Ինչպէ՞ս Էր Հայկական Բանակի Անցնող Տարին

Չափազանցութիւն չ՛ըլլար, եթէ ըսենք, որ 2019 թուականին դրական առումով ամենամեծ բաժինը հասած է ՀՀ Զինուած ուժերուն:

«Սփիւթնիք»-ի լրագրող Աշոտ Սաֆարեանի հաղորդմամբ, 2019 թուականը հայկական բանակին համար յաջող տարի էր: Բարեփոխումները անդրադարձան զինուած ուժերու գործունէութեան գրեթէ բոլոր առանցքային ուղղութիւններու վրայ:

Նոր սպառազինութիւն ու ռազմական սարքեր կայ, սնունդի համակարգի արմատական փոփոխութիւն, զինծառայողներու հիմնադրամի գործունէութեան ժամային շրջանակներու ընդլայնում, շփման գիծի վրայ ենթակառուցուածքներու բարելաւում եւ բազմաթիւ այլ երեւոյթներ. իւրաքանչիւրը առանձին-առանձին ուշադրութեան եւ վերլուծութեան արժանի են:

Ահեղ «Թոր» Աստուած

Տարեվերջին մենք տեսանք Ռուսաստանէն գնուած «ԹՈՐ-Մ2ՔՄ» ժամանակակից զենիթահրթիռային համալիրները: ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան նոյնիսկ սելֆի առած էր այդ համալիրներու խրապատկերին:

«ԹՈՐ»-ը ժամանակակից զենիթահրթիռային համալիր է, որ կրնայ նոյնիսկ անձնակազմի բացակայութեան պարագային, պայքարիլ որեւէ օդային յարձակումի դէմ, ներառեալ` բարձր ճշգրտութեան հրթիռները:

Համալիրը ստեղծուած է օդային հարուածներէն զինուորական, տնտեսական եւ այլ զինակէտեր պաշտպանելու համար: Կրնայ պայքարիլ հակառակորդի տարբեր տեսակի հրթիռներու, ԱԹՍ-ներու (անօդաչու թռչող սարք), ինքնաթիռներու եւ ուղղաթիռներու դէմ: «ԹՈՐ»-ը իսկական մղձաւանջ կրնայ դառնալ հակառակորդի որեւէ ռազմօդանաւի համար:

«ԹՈՐ» համակարգերու ձեռքբերման մասին կը խօսէին դեռ անցած տարուան գարնան: Սակայն ռազմական ղեկավարութիւնը մատակարարման ժամկէտը գաղտնի պահեց մինչեւ վերջ: Եւ ահա անոնք արդէն հասած են: Համալիրներու առկայութիւնը ՀՀ հակաօդային պաշտպանութեան շատ մեծ առաւելութիւններ կու տայ եւ զայն առաւել արդիւնաւէտ կը դարձնէ:

Նախեւառաջ Ռազմօդանաւերը

2019 թուականի սկիզբին իմացանք 4+ սերունդի Սու-30ՍՄ կործանիչներու 4 միաւոր գնելու մասին: Այդ ժամանակ Sputnik Արմենիա գործակալութիւնը յայտնած էր կործանիչներու մատակարարման պայմանագրին ստորագրման լուրը:

Օդանաւերը Հայաստան ժամանած էին 2019 թուականի Դեկտեմբերի վերջը: Հայաստանը հետագային մտադիր է նման առնուազն 8 օդանաւ ձեռք բերել:

Սու-30ՍՄ-ը կրնայ բարձր ճշգրտութեան հարուածներ հասցնել հակառակորդի առանցքային թիրախներուն, ինչ որ կարելի չէ ըսել Ազրպէյճանի մէջ առկայ ՄԻԿ-29 կործանիչներուն մասին:

Սու-30ՍՄ-ը կրնայ օգտագործել սպառազինութեան լայն շրջանակ, ինչպէս` նոյն X59 MK2-ները, որոնք կրնան մինչեւ 285 քմ հեռաւորութենէ հարուածներ հասցնել ռազմական թիրախներուն: Ան նաեւ կրնայ յաջողապէս պայքարիլ հակառակորդի հակաօդային համակարգերուն դէմ:

