Ուրիշին Համար
Սկսած դիցաբանական կին տիպարներէն, տիկին Ս. Զէյթլեան, կարելի բոլոր աղբիւրները օգտագործելով, ընդհանուր ակնարկի մը մէջ բնութագրած է հայ կնոջ հասարակական դերը եւ կանգ առած է մեր վերջին հարիւրամեակին մէջ, ուր այր մեծերու փաղանգին հետ աճեցաւ նաեւ ազգին ծառայութեան նուիրուած կիներուն թիւը` յեղափոխական բազմաթիւ ճակատներու վրայ, հաւատքի, զոհաբերութեան, նահատակութեան սրտառուչ հազար պատկեր պարզելով:
Խղճամիտ պրպտումներու եւ երկարատեւ ճիգի արդիւնք գեղեցիկ աշխատանք մըն է «Հայ կնոջ դերը հայ յեղափոխական շարժման մէջ» անուն այս գործը, յեղափոխական հայուհիներու դէմքերը վերակազմելու առաջին փորձը, որ իր տեղը ունի, դե՛րը ունի եւ անկասկած պիտի գնահատուի ըստ արժանւոյն:
Բայց դիտեցէք քովի պատկերին ամբողջ շարքը: «Գ. Մելիտինեցի» եւ «Հայկ Սէրէնկիւլեան» մրցանակներուն նիւթական միջոցներով լոյս ընծայուած են առաջին չորսը եւ սովորական տպագրութեամբ լոյս ընծայուած չեն, բարձրորակ թուղթ է գործածուածը, լաթակազմ է կողքը: Ոչինչ խնայուած է անոնց գեղեցկութեան համար: Մրցանակներուն ծնունդ տուող անձնաւորութիւնները յաւելուածական զոհողութիւններ յանձն առած են այդ առնչութեամբ, եւ Կիլիկիոյ կաթողիկոսարանի տպարանին վարիչները զգալի գուրգուրանք մը տածած են գործին հանդէպ:
Բախտաւոր գիրք մը եղաւ նոյնպէս շարքին հինգերորդը` Արամ Հայկազի «Պանդոկ»-ը, որ ուրիշ երկու հատորներու հետ պարգեւատրուեցաւ «Հայկաշէն Ուզունեան» գրական մրցանակի դատակազմին կողմէ: Խրախուսիչ է երեւոյթը:
Աւելցնենք իսկոյն, որ իր մեկնակէտին ու յղացումի պահերուն որքան ալ զուտ անհատական հաճոյքի մը դրդիչ պատճառը ունենայ իւրաքանչիւր գիրք, այսուհանդերձ, անհատական երեւոյթ մը չէ գիրքը, ընկերային է անոր բնոյթը: Ապրում մը, գեղեցկութիւն մը, ճշմարտութիւն մը փոխանցելու անդիմադրելի մղում մը ունի իւրաքանչիւր գիրք, գիրքը կը գրուի ուրիշին համար:
Ուրիշի՛ն համար…
Այս գիտակցութիւնը չէ՞ր արդէն, որ ազնուարիւն մարդոց թելադրեց գրական մրցանակներ հաստատել, մօտեցնել գրողը ընթերցողին, ծառայել հայ գրականութեան…
Պ. Ս.
