ՏՈՔԹ. ՎԵՀՈՒՆԻ ՄԻՆԱՍԵԱՆ
Զոհրապին վերագրուած վկայութեամբ, «Ռէտթէոս Պէրպէրեան պարտականութեան մարդն էր, օգտակարին, գեղեցիկին եւ բարիին քարոզիչը»: Այդպէս ալ տեսայ ու կարդացի անոր գերեզմանին կառուցուած յուշակոթողին վրայ, Սկիւտարի հայոց գերեզմանատուն այցելութեանս ընթացքին: Վերջին տարիներուն վերատպագրուած Թէոդիկի հանրածանօթ «Ամէնուն տարեգիրքը» 1908 տարուան հատորին մէջ ալ յետ այդու կարդացած եմ 1876-ին Քաղկեդոնի (Գատըգիւղ), ապա Սկիւտարի մէջ հիմնած սեփական, իր անունով կոչուած Պոլսոյ Պէրպէրեան վարժարանի ու գաւառներու նորահաս սերունդի գիշերօթիկի բաժնով արժեւորման վերաբերեալ` «31 տարուան դպրոցն իր փառքի կոթողը մնաց` հասցնելով երկրին ու համայնքին պատիւ բերող բազմաթիւ սաներ»:
Իրապէս, մինչեւ 1907-ի իր վախճանը Սիամանթոյի, Վահան Թէքէեանի եւ Լեւոն Բաշալեանի տարողութեամբ բանաստեղծ ու մտաւորական մեծութիւններ հասցուցած անոր վարժարանը ի սկզբանէ եղած է դաստիարակչական մեծ կոչումի տէր հաստատութիւն: Կիպրոսի Մելգոնեան վարժարանէն առաջ ան հանդիսացած է իր սաներուն կեանքի եւ գործի մէջ յաջողելու պատրաստութիւն ջամբող կրթական ընթացիկ հաստատութիւն մը ըլլալէ զատ` հայ ուսանողի ազնուական կերպարի կազմաւորման հնոցը:
Վերադարձիս իր մասին յաւելեալ հետաքրքրութիւններուս մէջ կարդացի «Ի զուր» խորագրով քերթուածը, որմէ կը մէջբերեմ վերջին այս տողերը` որպէս վերջաբան.
«Աչքերուս մէջ ա՜լ արցունք մը ունիմ լոկ,
Քաղցր ու տխուր յիշատակ մը յիմ սրտին,
Բերնիս վրայ լոկ անուն մը` իբր աղօթք,
– Եւ ոտքիս տակ մի շիրիմ…»:
