրել Ազրպէյճանին` որպէս բարի կամքի դրսեւորում:
«Ազրպէյճանի կողմից ռազմագերիների, պատանդների եւ պահուող այլ անձանց հայրենադարձման գործընթացի ամբողջական աւարտը կարող է կառուցողական միջավայր ստեղծել նոյեմբերի 9-ի յայտարարութեան հետեւողական իրականացման մասով»:
