Ֆրանսայի Հայ դատի յանձնախումբի ատենապետ Յարութ Մարտիրոսեան «Արմէնփրես»-ին հետ ունեցած զրոյցին ընթացքին խօսած է Ֆրանսայի մէջ ապրող հայութեան պատկերին եւ Հայաստան-Ֆրանսա յարաբերութիւններուն մէջ: Ըստ անոր, ներկայիս Ֆրանսայի մէջ կ’ապրին շուրջ 500 հազար հայեր, որոնք կը բնակին տարբեր շրջաններու` Փարիզ, Մարսէյ, Լիոն, Վալանս, Քանն, Սեն Ռաֆայէլ, Լա Սիոթա եւ այլ քաղաքներու մէջ: Ան դիտել տուած է, որ նախապէս հայերը կեդրոնացած էին մեծ քաղաքներուն մէջ, իսկ այսօր տարածուած են նաեւ այնպիսի վայրերու մէջ, ուր նախապէս հայեր չկային:
«Ֆրանսայի հայ համայնքը բաւական աշխուժ է: Կը գործեն բազմաթիւ հայկական կազմակերպութիւններ, մշակութային, երիտասարդական միութիւններ, հիմնադրամներ: Հայերը ներգրաւուած են տարբեր մարզերու մէջ` քաղաքականութիւն, տնտեսութիւն, գիտութիւն, կրթութիւն, մշակոյթ եւ այլն», ըսած է Յարութ Մարտիրոսեան:
Ֆրանսայի մէջ հայերուն մասին առաջին յիշատակումները կատարուած են 6-րդ դարուն: Ֆրանսացիներուն եւ հայերուն միջեւ զինուորական եւ առեւտրական յարաբերութիւնները զարգացած են 11-14-րդ դարերուն: 19-րդ դարուն կրթութիւն ստանալու նպատակով Ֆրանսա տեղափոխուած են բազմաթիւ հայ երիտասարդներ, որոնք անմասն չեն մնացած երկրի հասարակական-քաղաքական կեանքէն: 1855 թուականին Փարիզի մէջ հրատարակուած են Ֆրանսայի մէջ հայկական առաջին` «Արեւելք» եւ «Մասեաց աղաւնի» պարբերականները:
Ներկայիս Ֆրանսայի մէջ կան 7 ամէնօրեայ եւ շուրջ 40 կիրակնօրեայ դպրոցներ: Հայկական դպրոցներ կը յաճախէ 1500 երեխայ: Յարութ Մարտիրոսեանի համաձայն, կը նախատեսուի աւելցնել հայկական դպրոցներ յաճախող աշակերտներուն թիւը:
«Կը նախատեսենք աշակերտներուն թիւը աւելցնել 500-ով: Նպատակ ունինք ստեղծել այնպիսի պայմաններ, որոնց շնորհիւ աշակերտներուն թիւը տարուէ տարի աւելնայ: Իրականութեան մէջ դպրոցներուն թիւը աւելցնելը, ուսուցիչներ պատրաստելը բարդ գործ է, սակայն մենք ամէն ինչ պիտի ընենք այդ ծրագիրը իրականացնելու համար», յայտնած է ան:
Յարութ Մարտիրոսեան զուգադիպութիւն չի նկատեր այն, որ Ֆրանսայի իշխանութիւնները միշտ դրական մօտեցում ունեցած են հայ գաղութին նկատմամբ: Ըստ անոր, միշտ ալ հայութիւնը ուշադրութիւն գրաւած է իր կազմակերպուածութեամբ, դժուար պահերուն պետութեան կողքին ըլլալով: Հայերը աշխատող են, կը ձգտին լաւագոյնը ընել տարբեր մարզերու մէջ:
«Հայ-ֆրանսական բարեկամութիւնը տարուէ տարի կ’ամրապնդուի եւ անոր ծիրը կ’ընդարձակուի: Հայ համայնքը մեծ դեր ունի Հայաստան-Ֆրանսա յարաբերութիւններու ամրապնդման առումով: Այս օրերուն Ֆրանսա կ’այցելէ Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեանը: Այս ձեւաչափով Ֆրանսայի նախագահ Էմմանուէլ Մաքրոնի հետ առաջին հանդիպումն է: Կը կարծեմ, թէ երկու երկիրներու ղեկավարներուն քննարկումներու ծիրը բաւական ընդարձակ պիտի ըլլայ` երկկողմանի հետաքրքրութիւններուն, Ֆրանսախօսութեան վեհաժողովին, որ այս տարի Հայաստանի մէջ տեղի պիտի ունենայ, եւ այլ նիւթերու վերաբերող հարցեր», աւելցուցած է ան: Ընդգծելով, որ Հայաստան-Ֆրանսա յարաբերութիւնները բարձր մակարդակի վրայ են` Յարութ Մարտիրոսեան աւելցուցած է, որ անհրաժեշտ է աշխուժացնել համագործակցութիւնը տնտեսութեան ու մշակութային մարզերուն մէջ:
