Հայ Ընտանիքին Պատկանած Հայելին Յանձնուեց Հայոց Ցեղասպանութեան Թանգարանին

102 տարի առաջ Թուրքիայում ապրող ալեւիներին ի պահ տրուած հայելին վերադարձաւ Հայաստան:

Գերմանիայում բնակուող ալեւի Հասան Դուինը Հայոց ցեղասպանութեան թանգարան-հիմնարկին յանձնեց մի հայելի, որը 1915թ. յայտնուել էր նրա պապի մօտ:

Ծնունդով պատմական Երզնկայից Հասանը պատմում է, որ փայտէ պատեանով հայելին իր Հասան պապին հայերի նկատմամբ իրականացուող կոտորածների ընթացքում ի պահ են տուել բռնագաղթի ենթարկուած հարեւան հայերը` յոյսով, որ գուցէ մի օր յետ վերցնեն իրենց իրերը:

Սակայն, ինչպէս յայտնի է, Երզնկայի հայութիւնը թուրքական վայրագութիւններից առաւելապէս տուժած շրջաններից է: Երզնկայի հայութիւնը գրեթէ ամբողջութեամբ տեղահանուել եւ գազանաբար սպաննուել է. ձերբակալուել եւ գնդակահարուել է նաեւ տեղի մտաւորականութիւնը:

1915թ. մայիսին թուրքական իշխանութիւնների հրահանգով տեղահանուեց Երզնկայի հայութիւնը, որի մեծ մասը սպաննուեց Կամախի (Քեմահ) կիրճում: Շատ քչերին յաջողուեց պատսպարուել մօտակայ լեռներում ու անտառներում:

Հասանը մանկուց իմացել է, որ իրենց տանը հայերին պատկանած իրեր են պահպանւում: Աւելի ուշ իրերը բաժանուել են ընտանիքի անդամների միջեւ, իսկ Հասանին հասել է փայտէ շրջանակով հասարակ հայելին: Հայելու փայտէ շրջանակի վրայ ձեռագործ նախշազարդեր կան: Հօր մահից յետոյ Հասանը տեղափոխուել է Գերմանիա եւ հետն է վերցրել նաեւ հայելին: Նրան միշտ հետաքրքրել է, թէ ո՛ւմ է պատկանել այդ իրը, կամ` ո՞ղջ են արդեօք հայելու տիրոջ հարազատները:

Հասանն անցեալ տարի եղել է Հայաստանում, այցելել Հայոց Ցեղասպանութեան յուշահամալիր եւ հէնց այդ ժամանակ է որոշում կայացրել հայելին յանձնել թանգարանին:

«Հայելին դրուած էր մեր տանը: Բոլոր հիւրերին մենք պատմում էինք դրա պատմութիւնը: Երբեմն ամենատարբեր ազգութեան տէր մարդիկ արտասւում էին: Սա խղճի խնդիր է, եւ ինչպէս Վիքթոր Հիւկոն է ասել, խիղճը մարդու մէջ Աստուածն է»,  պատմում է Հասան Դուինը եւ կոչ է անում իր հայրենակիցներին` երբեւէ հայերին պատկանած իրերը յանձնել Հայոց ցեղասպանութեան թանգարանին:

ՀՑԹՀ-ի գլխաւոր ֆոնտապահ Գոհար Խանումեանն այս փաստը համարում է եզակի. «Սա աննախադէպ երեւոյթ է, քանի որ մինչ այդ թանգարանին նուիրատուութիւն կատարել են միայն Ցեղասպանութիւնը վերապրածների ժառանգները` յանձնելով իրենց ընտանիքներին պատկանած մասունքներ»:

ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ԹԱՆԳԱՐԱՆ-ՀԻՄՆԱՐԿ