Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
Երբ մենք երկինքը ամպոտ կը տեսնենք, ձեռքերնիս անմիջապէս կ՛երկարենք դէպի հովանոցը: Ան մեր պայուսակին մէջ կը մնայ միշտ պատրաստ… Սակայն գիտէի՞ր, թէ հովանոցը սկզբունքով հնարուած էր պաշտպանուելու համար արեւէն:
Հովանոցը հնարուած է աւելի քան 4000 տարիներ առաջ, եւ մենք ունինք փաստեր, որոնք ցոյց կու տան, որ Հին Եգիպտոսի, Յունաստանի, Չինաստանի եւ Ասորեստանի մէջ մարդիկ հովանոց կը գործածէին: Այդ առաջին հովանոցները յատկապէս հարուստներու եւ հզօր անձերու առանձնաշնորհումն էր: Պարսկաստանի մէջ միայն թագաւորը կրնար զայն գործածել. ան շինուած էր վուշ կերպասով եւ անոր ծայրերէն երկար կերպասի կտորներ կախուած էին ամբողջական շուք եւ մեկուսացում ապահովելու համար:
Չիները եղած են առաջին անձերը, որոնք անդրադարձած են, թէ հովանոցները կրնան նաեւ գործածուիլ անձրեւի պարագային: Անոնք իրենց թուղթէ շինուած հովանոցները ծածկեցին մոմով եւ ջնարակով` զայն ջրակայուն դարձնելու համար:
***
16-րդ դարուն հովանոցները սկսան երեւիլ արեւմտեան աշխարհին մէջ: Սկիզբի շրջանին միայն կիները զայն կը գործածէին: Անգլիացիները իրենց հովանոցները կը ծածկէին փետուրներով` յուսալով, որ անձրեւին տակ իրենք պիտի չթրջուէին բադերու նման: Սակայն այս լուծումը շատ արդիւնաւէտ չեղաւ: Հետեւաբար հետագային անոնք փետուրները փոխարինեցին իւղոտուած մետաքսով, կերպասով կամ ալփակայի մորթով:
***
1970-ական թուականներու անգլիացի Ճոնաս Հենուէյ ձանձրացաւ անդադար անձրեւէն թրջուելէն եւ մէկ կողմ դնելով ընդունուած սովորութիւնները` սկսաւ հովանոցով պտտիլ Լոնտոնի փողոցներուն մէջ: Մարդիկ սկիզբը անոր վրայ խնդացին. սակայն երբ Հենուէյ մահացաւ 1786-ին, ուրիշ այր մարդիկ արդէն հովանոց կը գործածէին:
Այժմ ամէն մարդ հովանոց կը գործածէ, եւ մենք ընտրութիւնը ունինք տարբեր տեսակի հովանոցներու միջեւ` ծալուող, գրպանի չափով, նոյնիսկ գլխարկի ձեւի տակ:
Ապուր Ուտենք
Այս ցուրտ օրերուն տաքնալու ամէնէն լաւ միջոցներէն մէկը տաք ապուր մը ուտելն է: Սակայն երբեմն ապուր ուտելու գաղափարը մեր ախորժակը չի բանար, եւ մենք կը լսենք մեր ծնողները, որոնք մեզի կը կրկնեն, թէ պէտք է ապուր ուտենք, որպէսզի մեծնանք…
Ճիշդ է, որ եթէ մենք ապուր չուտենք, փոքրիկ պիտի չմնանք, սակայն ապուրը սքանչելի ազդեցութիւն ունի մեր մարմնին վրայ: Ան մեզի կը հայթայթէ ջուր (մեր մարմնին կէսէն աւելի բաղկացած է ջուրէ) եւ բնաթելեր, որոնք մեզի չեն ձգեր, որ մենք անօթենանք եւ ճաշէն ետք պզտիկ բաներ ուտենք: Ասոր կողքին, նայած ապուրին մէջի բանջարեղէններուն, մեր մարմինը կ՛օժտուի մեծ քանակով կենսանիւթերով եւ հանքային նիւթերով, որոնք անհրաժեշտ են առողջ մարմին մը ունենալու համար:
Անհաւատալի, Բայց Իրա՛ւ
– Գիտէի՞ր, թէ կարգ մը թռչուններ ձմեռնային քունի մէջ կը մտնեն:
– Շուկայ իջնելէ առաջ Այ-ֆոն բջիջային հեռաձայնը ճանչցուած էր «Փըրփըլ» անունով:
– Ուրակութանները երբեմն կը սուլեն տերեւներու միջոցով:
– Աշխարհի ֆութպոլի ախոյեանութեան բաժակը կ՛արժէ մօտաւորապէս 290 հազար տոլար:
– Ամէն տարի Անգլիոյ մէջ տեղի կ՛ունենայ խխունջներու մրցում:
– Կարգ մը մողէսներ ունին կանաչ ոսկորներ:
– Մարդիկ ընդհանրապէս նուազ կը քնանան, երբ լիալուսին կ՛ըլլայ:
– «Վոյըճըր 1» առաջին անջրպետանաւն է, որ լքած է արեգակնային դրութիւնը` երկրագունդէն աւելի քան 17.702.784.000 քմ հեռու:
– 420 միլիոն տարիներ առաջ սունկերուն բարձրութիւնը կը հասնէր ընձուղտի մը բարձրութեան:
– Երեւակ մոլորակի լուսիններէն մէկուն վրայ «գետեր» գոյութիւն ունին:
– Գոյութիւն ունի մեքենայ մը, որ քրտինքը կը վերածէ ըմպելի ջուրի:
– Չղջիկներու 1100 տեսակներէն միայն երկուքը կրնան գետնին վրայ քալել:
– Կ՛ենթադրուի, թէ Ափրիկէի գետնին խորերը 100 անգամ աւելի ջուր կը գտնուի, քան` անոր մակերեսին վրայ:
– Խաղաղական ովկիանոսին խորերը գոյութիւն ունի Իտալիոյ մեծութեամբ մարած հրաբուխ մը:
– Լոս Անճելըսի մէջ 1920-ական թուականներէն ի վեր գոյութիւն ունի բանտի մթնոլորտ ներկայացնող «Ճէյլ քաֆէ» անունով սրճարան մը: Հոն բանտարկեալներու պէս հագուած մատուցողներ ճաշը կը բաժնեն բանտի սենեակներու մէջ նստած յաճախորդներուն:
Ժամանց
