ԼԵՒՈՆ ՏՕՆԱՊԵՏԵԱՆ
Գարնանային պայծառ եւ արեւոտ օր մըն էր: Արեւուն ճառագայթները ներս թափանցելով լայն պատուհաններէն` ջերմացուցած էին սենեակին մթնոլորտը: Պատշգամին բաց դռնէն տաղտկալի աղմուկ մը պատճառ դարձաւ, որ փութամ եւ ստուգեմ` ի՛նչ բան տուն տուած էր այս ժխորին: Լա՞լ, թէ՞ խնդալ: Շէնքին հանդիպակաց լայն պողոտային վրայ երկու ուղղութեամբ երթեւեկող հարիւրաւոր ինքնաշարժներու հսկայ թափօր մը դէմ-դիմաց քարացած էին, որպէսզի բադերուն առիթ տան մէկ մայթէն միւսը անցնելու: Հարիւրեակ մը բադերը օրօրալէն շորորալէն վերջապէս անցան բարեացակամ վարորդներու ջղային նայուածքներուն առջեւէն, տասը վայրկեան ընդմիջումէ մը ետք: Օրէնքի երկիր է, պիտի հնազանդիս, նոյնիսկ` կենդանիներու պարագային: Միջանկեալ ըսեմ, որ քանի մը տարի առաջ Ամերիկայի մէջ առանձին ապրող կին մը իր տասնեակ մը կատուները անօթի ձգելուն համար վեց ամսուան բանտարկութեան դատապարտուեցաւ:
Այս տարօրինակ բեմադրութենէն հազիւ ձերբազատած` աչքերս յարեցի դէպի կաս-կապոյտ երկինքը, որ իր թեւերուն տակ առած էր ամբողջ հորիզոնը: Տասնեակ հազարաւոր թռչնազգիներու զանգուած մը կը ճախրէր երկնակամարին տակ, ներդաշնակօրէն: Փառատօն մըն էր կարծես անոնց համար այդ օր:
Այդ օր, կէսօրէ ետք, կինս ու տղաս մեր բնակած շէնքին դիմաց գտնուող «Մոլ»-ը գացին: Իսկ ես բազկաթոռին վրայ երկարած` հեռատեսիլէն կը հետեւէի մարզական հետաքրքրական խաղի մը: Ճիշդ այդ միջոցին մէկը դուռը թակեց, տեղէս չշարժեցայ, որովհետեւ մեզի եկողը պէտք է շէնքի մուտքէն հեռաձայնէ, որպէսզի գիտնանք, թէ ո՛վ է այցելուն կամ եկողը: Երկրորդ եւ ուժգին կերպով թակեցին դուռը այս անգամ, ուստի, ստիպուած, տեղի տուի: Բացի դուռը: Ի՞նչ տեսնեմ: Երկու երիտասարդներ, մէկը երկար, միւսը` միջահասակ:
– Այո՛,- ըսի,- ի՛նչ կրնամ ընել ձեզի համար:
– Ճի՛շդ ըսիր,- ըսին միաբերան: – Կրնա՞նք ներս մտնել:
-Հրամեցէք,- ըսի` դուռը լայն բանալով: Երկուքն ալ ներս մտան հապճեպ կերպով եւ ուղղուեցան տան սրահը: Հետախուզական ակնարկ մը նետելով սրահին չորս կողմերը, հիանալով, ըսին` այս ի՛նչ աղուոր տուն է, ամէն բան կոկիկ»:
Յանկարծ երկար երիտասարդը (ղեկավար) վիզի դերասանական արագ նայուածքով մը` «Բանի պէտք ունի՞ս, խնդրե՛մ, մի՛ շուարիր, բանի պէտք ունի՞ս»,- ըսաւ` զիս անակնկալի բերելով:
– Ո՛չ, ո՛չ, ես բանի պէտք չունիմ երբեք,- ըսի: – Ի՞նչ է ձեր այցելութեան նպատակը,- հարցուցի սրտնեղած:
– Մեր այցելութեան նպատակը այս գիրքը քեզի յանձնել է:
– Ի՞նչ է ասիկա,- յարեցի:
– Այս գիրքը մորմոններուն գիրքն է:
Քրիստոնէակա՞ն է,- հարցուցի:
– Այո՛,- ըսաւ` կմկմալով:
Շատ լաւ կ՛ըլլար, որ այս գիրքը ոչ քրիստոնեայի մը տայիք, քան թէ ինծի պէս մէկու մը: Ես զաւակն եմ ազգի մը, որ առաջինը եղաւ քրիստոնէութիւնը որպէս պետական կրօն ճանչցող երկիր, որ Հայաստանն է:
Զարմացած` իրարու երես նայեցան:
– Մենք` հայերս առաջին քրիստոնեայ ազգն ենք եղած:
– Դուք Հայաստանէ՞ն եկած էք հոս:
– Ո՛չ,- ըսի,- մենք Լիբանանէն եկած ենք:
– Ինչպէ՞ս կ՛ըլլայ, երբ կ՛ըսէք հայ էք ու կու գաք Լիբանանէն:
– 1915-ին 20-րդ դարու առաջին ցեղասպանութեան զոհ դարձած ազգը եղած ենք: Թուրքերը մէկուկէս միլիոն հայերը աներեւակայելի ջարդերով ու աւերակի վերածելով իրենց տուներն ու կալուածները` տէր դարձան Հայաստան աշխարհին, որուն 65 առ հարիւրը տակաւին թուրքերը գրաւած են: Այս բոլորը` քաղաքակիրթ կոչուած ազգերու աչքերուն առջեւ, որ անպատիժ կը մնայ տակաւին: Իրարու նայեցան երկուքը` կարծես ըսել ուզելով, որ սխալ դուռ թակեր են:
– Դուն ըսիր, որ դուք Լիբանանէն եկած էք: Մենք յաճախ լսած ենք, որ լիբանանեան կերակուրները շատ համբաւաւոր են: Քանի որ դուք Լիբանանէն էք, հրաւիրեցէք մեզ օր մը, որ ճաշակենք ձեր համբաւեալ կերակուրները:
– Ինչո՞ւ չէ,- ըսի,- գալ շաբաթ այսօրուան պէս մեզի կու գաք, երեկոյեան:
Ասոր վրայ ոտքի ելան մեկնելու: Այդ միջոցին յանկարծ կինս ու տղաս վերադարձան «Մոլ»-էն: Ծանօթացուցի զիրենք այս «անկոչ հիւրեր»-ուն, լաւ չտպաւորուեցան: «Հիւրերը» մեկնեցան մինչ այդ:
– Անի՛,- ըսի,- գալ շաբաթ այսօրուան պէս այս մարդիկը մեզի հրաւիրուած են, լիբանանեան համադամ կերակուրները համտեսելու համար` ըստ իրենց բուռն փափաքին:
– Ի՞նչ,- ըսաւ կինս,- չէր բաւեր զիրենք ներս ընդունած եմ, հիմա ալ զիրենք ճաշի՞ կը հրաւիրես: Մարդ այսքան միամիտ կ՛ըլլա՞յ: Շո՛ւտ ըսէ իրենց, որ մենք այդ օր զբաղած ենք եւ չենք կրնար հիւր ընդունիլ:
– Լա՛ւ, լա՛ւ,- ըսի,- հիմա որ իրենց տունը հասնին, կը հեռաձայնեմ:
Հեռաձայնի թիւը գրուած էր գիրքին մէկ անկիւնը: Մէկ ժամ ետք հեռաձայնեցի եւ ըսի, որ դժբախտաբար այդ օր մենք շատ զբաղած ենք, ուստի պիտի չկարենանք ընթացք տալ ձեր փափաքին:
Երկարահասակ երիտասարդը ըսաւ. «Ո՞վ ըսաւ այդ մէկը, կնի՞կդ»:
– Ո՛չ,- ըսի,- կինս գործ չունի ասոր մէջ:
– Ամէն պարագայի, դուն կարդա՛ այդ գիրքը, շատ պիտի սիրես զայն, ըսաւ:
Քանատա
25-10-2018