Ջուրը Կեանք Է

Մէկ տարուան ընթացքին մեծ աշխատանք տարուած է հայ-ազրպէյճանական սահմանին եւ ԼՂՀ շփման գիծին` մարտական հերթապահութեան պայմանները բարելաւելու հարցով: Դեռ օգոստոսի վերջը ՀՀ կառավարութիւնը որոշում կայացուց լրացուցիչ 2,1 միլիառ դրամ յատկացնել այդ նպատակին:

2019 թուականին աւելցաւ արեւային մարտկոցներով յագեցած դիրքերու, էապէս աւելցան ջերմային պատկերապատիչներու եւ վերահսկման այլ սարքերու քանակը: Դիրքերը դիտարկման միջոցներով զինումը թոյլ կու տայ ժամանակին նկատել խափանարար խումբերու տեղաշարժը եւ անոնց արժանի հակահարուած տալ: Տարեվերջին մարտական դիրքերուն շուրջ 35%-ը ապահովուած էր խմելու ջուրով: Այս մէկը չափազանց կարեւոր ցուցանիշ է, որ կ՛աւելցնէ մարտական դիրքերու ինքնաբաւ ըլլալը:

Իւրայիններուն Դժբախտութեան Մէջ Մինակ Չեն Ձգեր

2019 թուականին զգալիօրէն աւելցած է զինծառայողներու ապահովագրութեան հիմնադրամի շահառուներու ցանկը: Ի սկզբանէ, երբ հիմնադրամը կը ստեղծուէր, կը նախատեսուէր ծրագրին մէջ ներառել միայն 2017 թուականի յունուարէն վիրաւորուած կամ զոհուած զինծառայողները:

Սակայն 2018 թուականին ընթացքին եւ յատկապէս 2019 թուականին քանի մը անգամ ժամանակային շեմը «տեղաշարժած» է: Ասոր որպէս արդիւնք` 2020 թուականի յունուարէն սկսեալ հիմնադրամը կը սկսի գումար յատկացնել 1998 թուականէն հայրենիքի պաշտպանութեան ժամանակ զոհուած զինծառայողներու ընտանիքներուն եւ 1-ին ու 2-րդ կարգի հաշմանդամութիւն ունեցող զինծառայողներուն:

Պաշտպանութեան նախարարութիւնը բազմիցս նշած է, որ կ՛ուզէ աստիճանաբար հասնիլ մինչեւ 1992 թուական: Փոխհատուցում կը ստանան զոհուած զինուորներու եւ սպաներու ընտանիքները, ինչպէս նաեւ` 1-ին եւ 2-րդ կարգի հաշմանդամութիւն ունեցող զինծառայողները: Զոհուած զինծառայողներուն եւ 1-ին կարգի հաշմանդամներուն տրուող փոխհատուցումը կը տատանի 52-82 միլիոն դրամի սահմաններուն: 52 միլիոն կը ստանան շարքայինները, 72 միլիոն ենթասպաները եւ 82 միլիոն դրամ` սպաները: Ըստ որոշման, 10 միլիոնը կը տրուի միանուագ, իսկ մնացածը` 20 տարուան ընթացքին, ամսական` 200-300.000 դրամ:

2-րդ կարգի հաշմանդամներու փոխհատուցումը կը կազմէ 26-52 միլիոն դրամ` կրկին զինուորական կոչումէն կախեալ: Անոնցմէ 5 միլիոնը կը յատկացուի միանուագ, մնացածը` 20 տարուան ընթացքին` ամսական 100-200 հազար դրամի չափով: Հիմնադրամի գումարները կը ձեւաւորուին ՀՀ քաղաքացիներու աշխատավարձերէն գանձուող ամէնամեայ վճարներու հաշուոյն: Իւրաքանչիւր պաշտօնապէս գրանցուած աշխատող ամսական 1000 դրամ կը վճարէ:

Երջանկութիւնը Ոչ Թէ Դրամին Մէջն Է, Այլ` Քանակին

Ռազմական բարեփոխումներուն մէջ կարեւոր տեղ գրաւեց 2019 թուականի յունիսէն զինծառայողներուն աշխատավարձերու բարձրացումը: Շարքայիններուն եւ սպաներուն նիւթապէս շահագրգռելը ոչ պակաս նշանակալի գործօն է մարտունակութեան առումով, որքան` ժամանակակից սպառազինութիւններու ձեռքբերումը: Արդարեւ, բարձրացումը կախեալ է զինծառայողի աստիճանից: Աշխատավարձերու աճը, այսպիսով, կազմած է 5 առ հարիւր բարձրագոյն սպայական կազմին համար, աւագ սպայական կազմը ստացած է 8 առ հարիւր յաւելում, կրտսեր սպայական կազմը` 13 առ հարիւր, աւագ ենթասպաները` 15 առ հարիւր, կրտսեր ենթասպաները եւ պայմանագրային ծառայութեան շարքային կազմը` 18 առ հարիւր:

Աւելի յստակ` իրավիճակը հետեւեալ տեսքը ունիգ գունդի հրամանատարներու աշխատավարձը աւելցած է 23 հազար (7 առ հարիւր), գունդի զօրահրամանատարներու տեղակալներունը` 20 հազար դրամ (7 առ հարիւր), գումարտակի հրամանատարներունը` 85 հազար դրամ (12 առ հարիւր), վաշտի հրամանատարներունը` 96 հազար դրամ (18 առ հարիւր), դասակի հրամանատարներունը` 72 հազար դրամ (18 առ հարիւր), աւագ ենթասպաներունը` 38 հազար դրամ (18 առ հարիւր), պայմանագրային ծառայութեան շարքային զինուորականներունը` 30 հազար դրամ (18 առ հարիւր):

«Ան, Որ Չ՛ուզեր Կերակրել Սեփական Բանակը, Կը Կերակրէ Օտարինը»…

Կարծես թէ բարեփոխումներուն գագաթնակէտը դարձաւ զինծառայողներուն սնունդի կազմակերպման բացարձակապէս նոր համակարգը: ՀՀ կառավարութիւնը տակաւին 2019 թուականի փետրուար 21-ին որոշեց փոփոխութիւններ մտցնել բանակին համար պարէնի գնման գործընթացին:

Այժմ պարենամթերքը կը մատակարարէ մասնաւոր հատուածը: Ան նաեւ կը կազմակերպէ սնունդի պատրաստման եւ բաժանման գործընթացը:

Զինծառայողները այժմ կ՛օգտուին «շուէտական սեղանէն»` համեղ եւ տարատեսակ սնունդով: Նոր համակարգը նաեւ թոյլ կու տայ ամբողջութեամբ բացառելու հերթապահութիւնները խոհանոցին մէջ: Անձնակազմը այսուհետեւ չի միջամտեր սնունդի պատրաստման գործընթացին եւ կը զբաղի բացառապէս մարտական պատրաստուածութեամբ:

Նոր համակարգին անցում կը կատարուի աստիճանաբար: Այսօր այն կը գործէ 30 զօրամասերու մէջ, սակայն ժամանակի ընթացքին կը նախատեսուի զայն տարածել, առանց բացառութեան, բոլոր զօրամասերուն մէջ: Պարենամթերքի մատակարարման եւ պատրաստման գործընթացին մէջ ներգրաւուած է 4 մասնաւոր ընկերութիւն, անոնց թիւը եւս կ՛աւելնայ:

Հարկ է նշել, որ այս մէկը բանակին մէջ տեղի ունեցած փոփոխութիւններուն ամբողջական ցանկը չէ: Մենք պարզապէս յիշատակեցինք առաւել «գովազդուածները»: Որոշ բնագաւառներ լուսաբանման ենթակայ չեն` հաշուի առնելով անոնց առանձնայատկութիւնները, որոնք եւ ամենաշատը կ՛ազդեն որակի եւ հայկական ԶՈւ-ի մարտական պատրաստուածութեան մակարդակին վրայ: