Միացեալ Նահանգներու նախագահին անկանխատեսելիութեան եւ անոր կապուած վտանգաւորութեան մասին հարուստ վերլուծական գրականութիւն կայ միջազգային կեդրոններու հրապարակումներուն եւ յատկապէս միջազգային մամուլին մէջ: Նախորդ վարչակարգին օրով դէպի բնականոնացում ընթացող իրանաամերիկեան եւ Քուպա – Միացեալ Նահանգներ յարաբերութիւնները կտրուկ շրջադարձներ կատարած են արդէն: Տակաւի՛ն. հարաւամերիկեան տարածաշրջանին մէջ թէժ իրավիճակներ կը ստեղծուին Ուաշինկթընէն Քարաքաս սպառնական ոճի հռետորաբանութեան առաստաղի բարձրացումով:
Կեդրոնական Ամերիկայէն անցնելով Հարաւային Ամերիկա, հասնելու համար Միջին Արեւելք, Ուաշինկթընի ղեկավարը կը խօսի վերջնաժամկէտներով, խզումի սպառնալիքներով, անվերջ պատժամիջոցներ վերանորոգելով, նորերը խոստանալով:
Այս երեք տարածաշրջաններուն վրայ կ՛աւելնայ Ծայրագոյն Արեւելքը, յատկապէս Փիոնկիանկ -Ուաշինկթըն աննախընթաց փոխադարձ սպառնալիքներու մագլցողականութեան արձանագրումով: Այստեղ սպառնալիքներու տարափը առաւելագոյնն է, բարձրակէտն է. եթէ մինչ այդ տնտեսական պատժամիջոցներու կամ դիւանագիտական յարաբերութիւններու խզումին մասին էր խօսքը, հիմա, եթէ յայտարարութիւններու բովանդակութիւնը նկատի ունենանք եւ այս շրջագիծին մէջ կատարուած սպառնալիքները, աշխարհը յայտնուած է հիւլէական պատերազմի սեմին:
Ուշագրաւ երեւոյթներով միջազգային մամուլը իրավիճակը համեմատեց Քենետիի օրերուն Ուաշինկթըն – Քուպա ստեղծուած տագնապին: Կարելի չէ հաստատել, որ բոլորովին անհամեմատելի են ստեղծուած երկու իրավիճակները, այսուհանդերձ Քենետիի եւ գործող նախագահին քաղաքական բանականութեան դրսեւորումները կարելի է ըսել, որ ընդհանրութիւններ չունին:
Որքան ալ անկանխատեսելի ըլլայ Թրամփի կերպարը, այսուհանդերձ Ուաշինկթընի մէջ կը գործէ վարչակառավարման համակարգ մը, որ կը թուի, թէ իրադարձութիւնները վերահսկողութենէ դուրս բերելու միտումները զսպող անշրջանցելի օղակ է: Տարբեր տարածաշրջաններու մէջ վերահսկելի քաոսային իրավիճակներ եւ դրութիւններ ստեղծելու վարքագիծը միայն Թրամփի օրով չէ, որ սկսած է, տասնամեակներու վրայ յենած եւ միեւնոյն այդ վարչակառավարման համակարգի քաղաքականութեան արդիւնքն է:
Խնդիրը երեւութապէս կը թուի տարբեր ըլլայ Փիոնկիանկի պարագային, ուր իշխող նախագահը եւս անկանխատեսելիութեան ընդհանուրութիւն ունենալով հանդերձ Ուաշինկթընի իր գործակիցին հետ, ունի հիմնական տարբերութիւն: Փիոնկիանկը գէթ առայժմ փաստը չէ տուած, որ անկանխատեսելի ղեկավարի ետին կայ համակարգ մը, որ կրնայ զսպել զինք իր յայտարարութիւնները գործադրելու ընթացքին: Այստեղ արդէն աւելի կարմիր լոյս կը ստանայ վտանգաւորուածութեան աստիճանաչափը:
Այս չի նշանակեր անշուշտ, որ Հիւսիսային Քորէայի պարագային գոյութիւն չունի զսպիչ օղակ: Ի տարբերութիւն ամերիկեան վարչակառավարման համակարգին, Հիւսիսային Քորէայի զսպիչ կամ անուղղակիօրէն հրահրիչ օղակը Փեքինն է: Չինական բեւեռը տնտեսական դերակատարութեան առընթեր շատ լուրջ գործօն է հետզհետէ ռազմաքաղաքական առումով:
Հիւսիսային Քորէայի հիւլէական ռազմափորձերը, այլ պետութիւններու ջրային տարածքներ հատելու նախադէպերը, հակառակ ամերիկեան սպառնալիքներուն ռազմափորձերու շարունակութիւնը, յայտարարութիւններու մագլցողականութիւնը եւ ներքին շուկայի մէջ ռազմատենչ մթնոլորտի ահագնացումը չինական ներշնչանքներ կրնայ ունենալ:
Փեքինը նախ լուռ դիտելով, հանդուրժելով, անուղղակի քաջալերելով քորէական ամբողջ ընթացքը, այժմ ողջմտութեան ուղերձներ կ՛ուղարկէ երկուստեք եւ լարուածութեան բացառապէս քաղաքական լուծում տալու յորդորներ կը յղէ կողմերուն:
Փեքինեան բեւեռը այս հարցին մէջ կը ներառէ նաեւ Մոսկուան. պատահական չէ, որ հարցի լուծման համար Փեքին – Մոսկուա «կրկնակի սառեցման» թղթածրարը իբրեւ միացեալ առաջարկ կը ներկայացուի քորէական թերակղզին հիւլէական պատերազմէ փրկելու նպատակով:
Չինական միջնորդութիւնը գերակշիռ է այս պարագային. իսկ այս միջնորդութիւնը էական նախադրեալ է նաեւ չինական բեւեռի կայացման գործընթացին մէջ:
«Ա.»
