ՍԻԼՎԻ ԳԱՅԵԱՆ
Նախաձեռնութեամբ եւ կազմակերպութեամբ Պէյթ Միսքի (Beit Misk) եւ «Վըրճին ռատիօ»-ի (virginradiolebanon) տնօրէնութեանց, մշակութային ուշագրաւ ձեռնարկի մը բացումը կատարուեցաւ, ուրբաթ, 2 յուլիս 2021-ի երեկոյեան ժամը 5:00-ին հիւսիսային Մեթնի Աթշանա աւանէն անդին` Պէյթ Միսքի «Արուեստի եւ մշակոյթի բացօթեայ ցուցահարթակ»-ին վրայ (Art And-Culture-Showcase): Պէյրութէն 21 քմ հեռու եւ Մեթնի սրընթաց մայրուղիին վրայ կէս ժամէն հասանելի այս գեղատեսիլ ամարանոցի մէկ փողոցը յատկացուած է արուեստի ու մշակոյթի այլազան ձիրքերու ցուցադրութեան, որ կ՛երկարի զոյգ շաբաթավերջերու` 2-4 յուլիս եւ 9-11 յուլիս 2021-ի ընթացքին:
Աւելի քան երեսուն տեղական հաստատութիւններ կը մասնակցին արուեստի գործերով եւ ստեղծագործական տարբեր հնարքներով, կահաւորումի, ձեռագործներու, զարդարանքներու, յուշանուէրներու, նորաձեւութեան, օճառի եւ շպարի քսուկներու (քրեմ) արտադրութիւններով: Կայ նաեւ մանուկներու զբօսման յատուկ բաժանմունք:
Տասնեօթը կրպակներ յատկացուած են լիբանանեան առտնին ուտեստեղէններու, խմիչքի եւ պահածոներու վաճառման համար:
«Առնելի Արթ Կալըրի»
Զանազան երկիրներէ ժամանած աւելի քան քառասուն արուեստագէտներու փաղանգին մէջ ուշագրաւ էր «Առնելի արթ կալըրի»-ի («Առնելի արուեստի ցուցասրահ») տաղաւարը: Արուեստագէտ ընտանիքի մէջ հասակ առած` երաժշտագէտ, սաքսոֆոնիստ Գրիգոր Առնելեանի դուստրը` Ծովիկ Առնելեան, քանի մը տարիէ ի վեր նախաձեռնած է «Առնելի արթ կալըրի»-ի համացանցային գաղափարի իրագործման: Համալսարանական գեղարուեստի բաժանմունքի մագիստրոսի ուսմանց հետեւող այս ուսանողուհիին ոչինչէն մեկնարկած նախաձեռնութիւնը հիմնական թիրախ ունի` իր եւ իր նման տաղանդաւոր ձեռներէցներու եւ երիտասարդներու արուեստի հմտութիւնները խթանելու եւ ծանօթացման կամրջումի դեր կատարելու հայկական, շրջանային թէ համաշխարհային արուեստի շրջանակներուն հետ: Ապագայ ծրագիրներուն մասին «Ազդակ»-ի հարցումներուն պատասխանելով` երիտասարդ արուեստագէտը յայտնեց, որ մօտերս իր նախաձեռնած «Առնելի արթ կալըրի»-ի մասնակից 13 արուեստագէտներու ստեղծագործութիւնները պիտի ցուցադրուին Ճափոնի մէջ: Պատանի տարիքէն գծելու ձիրքով յատկանշուող` Ծովիկ Առնելեան իր հիմնած «Առնելի արթ կալըրի»-ի ճամբով կը միտի արուեստի համալսարանական ուսման հետեւած տաղանդաւոր ու մասնագէտ, աւելի քան` սիրողական մակարդակէ, երիտասարդ արուեստագէտները «պատրաստել», անոնց թղթածրարը` փորթֆոլիոն կազմել ու բացայայտել զանոնք միջազգային հարթակներու վրայ: Ան քանի մը տարի պաշտօնավարած է Լիբանանի մէջ գործող արուեստի միջազգային ցուցասրահի մը մէջ, ինչ որ առաւել եւս ամրագրած է անոր «ֆեմինիստ» եւ առհասարակ կիներու կարողականութեան հզօրացման զօրակցութեան թեքումներն ու արուեստի գնահատման ոճն ու հմտութիւնը` նախաքայլերը առնելով ապագայ արուեստաբանի կազմաւորման: Լիբանանի այժմու տնտեսական ու ապրուստի կենցաղային ոչ նախանձելի պայմաններուն մէջ նման քայլի մը մասին հարցումին անդրադառնալով` Առնելեան ըսաւ. «Մենք երբեք չենք յանձնուիր յուսալքութեան ու կը գործենք, այնքան ատեն որ կարող ենք»:
«Առնելի արթ կալըրի»-ի տաղաւարը կ՛ընդգրկէ ձեռնարկին մասնակցելու հրաւիրուած 22 քանդակագործներ եւ գեղանկարիչներ` Հայաստանէն, արաբական աշխարհէն (Լիբանան, Սուրիա, Եգիպտոս…) ու մինչեւ իսկ հեռաւոր Արեւելքէն (Ճափոն): Պէյթ Միսքի բացօթեայ այս ցուցահարթակին ընդամէնը յիսուն քանդակով եւ գեղանկարչական ստեղծագործութիւններով մասնակցող այս արուեստագէտներու շարքին են նաեւ հայ երիտասարդ քանդակագործ-գեղանկարիչներ` Գրիգոր Աւեսեան եւ Գարամուշ (Մուշեղ Գարավարդանեան): Աւեսեան կը ներկայանայ իր քանդակով եւ գեղանկարներով, իսկ Գարամուշ կը մասնակցի «Փիուրիթի» (Purity) խորագրեալ իր գեղանկարով:
«Թալին Պակզ»
(Թալինին Պայուսակները)
Նմանապէս հետաքրքրական էր «Թալին պակզ»-ի (Թալինին պայուսակները) կրպակը, ուր ձեռներէց հայուհին կնոջական պայուսակներու վրայ կը նախագծէ ու կը ստեղծագործէ իր ձեւաւորումի (տիզայնինկ) հմտութիւնները: Թալին Արսլանեան սկզբունքով մասնագիտացած է իբրեւ ոճաբան (սթիլիսթ), սակայն կեանքի անիւը տարբեր ճակատագիր տնօրինած էր իրեն: 2012-ին կը պարզուի, որ ամուսինը կը տառապի քաղցկեղէ: Տարի մը ետք կը բացայայտուի նաեւ իր կուրծքի քաղցկեղի ախտաճանաչումը: Սակայն ան իր երկաթեայ կամքով կը յաջողի յաղթահարել մահասփիւռ այս հիւանդութեան ֆիզիքական թէ հոգեկան ցաւերը եւ ոչինչէն կը մխրճուի կնոջական թէ ճամբորդական պայուսակներու ձեւաւորման ու յարդարումի արուեստին: Մահը արհամարհող այս տաղանդաւոր ու խիզախ հայուհին աշխուժ ներկայութիւն է ընկերային ցանցերու մէջ եւ ունի բազմահազար հետեւորդներ: Թալին իր արաբերէն ծանուցողական կարճատեւ տեսերիզներէն մէկը յատկացուցած է Պուրճ Համուտի, յատկապէս` Նոր Մարաշի Արաքս փողոցին, ուրկէ ան կը ներշնչուի ու կը լիցքաւորուի հոգեկան ու գաղափարական աւիշով: Տեսերիզին մէջ Թալին բոլորին ծանօթ իր ժպտուն դէմքով հետեւեալ բառերով կ՛ակնարկէ սփիւռքահայութեան «Փոքրիկ Հայաստան»-ին` Պուրճ Համուտին, որ փոխաբերաբար ծանօթ է «Պեւըրլի Հիլզ» մակդիրով. «Ես Շան զ՛Էլիզէ չեմ երթար, Թուր Էյֆէլ չեմ երթար, կ՛իջնեմ «Պի. Էյչ»` «Պեւըրլի Հիլզ», եւ հպարտութեամբ կը պարզէ լիբանանեան տեսարանով ձեւաւորած ու «Ես հայ եմ» մայրենիով նաշխած իր զոյգ պայուսակներն ու կ՛աւելցնէ. «Ես լիբանանցի եմ հայկակա՛ն ծագումով ու հպա՛րտ եմ»(*): Թալին Մուշլեան-Արսլանեան իր տեսերիզներուն մէջ չի մոռնար նաեւ իր երախտիքը յայտնելու նոյնպէս քաղցկեղէ տառապող իր ամուսնոյն, որ անտեսելով իր ցաւերը, թեւ ու թիկունք կը կանգնի իրեն` զօրակցելով անոր բոլոր քայլերուն:
Աւետիս Եւ Գրիգոր Տէր Պօղոսեան Եղբայրներու`
«Տը Վինթէյճ Շափ»-ի Հնարամիտ Նախաձեռնութիւնը
«Կարիքը հնարքի խթանիչ մղումն է», կ՛ըսէ առածը (ալհաժա ումմուլ իխթիրաահ): Այդպէս ալ ներկայացած են Աւետիս եւ Գրիգոր Տէր Պօղոսեան եղբայրները` իրենց վերանորոգուած եւ վերաօգտագործուած արտադրութիւններու յատուկ կրպակով` «Տը վինթէյճ շափ»-ի վերակենդանացած առարկաներով: Փաստօրէն, Լիբանանի ներկայ պայմաններուն մէջ շատեր «կը թերթատեն հին տետրակները» եւ քանի մը անգամ կը մտածեն, նախքան գործածուած ապրանք մը աղբաման ղրկելը: Այս իմաստով, Տէր Պօղոսեան եղբայրները տարիներ առաջ գեղեցիկ գաղափարը ունեցած են հինը նորոգելու, «տգեղը» գեղեցկացնելու եւ անպէտք կարծուած հին ապրանքներէն նոր, գեղեցիկ, վերամշակուած ու վերակազմուած «գլուխ-գործոցներ» պատրաստելու: Այլ խօսքով, երբ հիմնական, մայր կամ հում նիւթերն ու տարրերը կան` մնացեալը ճաշակի, մտայղացքի եւ ստեղծագործական հմտութեան հարց է: Ահա հո՛ս է, որ կը շեշտուի Տէր Պօղոսեան եղբայրներու հնարամիտ նախաձեռնութիւնը, կեանքն ու անոր բաղադրիչները իւրայատուկ ոճով դիտելու եւ ներկայացնելու եզակի մօտեցումը: Տէր Պօղոսեաններու վերակազմած, «յարդարուած» առարկաներու նախկին կամ իսկական սեփականատէրերը եթէ առիթը ունենան տեսնելու իրենց գոյքերուն նոր տեսքը` վստահաբար պիտի ուզեն կրկնապատիկ (եթէ ոչ տասնապատիկ) գինով վերատիրանալ անոնց:
Այս հարթակի ցուցադրութեամբ Տէր Պօղոսեան եղբայրները արդէն կը հաստատեն, որ իրենք յաջողած են իրենց «հինէն ու անգործածելիէն նորը հնարելու» ձեռներէցութեան առաքելութեան մէջ: Պէյթ Միսքի ցուցահանդէսի ներկաները շրջագայելով, կրկին ու կրկին կը դիտեն անոնց վերանորոգ գոյքերը, իսկ շատեր չհաւատալով` համոզուելու պէտք ունին, թէ իրենց տեսածը նոր չէ, այլ վերանորոգուած եւ վերստին կեանք ստացած է:
Ձեռնարկին կը մասնակցին նաեւ անկախ արուեստագէտներ, ինչպէս` Կիպրոսի Լիմասոլ քաղաքէն ծանօթ գեղանկարիչ Սոնիա Պօղոսեանը, որ յատուկ հարթակի վրայ կը ցուցադրէ իր ստեղծագործութիւնները: Արուեստագէտ Պօղոսեանի ներկայացուցած գեղանկարը խանդավառ գոյներու խճանկար (մոզայիք) մը կը ցոլացնէ: Անոր հանրային կապերու աշխատանքը ստանձնած է նոյնպէս արուեստը արժեւորող ու գնահատող իր երիտասարդ զաւակը:
Նշենք, որ ձեռնարկի տեւողութեան մերթ ընթ մերթ ներկայացուեցան գեղարուեստական պահեր, ինչպէս սաքսոֆոնիստ Գրիգոր Առնելեան, ջութակահարներ Լիլիթ Անտոնեան եւ Լիւսի Չամսարեան եւ այլ ծանօթ երաժշտագէտներ ելոյթ ունեցան արեւելեան թէ արեւմտեան նուագարաններով` ստեղծելով հաճելի մթնոլորտ մը:
Պէյթ Միսքի այս ցուցահարթակը կը շարունակուի նաեւ այս շաբաթավերջին` 9 յուլիսէն մինչեւ 11 յուլիս 2021, երեկոյեան ժամը 5:00-էն մինչեւ գիշերուան ժամը 10:00: Մուտքը` ազատ:
