Ստամոքս-աղիք նախաքաղցկեղային
վիճակ եւ կանխարգիլելու միջոցներ
Կազմակերպութեամբ Լիբանանահայ օգնութեան խաչի Շրջանային վարչութեան առողջապահական յանձնախումբին եւ «Ա. Պուլղուրճեան» ընկերաբժշկական կեդրոնի նախազգուշական բաժանմունքին, չորեքշաբթի, 29 մարտ 2017-ին, առաւօտեան ժամը 10:30-ին, կեդրոնի «Թնճուկեան» սրահին մէջ տեղի ունեցաւ «Ստամոքս-աղիք նախաքաղցկեղային վիճակ եւ կանխարգիլում» նիւթով դասախօսութիւն, զոր ներկայացուց ստամոքսի եւ աղիքային հիւանդութեանց մասնագէտ տոքթ. Կարօ Յովսէփեան:
Առողջապահական յանձնախումբին անունով բացման խօսքը արտասանեց տոքթ. Սիրուն Վարդապետեան, որ ներկայացնելէ ետք դասախօսը, նշեց, թէ մեր մարմինը կազմուած է զանազան համակարգերէ, որոնք միասին ներդաշնակօրէն աշխատելով կը դասաւորեն մեր ֆիզիքական աշխատանքը: Մարսողական համակարգը հիմնական բաժիններէն է, որ կազմուած է տարբեր օրկաններէ: Մարսողական համակարգը, այլ համակարգի նման, ունի իր օրկանները, որոնք կրնան տառապիլ զանազան հիւանդութիւններէ, բորբոքումներէ եւ ծանր պայմաններու տակ` քաղցկեղէ:
Տոքթ. Կարօ Յովսէփեան դասախօսութեան սկսաւ սահիկներով բացատրելով մարսողական համակարգը` իր բոլոր մանրամասնութիւններով:
Ան դիտել տուաւ, որ սնունդը կարելի է բաժնել երեք հիմնական բաժիններու` ածխաջրատները, սպիտակուցները, ճարպային տեսակը:
Մարսողական համակարգի պարտականութիւնն է վերոնշեալ սնունդի տեսակները վերածել բարդ վիճակէն աւելի պարզ վիճակի, ուր մարմինը կրնայ լաւագոյն ձեւով ստանալ բաւարար սնունդ:
Շարունակելով` դասախօսը մանրամասնօրէն օրինակներով բացատրեց մարսողական գործունէութիւնը:
Տոքթ. Կարօ Յովսէփեան` խօսելով ստամոքս աղիքային հիւանդութիւններու մասին, նշեց, թէ կուրծքի քաղցկեղէ ետք, մարսողական համակարգի քաղցկեղը կը գրաւէ երկրորդ դիրքը:
Երբ անձ մը իր կղկանքի մէջ կը նկատէ արիւն, պէտք է անպայման դիմէ բժիշկի: Կղկանքի մէջ գտնուող արեան գոյնը շատ բան կրնայ բացատրել այն մասին, որ մարսողական համակարգի ո՛ր բաժինը կը տառապի հիւանդութենէ: Կղկանքին մէջ երկար ատեն արիւն յայտնուիլը կրնայ յառաջացնել արեան տկարութիւն:
Երկրորդ ախտանշանը աղիքային քաղցկեղի յառաջացման պատճառած պնդութիւնն է:
Իսկ երրորդ ախտանշանը, ուր անհատը յաճախ կը գանգատի, թէ ուռած կը զգայ, փքուածութիւն ունի, երբ քաղցկեղը մարսողական համակարգի ուղիները կը փակէ: Այլ ախտանշաններ են որովայնի ցաւերը, նիհարնալը, երբ ենթական բաւարար սնունդ չի ստանար, փորհարութիւնը:
Աղիքային քաղցկեղի կողքին երկրորդ մարսողական օրկանը, որ կրնայ տառապիլ քաղցկեղէ, ստամոքսն է: Ասոր նախանշաններն են` փսխունքը- յատկապէս արիւնոտ: Յաճախ ստամոքսի խոցի պատճառած արիւնահոսութիւնը փսխունքով դուրս չի գար, այլ կղկանքի ճամբով, եւ կղկանքին գոյնը կ՛ըլլայ սեւ:
Դասախօսը մանրամասնօրէն խօսեցաւ ստամոքսի խոցերու մասին եւ նշեց, թէ ներկայիս բժշկական միջամտութեամբ ու դեղերով կարելի է խոցերը բուժել:
Երրորդ մարսողական օրկանը, որ կրնայ տառապիլ քաղցկեղէ, կերակրափողն է, եւ անոր առաջին ախտանշանը կրնայ ըլլալ կուլ տալու դժուարութիւնը:
Տոքթ. Յովսէփեան նաեւ խօսեցաւ լեարդի քաղցկեղին մասին` ներկայացնելով անոր զարգացման ընթացքն ու բարդոյթները: Եզրակացնելով` բժիշկը խօսեցաւ սննդականոնին մասին, որ գլխաւոր կանխարգիլման միջոցը կրնայ ըլլալ` հաւաստելով, որ սնունդի սերտուած համակարգումը լաւագոյն լուծումն է:
Աւարտին, զանազան բացատրութիւններով ու օրինակներով դասախօսը պատասխանեց ներկաներուն հարցումներուն:
Արիւնահոսութիւնը դադրեցնելու
անմիջական ձեւեր
Նոյն նախաձեռնութիւններու ծիրին մէջ չորեքշաբթի, 8 փետրուար 2017-ին «Թնճուկեան» սրահին մէջ տեղի ունեցաւ «Արիւնահոսութիւնը դադրեցնելու անմիջական ձեւեր» նիւթով դասախօսութիւն, զոր ներկայացուց ընդհանուր մարմինի բժիշկ Կարապետ Չպուքճեան:
Բացման խօսքը արտասանեց տոքթ. Սիրուն Վարդապետեան, որ բացատրեց, թէ ի՛նչ է արիւնը, անոր բաղադրութիւնը, եւ թէ ինչպէ՛ս արիւնահոսութեան երեւոյթը յաճախ ահ ու սարսափ կը պատճառէ բոլորին: Թելադրեց չվախնալ, այլ անմիջապէս դիմել բժիշկի օգնութեան:
Տոքթ. Կարապետ Չպուքճեան դասախօսութեան սկսաւ` ներկայացնելով զանազան բաժիններ. արեան համակարգը, արիւնահոսութեան տեսակները, արտաքին ու ներքին արիւնահոսութիւն, առաջին բուժօգնութիւն եւ խնամք:
Սահիկներու ընդմէջէն ներկայացուց արեան համակարգը` սիրտը, արիւնը եւ արեան երակները:
Մանրամասնօրէն բացատրեց սրտանօթային համակարգը` զանազան մասերով ու բաժիններով: Արիւնը, որ կարեւոր բաղադրիչ է այս համակարգի, թթուածինը կը փոխադրէ դէպի օրկաններ (մարմնի զանազան մասեր), ինչպէս նաեւ ածխածինը` դէպի սիրտ ու թոքեր:
Ան ըսաւ, որ արիւնահոսութիւնը մեծաքանակ արեան կորուստն է, եւ որուն պատճառները զանազան են` վնասուածքներ, վէրքեր, խոցեր եւ այլն: Անիկա կը դադրի արեան մակարդումով: Ըստ բժիշկին, արեան մակարդումը գործընթաց մըն է, եւ զանազան ազդակներ կը նպաստեն արագ արիւնահոսութեան դադրեցման:
Արիւնահոսութիւնը կրնայ ըլլալ զանազան, առողջապահական/ բժշկական, պատճառներու իբրեւ հետեւանք կամ անդրադարձ վնասուածքի, հարուածի, արկածի եւ այլն:
Ըստ բժիշկին, արիւնահոսութիւնը լուրջ վտանգ կրնայ յառաջացնել, երբ ենթական.
– Չափահասը 1 լիթր արիւն կը կորսնցնէ
– Փոքրիկը կէս լիթր արիւն կը կորսնցնէ
– Նորածինը 100-200 խորանարդ արիւն կը կորսնցնէ:
Տոքթ. Կարապետ Չպուքճեան բացատրեց, որ արտաքին արիւնահոսութիւնը կ՛ըլլայ երակներէն, մազերակներէն, ինչպէս նաեւ ականջէն, քիթէն:
Ան գործնական զանազան միջոցներով ու սահիկներու օժանդակութեամբ բացատրեց, թէ ինչպէս կարելի է արիւնահոսութիւնը դադրեցնել մարմնի տարբեր մասերու, որոնք ունին յատուկ միջոցներ: Նախ ստուգել արիւնահոսութեան վայրը, վիրակապի միջոցով փորձել ուղղակի եւ անուղղակի ձեւերով ճնշել: Աւարտին անպայման ենթական փոխադրել ամէնէն մօտ բժշկական կեդրոնը կանխարգիլելու զանազան բարդոյթներ, որոնք կրնան պատահիլ:
Դասախօսը յատկապէս արիւնահոսութիւնը դադրեցնելու միջոցներու մասին խօսելով, լայնօրէն բացատրեց, թէ ինչպէս վիրակապը պէտք է օգտագործենք յատուկ ձեւով կապելով ու ճնշում բանեցնելով արիւնահոսութեան վայրին վրայ:
Ներքին արիւնահոսութիւնը կրնայ ըլլալ բերնէն, յետոյքէն, հեշտոցէն կամ մարմնի այլ մասերէ:
Ներքին արիւնահոսութեան ախտանշանները կրնան ըլլալ` արիւն փսխելը, կղկանքի մէջ արիւնը եւ արեան ճնշման նուազումը: Վերոնշեալ նշանները բաւարար են ենթական փոխադրելու հիւանդանոց:
Աւարտին գործնական միջոցներով տոքթ. Կարապետ Չպուքճեան բացատրեց, թէ ինչպէ՛ս կրնանք ժամանակաւորապէս դադրեցնել արիւնահոսութիւնը եւ կատարել նախնական բուժօգնութիւնը:
