Յ. ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ
Լիբանանի նման տագնապահար երկրի մը մէջ, ուր հսկայական են ընկերային, կենցաղային, կրթական եւ առողջապահական խնդիրները, ուր պետութիւնը իր կառոյցներով, փտածութեան եւ համայնքային շահագործումի առաջնահերթութիւններով շատ յաճախ դէմ կը դնէ քաղաքացին արժանապատուութեան վիրաւորանքի, անտեղի տագնապներու, տառապանքի, թշուառութեան, անկարողութեան, զանազան դռներ բախելու հարկադրանքին, ու այդ հարկադրանքէն բխող ենթարկուածութեան, ազատ կամքի կաշկանդումի եւ այլ ժխտական երեւոյթներու, որոնք կը հարուածեն անձը, ընտանիքը եւ ընկերութիւնը առհասարակ:
Պետական արժանապատիւ ծառայութիւններու, քաղաքացիին տարրական իրաւունքներն իսկ անտեսող անտարբերութեան ի տես, համայնքներ իրենք ստանձնած են լեցնել պարապութիւնը, ստանձնել պետութեան պարտաւորութիւնը եղող ծառայութիւններ եւ գէթ որոշ չափով հասնիլ կարիքին եւ բարւոքել քաղաքացիին կեանքը:
Լիբանանի հայութիւնը հսկայական կենսափորձ ունի այս մարզին մէջ: Նոյնիսկ Ցեղասպանութենէն առաջ Լիբանանի մէջ ապրող հայերը իւրայատուկ ձեւով հասած են իրենց հայրենակիցներուն ու այդ ձեւով հիմը դրած են աւելի ծաւալուն աշխատանքի, երբ գաղթականութեան հետ բազմապատկուած են կարիքները եւ հաստատուած ծառայական նոր կառոյցներ:
Լիբանանի հայութեան իրերօգնութեան օրինակը նախանձելի է եւ վարակիչ:
Կրթական, առողջապահական, ընկերային, որբախնամի, ժողովրդային բնակարաններու, բարեսիրական, մարմնամարզի, մշակոյթի, պետական կարիքներու բաւարարման, կենցաղային օժանդակութեան, մինչեւ իսկ ներհայկական վէճերու հարթման մարզերը կը շարունակեն մնալ մեր համայնքին մէջ գործող բազում կառոյցներու, կազմակերպութիւններու, միութիւններու, խմբակներու եւ անհատներու գուրգուրանքի առարկան:
Ու այս բոլորը` անկասկած մարդասիրական բնատուր մղումով, բայց միաժամանակ թիրախ ունենալով հայը հայ պահելու, հայ մարդու ինքնութիւնը ամրապնդելու եւ լիբանանահայութիւնը ամուր, կենդանի եւ զարգացող պահելու վճռակամութիւնը, որ աներկբայօրէն կը զօրացնէ մեր համանքի քաղաքական ներուժը եւ լիբանանեան կեանքին մէջ անհրաժեշտ դերակատարութիւնը:
Դժբախտաբար սակայն, տարբեր ժամանակներու ընթացքին Լիբանանին հասած հարուածները, մեր թիւի անկումը, մարդուժի պակասը, երկրի տնտեսական տագնապը, անգործութիւնն ու ընկերահոգեբանական ընդհանուր վիճակը այսօր աւելի քան երբեք անհամեմատ կերպով մէկ կողմէ բարձրացուցած է կարիքի ու կարիքաւորներու համեմատութիւնը եւ միւս կողմէ հակառակ թափուող գնահատելի ճիգերուն աստիճանաբար նուազեցուցած է այդ կարիքներուն գոհացում տալու կարելիութիւնները:
Կրնայ տակաւին ահազանգային չըլլալ վիճակը:
Բայց անհրաժեշտ վերանայում մը այս մարզին մէջ մեր ընդհանուր իրականութեան աւելիով կը նպաստէ մեր աշխատանքին, աւելիով կը թիրախաւորէ զայն եւ ապագային համար նոր կարողականութիւն կրնայ ծաւալել:
Կրթական մարզը բնականաբար կը գրաւէ առաջնակարգ դիրք: Յարանուանական թէ այլ հայկական վարժարաններ չեն կրնար զերծ մնալ լիբանանեան դպրոցներու ընդհանուր տագնապէն: Մեր հարցը լիբանանեանին կողքին էապէս նաեւ ազգային է, հայապահպանման խնդիր է ու ռազմավարական հարց: 2019-ը առիթ մը պէտք է ըլլայ համահայկական առումով քննարկելու այս խնդիրը` հեռու անհատական, յարանուանական կամ գաղափարական մթնոլորտէ, հեռու անտեղի եւ ժամանակաւոր մրցակցութենէ, հեռու աշակերտաորսի առեւտրական մօտեցումէն: Որեւէ հայ դպրոցի հասած վնասը վնաս է կրթական համակարգին, վնաս է համայն լիբանանահայութեան:
Ընկերային-առողջապահական մարզը նուազ կարեւոր բնագաւառ չէ, որուն ինչքան կարիքը ունի լիբանանցի հայ քաղաքացին: Իսկապէս շնորհակալ գործ կը կատարեն մեր գաղութին մէջ գործող ընկերային բարեսիրական ու մասնագիտութեան հասնող բոլոր կառոյցները: Կամաւոր կերպով միութիւններու մէջ պարտականութիւն ստանձնած բոլոր հայրենակիցներն ալ իրենց սրտէն ու նիւթականէն կու տան կարիքաւորներուն: Անհատ բարերարներ անմասն չեն մնար հասնելու կարիքաւորներուն: Ատենն է սակայն, որ այս ոլորտը եւս վերանայումի ենթարկուի, ճշդուին առաջնահերթութիւնները, խնայուին գործի խաչաձեւումները, աւելիով արդիականանան մօտեցումները: Այլ խօսքով, հասնինք հոն, որ 2019-ին սկսինք լրջօրէն մտածել հայկական հիւանդանոցի մը հաստատման, տագնապահար հայ պատանիներու, երիտասարդներու եւ կիներու խնամատար կառոյցի մը, կարիքաւորներու հասնելու, իրենց կարիքները քննելու եւ գոհացնելու ընդհանրական համակարգի մը ստեղծման:
Այս բոլորը, որպէսզի աստիճանաբար կարենանք բարելաւել Լիբանանի հայ քաղաքացիներու կենսամակարդակը, կենցաղային պայմանները, բարձրացնենք անոնց ազատ կամքի արժանապատուութիւնը եւ մեր գաղութը օժտենք նոր հեռանկարներով:
Դարձեալ յիշենք ու կրկնենք միշտ, այս ու մեր նախորդ յօդուածներով արտայայտած գաղափարներու գործնականացումը Լիբանանի համայն հայութեան, իր բաղկացուցիչ տարրերու ընդհանրական գործակցութեան կարիքը ունի:
Հաւաքական ճիգով միայն կարելի է հաւաքական բարիք ապահովել:
Ուժեղ լիբանանահայութեան վերաթարմացման համար 2019-ը թող ըլլայ մասնատուած աշխատանքէ հաւաքական աշխատանքի ոստում, ծրագրումի տարի եւ նոր հեռանկարներու մեկնակէտ:
Բոլորս միասնաբար,
Բոլորս բոլորիս համար:
