Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon)
No Result
View All Result
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան
No Result
View All Result
Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ
No Result
View All Result

Խմբագրական «Հայրենիք»-ի . Անկորնչելի Դատավճիռը

Օգոստոս 10, 2020
| Անդրադարձ
0
Share on FacebookShare on Twitter

Փարիզէն հազիւ վեց մղոն հարաւ-արեւմուտք գտնուող Սեւրի շրջանն ալ, Օգոստոսի շոգ օրերուն, իր կարգին «վարակուած» կ՛ըլլայ ամառնային արձակուրդի տենդով: Ընդհանրապէս, հեւքոտ կեանքը մեռած ու «սառած» կ՛ըլլայ այդ օրերուն, մինչեւ իսկ շրջանի հանրահռչակ յախճապակիի գործարանները կը մատնուին անշարժութեան, ու այդ շրջանը այցելող զբօսաշրջիկը անակնկալի կը մատնուի, տեսնելով ամառնային արձակուրդին պատճառով քանի մը շաբաթ փակ մնացող դռներն ու անաղմուկ եւ անշշուկ անշարժութիւնը:

Հարիւր տարի առաջ, 10 Օգոստոս, 1920-ին, քաղաքին մէջ վաղուց մարմին առած գործարաններէն քանի մը կառոյց անդին, քաղաքապետութեան շէնքին մէջ, եւ հակառակ տօթին ու գոլին, մեծ պետութիւններու ղեկավարներ ու ներկայացուցիչներ, գլխաւորութեամբ դաշնակից պետութիւններու` Ֆրանսայի, Մեծն Բրիտանիոյ, Իտալիոյ եւ Ճափոնի, բանակցութեան սեղանի շուրջ հաւաքուած էին՝ Օսմանեան փուլ եկած կայսրութեան ենթակայ բազմաթիւ երկիրներու անկախացումը հաստատելու համար, դասաւորելու անոնց բարոյական, նիւթական եւ քաղաքական հատուցման իրաւունքները, այսինքն, անոնց վերադարձնելու այն՝ ինչ որ անարդարօրէն խլուած էր:

Խնդրոյ առարկայ երկիրներուն շարքին էին Փորթուգալ, Պելճիքա, Լեհաստան, Չեխոսլովաքիա, Ռումանիա, Յունաստան, Եուկոսլաւիա (այդ օրերուն՝ Սերպ-Խրուաթ-Սլովէն պետութիւնները), ՀԱՅԱՍՏԱՆ: Սեղանին միւս կողմը նստած էր կայսերական պարտեալ Գերմանիոյ դաշնակիցը՝ նմանապէս մեծ պարտեալը՝ Թուրքիա:

Դաշնակից ու յաղթական մեծ պետութիւններու ներկայացուցիչներուն կողքին, տեղ գրաւած էին փոքր դաշնակիցներուն պատուիրակները, որոնց կարգին՝ Հայաստանի ներկայացուցիչները, գլխաւորութեամբ պատուիրակութեան նախագահ Աւետիս Ահարոնեանի: Փոքր դաշնակիցներն ալ յաղթական էին. Հայաստան այս անգամ «հերիսայի կաթսայ»ին մօտեցած էր Սարդարապատի եւ ուղեկից ճակատամարտերուն մէջ կռանած «երկաթեայ շերեփ»ով…

Յաղթականներուն դիմաց, իբրեւ ամբաստանեալ նստած էին պարտեալ Օսմանական Թուրքիոյ պատուիրակները` Ռիզա Թեֆիք Պօլիւքպաշի, Մեհմետ Հատի փաշա, Տամաթ Ֆերիտ փաշա, իրենց կողքին ունենալով Ֆրանսայի մէջ դեսպանը Ռեշատ Խալիսը:
Թրքական բանակը չարաչար պարտուած էր «արեւելեան» բոլոր ճակատներուն վրայ. իր հոգեվարքը կնքող Օսմանեան կայսրութեան ներկայացուցիչները եկած էին անձնատուր ըլլալու եւ… դիւրացնելու ջարդարար ղեկավարներու գլխիկոր փախուստը:

Սեւրի դաշնագիրը ստորագրող մեծ ու փոքր պետութիւնները, որոնց կարգին՝ ԹՈՒՐՔԻԱ,
ի շարս այլ յօդուածներու՝ 89-րդ յօդուածը ստորագրելով, պաշտօնապէս եւ հանգամանօրէն ճանչցան ԱՆԿԱԽ ԵՒ ՄԻԱՑԵԱԼ ՀԱՅԱՍՏԱՆի իրաւունքները, որոնք հետագային պիտի ընդգրկէին Վանի, Էրզրումի, Պիթլիսի եւ Տրապիզոնի նահանգները, իբրեւ արդիւնք ամերիկեան արդար որոշումի մը:

Այո՛… Սեւրի մէջ, միջազգային յանձնառութեամբ ստորագրուած դաշնագրին արդիւնքն էր Միացեալ Նահանգներու օրուան նախագահ Վուտրօ Ուիլսընի քարտէսը՝ «Ուիլսընեան սահմաններ»-ը:
Դաշնագրի ստորագրումէն երեքուկէս ամիս ետք, Նոյեմբեր 1920-ին, նախագահ Ուիլսըն իրեն յանձնուած պարտականութիւնը բծախնդրօրէն եւ արդար դատողութեամբ կատարելով, մեծ դաշնակիցներու ժողովին ներկայացուց իր իրաւարարական վճիռը, իբրեւ անբաժանելի լրացուցիչ՝ Օգոստոս 10-ի դաշնագիրին:

Բայց… աւա՜ղ:

Ռազմաքաղաքական գետնի վրայ, դէպքերը այնքան մը սրընթաց էին, որ Ուիլսընեան վճիռէն հազիւ շաբաթ մը ետք, Հայաստան ստիպողաբար ինկաւ Խորհրդային Միութեան տիրապետութեան տակ: Յաղթական դաշնակիցներու գործակցութիւնն անգամ հարցականի տակ մտաւ եւ գոնէ Հայաստանի դիտանկիւնէն, կարճ ատեն մը ետք Սեւրի դաշնագիրը կորսնցուց իր ազդեցութիւնը: Եթէ Հայաստանի խորհրդայնացումը գլխաւոր պատճառն էր Սեւրի նսեմացումին, պէտք չէ անտեսել նաեւ այն, որ Միացեալ Նահանգները ինք եւս հաւատարիմ չմնաց իր նախագահի յանձնառութեան:

Թուրքիոյ հանդէպ «գթասրտութիւն» ցուցաբերող եւ անոր հետ իրենց շահակցութիւնը գերադասող դաշնակիցները, այսինքն՝ Ա. Աշխարհամարտին Թուրքիոյ թշնամիներն ու չէզոք իրաւարարները, երեք տարի ետք Յուլիս 1923-ին, ստորագրեցին Լօզանի դաշնագիրը. Սեւրը ստորագրած՝ անկախ Հայաստանը գոյութիւն չունէր իբրեւ անկախ պետութիւն, դարձած է խորհրդային կայսրութեան մէկ արբանեակը, մասնիկը, զրկուած՝ իր ճակատագիրը տնօրինելու իրաւունքէն: Հայաստան ներկայացուցիչ չունեցաւ Լօզանի մէջ, եւ Սեւրով ամրագրուած Հայաստանն ու Հայ Դատի յաղթանակը դրուեցան մոռացութեան ծածկոյթի տակ:

Սեւրը չմեռաւ սակայն: Սեւրը ի զօրու է նաեւ այսօր:

Դաշնագրին ստորագրումէն հարիւր տարի ետք, նաեւ վաղը, Հայաստանի անկախ պետութիւնն ու ամբողջ հայութիւնը ո՛չ միայն իրաւունք ունի խօսելու Սեւրի մասին, այլ մանաւանդ հետապնդելու անոր յօդուածներուն ճերմակի վրայ սեւով արձանագրուած՝ անժամանցելի իրաւունքներուն կենսագործումը: Հայը, ի Հայաստան եւ Սփիւռքի տարածքին, յանձնառու է ու պիտի մնայ Սեւրին, ո՛չ ոք իրաւունք ունի մեզմէ խլելու անոր կենսագործման մեր իրաւունքը: Մեր ճամբան կ’երկարի նաեւ Սեւրէն անդին…

09 օգոստոս 2020
hairenikweekly.com

 

Նախորդը

Սեւրէն Մինչեւ Տաւուշ

Յաջորդը

Առկախուած Ծրագիրներ

RelatedPosts

Սթափելու Ժամանակը
Անդրադարձ

Աւարտական Վտանգաւոր Ջղաձգումներ

Յուլիս 9, 2025
Կազմակերպութեամբ ՀՅԴ Լիբանանի Կեդրոնական Կոմիտէի.  Ընդունելութիւն` Քաղաքապետական Եւ Թաղապետական Ընտրութիւններուն Ապահովուած Արդիւնքներուն Առիթով
Անդրադարձ

Մեր Համայնքի Քաղաքական Գործօնի Հանգամանքը Առաջին Հերթին Հիմնուած Է Մեր Հաւաքական Քուէի Ուժին Վրայ*

Յուլիս 9, 2025
Կազմակերպութեամբ ՀՅԴ Լիբանանի Կեդրոնական Կոմիտէի.  Ընդունելութիւն` Քաղաքապետական Եւ Թաղապետական Ընտրութիւններուն Ապահովուած Արդիւնքներուն Առիթով
Անդրադարձ

Պաշտօնները Կու Գան ու Կ՛երթան, Մեր Ժողովուրդին Բարօրութիւնը, Բարգաւաճումը Եւ Հզօրացումը Էականն Են ու Մնայուն*

Յուլիս 9, 2025
  • Home
  • About Us
  • Donate
  • Links
  • Contact Us
Powered by Alienative.net

© 2022 Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon). All rights reserved.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
No Result
View All Result
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան

© 2022 Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon). All rights reserved.

Are you sure want to unlock this post?
Unlock left : 0
Are you sure want to cancel subscription?