«Բայց Ի՛նչ Որ Ըլլայ, Մենք Պիտի Շարունակենք Հոն Ըլլալ, Կողք-Կողքի Ըլլալ»
Վարեց` ԵԴՈՒԱՐԴ ՏԱՆՁԻԿԵԱՆ
«Շաբաթօրեայ մայրեր»-ու 700-րդ մէկտեղումը մարդու իրաւունքներու արժէք ընծայող բոլորին համար կարեւոր դէպք մըն էր: Սակայն անակնկալ որոշումով մը ներքին գործոց նախարարութիւնը արգիլեց ցոյցը: Այդ խառնակութեան մէջ 47 անձեր բերման ենթարկուեցան, ապա ներքին գործոց նախարարին յայտարարութիւնը կրկին անգամ գրգռեց արդարութիւն պահանջելու համար հաւաքուողները: Սոյն միջադէպին առիթով «Ակօս»-ը ցոյցին մասնակցող Հրանդ Տինքի որդիին` Առատ Տինքին հետ ունեցած է հարցազրոյց մը, զոր կը ներկայացնենք ստորեւ.
ԵԴՈՒԱՐԴ ՏԱՆՁԻԿԵԱՆ.- Դուք այս բոլորը ինչպէ՞ս կը գնահատէք: Արդեօք կը վերադառնանք 1990-ական տարեթիւերու միջավայրի՞ն:
ԱՌԱՏ ՏԻՆՔ.- Այս ցոյցերը ընդհատուած էին 1999-2009 թուականներուն միջեւ: Անշուշտ որ այս վերջին պատահածը բոլորովին անիմաստ երեւոյթ մըն է: Բոլորը գիտեն, որ կատարուածը որոշ նպատակ մը հետապնդող խաղաղ բողոքի ցոյց մըն է: Ուրեմն ի՞նչ կարիք զգացին վայրագ միջամտութիւն մը ունենալու համար: Ես այս կատարուածը ամբողջովին ճնշելու փորձ մը կը նկատեմ: Անհանդուրժողականութեան դրսեւորում մը: Վախցան, որ այս վերջինը շատ աւելի զանգուածային բնոյթ պիտի ունենայ, եւ ուզեցին այդ հաւանականութիւնը չէզոքացնել: Թերեւս ալ այստեղ ակնարկուած յանցագործութեան մեղաւորները այս պահուն որոշ իշխանութիւն մը ձեռք բերած ըլլալով` իրենք կրնան փորձել արգելք ըլլալ: Բայց այս բոլորը մեզ այնքան ալ հետաքրքրող բաներ պէտք չէ որ ըլլան: Վերջապէս, հոն գտնուիլը ճիշդ էր, այդ ցոյցին մասնակիցը ըլլալը ճիշդ էր, այդ ճիշդին հաւատարիմ մնալն ալ:
Այս է էականը, ապա թէ ոչ այդ նոյն վայրը անցեալին իշխանութեան համար ալ կարեւոր էր: Կառավարութիւնը իր զանգուածին կը բացատրէր այդտեղ հնչած արդարութեան պահանջը: Ուրեմն հոն գտնուած պահուս իմ ամենակարեւոր մտատանջութիւնը ճիշդ այդ գետնին վրայ էր: Ո՛չ միայն այդ պահէն, այլ շարունակութենէն ալ մտահոգ էի: Հասարակութիւնը ինչպէ՞ս այսքան դիւրին կը համակերպի իր հաւատացած գործիչներուն պարզած հակասութիւններուն:
ԵԴՈՒԱՐԴ ՏԱՆՁԻԿԵԱՆ.- Իրաւ ալ շատեր իսկոյն մտաբերեցին Էրտողանի վարչապետութեան շրջանին Շաբաթօրեայ մայրերուն ուղղած խոստումները: Ան խորհրդարանին մէջ իր կուսակցականներուն մանրամասնօրէն պատմած էր Պերֆօ մայրիկին դժբախտութիւնը, եւ իր կուսակցականներն ալ աղի արցունքներ հոսեցնելով` լսած էին այդ բոլորը: Իսկ այսօր ներքին գործոց նախարարը կը յանդգնի այդ նոյն մայրերուն ահաբեկչութեան գործիք դառնալը պնդելու: Իշխանութեան այս շեղումը ինչպէ՞ս կը մեկնաբանես:
ԱՌԱՏ ՏԻՆՔ.- Շատ յաճախ ապրեցանք նման շեղումներ: Կառավարութիւնը նախապէս ուրիշ բան ըսած է եւ աւելի ուշ ալ` բոլորովին ուրիշ: Այստեղ մեզի համար հետաքրքրականը ժողովուրդին այս տարօրինակ ալեկոծումն է: Բան մը ըսած ատեն կը հաւատան, ապա բոլորովին հակառակը ըսած ատեն դարձեալ կը հաւատան: Այս երեւոյթը նաեւ ապագայի նկատմամբ մեր յոյսերը կամ հիասթափութիւնները ձեւաւորող յատկութիւն մըն է: Ի՞նչ պիտի ըլլայ, ո՞ւր պիտի հասնի ամէն ինչ: Մեզի նման մարդիկ երկար ժամանակէ ի վեր այս տեսակ երեւոյթներու դէմ բողոքող դիրքի մէջ են: Ինծի համար կարեւոր է, թէ հասարակութեան լայն շերտը ի՛նչ դիրք բռնած է: Իրենց տուած ձայներով այս ընթացքին ալ կը զօրակցի՞ն: Բոլոր ուժերը մէկ ձեռքի մէջ հաւաքուած են: Ժողովուրդը քանի մը անգամ իր դժգոհութիւնը արտայայտելու առիթ ունեցաւ: Արդեօք փորձե՞ց այդ առիթներէն օգտուիլ:
ԵԴՈՒԱՐԴ ՏԱՆՁԻԿԵԱՆ.- Այդ օր շուրջդ պահպանութեան վահան մը գոյացաւ: Թերեւս ոչ միայն քեզի, հոն գտնուողներուն բոլորը բերման ենթարկուելէ ազատելու ջանք մը: Այդ նկարին մէջ կը տեսնենք Ահմետ Շըքը, Կարօ Փայլանը, Հիւտա Քայան, Սերփիլ Քեմալպան եւ տակաւին ուրիշներ: Այդ լուսանկարին մասին բաւական մեկնաբանութիւններ կատարուեցան: Դուն ինչպէ՞ս կը մեկնաբանես այդ լուսանկարը, քանի որ հոս շատ տարբեր միջավայրերէ մարդիկ նոյն նպատակի համար զօրակցութեան մէջ էին:
ԱՌԱՏ ՏԻՆՔ.- Արդէն մենք այս մարդոց հետ շատ երկար ժամանակէ ի վեր նոյն ժողովրդավարական սկզբունքներու հանդէպ զգայնութիւն մը գոյացուցած էինք: Հոն ինծի ուղղեալ պաշտպանութեան յատուկ ջանք մը անշուշտ կար, հօրս բերմամբ: Բայց արդէն այդ բոլորն ալ իմ գաղափարակից բարեկամներս են: Որովհետեւ երեսփոխանները բերման ենթարկելու չէին համարձակեր, ուղղուեցան անոնց կողքին գտնուողներուն: Իւրաքանչիւրին համար պայքար մը տրուեցաւ: Ես թերեւս վերջինն էի, եւ ամէն ոք իր ամբողջ կարողութեամբ փորձեց զիս խնայել: Այս տեսակ խորհրդանշական պահերէն մարդոց յատուկ իմաստներ արտադրելը բնական է անշուշտ: Բայց ես այս տեսակ դէպքերուն մէջ միշտ կը նախընտրեմ ջուրին մէջ կաթիլ մը ըլլալ: Չեմ ուզեր, որ հօրս պատճառով կամ ազգանունիս պատճառով յաւելեալ ապահովութիւն մը վայելեմ: Անոր համար ալ միշտ զգուշ կը վարուիմ: Կը խուսափիմ ուշադրութեան կիզակէտին շեղումէն: Վերջապէս, այդտեղ Հասան Օճաքի ընտանիքէն երեք անձեր բերման ենթարկուեցան: Քանի՜ քանի՛ տարիներու պայքարի մը մէջէն եկող մարդիկ, իրենց զաւակները, քոյրերը կամ եղբայրները փնտռող մարդիկ: Ես ստիպուած եմ անոնց կողքին կեցած պահուս շատ զգուշ ըլլալ: Երբեք ու երբեք իրենցմէ առաջ չանցնելու: Խօսք մը կայ. «Աստուած կարգը թող չխանգարէ»: Մենք հիմա ստիպուած ենք «պետութիւնը կարգը չխանգարէ» ըսելու: Այլեւս մեր սուգը պահելու անգամ ի վիճակի չենք, այնքան շատ սուգերով շրջապատուեցանք որ… Բայց ինչ որ ըլլայ, մենք պիտի շարունակենք հոն ըլլալ, կողք-կողքի ըլլալ:
