Խաչվերացի Տօնը

ՀԱՄԲԻԿ ՄԱՐՏԻՐՈՍԵԱՆ

Քրիստոնեայ աշխարհը եւ հայերս, Խաչվերացը կը տօնենք ի յիշատակ Քրիստոսի խաչափայտին պարսկական գերութենէն ազատելով Երուսաղէմ վերադարձին։ 614 թուականին, Պարսկաստանի Խոսրով թագաւորը յարձակեցաւ Երուսաղեմի վրայ, աւերեց քաղաքը եւ Ս. Յարութեան տաճարէն վերցուց ու Պարսկաստան տարաւ Ս.Խաչը, ուր մնաց 14 տարի։ Սակայն 628֊ին, Բիւզանդիոնի Հերակլ կայսրը հսկայական բանակով յարձակեցաւ պարսիկներու վրայ եւ ազատագրեց Խաչը, բերաւ եւ զայն բարձրացուց նոյն տեղը, Երուսաղէմ։ Ազատագրման մասնակցեցաւ յունական բաժնի հայոց զօրքը, գլխաւորութեամբ` Մժեժ Գնունիի։ Այս առթիւ շնորհաւորելի են Խաչիկ, Խաչատուր, խաչուհի եւ Խաչանուշ անուն ունեցողները։